بعد از آغاز کار توسعه بخش افغانی خط لوله «تاپی» (ترکمنستان، افغانستان، پاکستان، هند) در روز جمعه ۵ اسفندماه، گزارش‌ها حاکی است که بخش ترکمن این پروژه نیز به پایان رسیده‌است و بخش پاکستانی پروژه نیز قرار است ماه آینده آغاز شود.
در این میان طالبان در اقدام کم‌سابقه‌ای قول داده‌است که از این پروژه «محافظت» کند.
این خط لوله ۱۸۱۴ کیلومتری قرار است از سال ۲۰۲۰ سالانه ۳۳ میلیارد متر مکعب گاز میدان «قالخینیش» ترکمنستان را به کشورهای یاد شده حمل کند. هزینه این پروژه ۱۰ میلیارد دلار برآورد می‌شود که ترکمنستان سهمی ۸۵ درصدی در آن دارد.
خط لوله یادشده رقیب خط لوله موسوم به «صلح» است که قرار بود گاز میدان پارس جنوبی ایران را به پاکستان و هند ارسال کند، اما هند با افزایش تحریم‌ها علیه ایران از این پروژه منصرف شد و پاکستان نیز به‌رغم امضای قرارداد برای دریافت سالانه ۸ میلیارد متر مکعب گاز ایران از ژانویه سال ۲۰۱۵، هنوز اقدام به احداث خط لوله در خاک خود نکرده‌است.
اخیراً بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت ایران، گفت که به نظر وی بایستی علیه پاکستان در دادگاه‌های بین‌المللی اقامه دعوی کرد.
صادرات گاز ترکمنستان
برای اولین بار است که ترکمنستان در یک خط لوله گازی در خارج از قلمرو خود سرمایه‌گذاری می‌کند. این کشور اگرچه سال‌ها صادرکننده گاز به روسیه، ایران و چین بود، اما هرگز بیرون از خاک خود وارد پروژه‌های احداث خط لوله نشده بود. روسیه دو سال پیش، واردات گاز ترکمنستان را متوقف کرد. دولت عشق‌آباد همچنین ژانویه سال گذشته به‌خاطر بدهی ۱٫۸ میلیارد دلاری ایران، فروش گاز به جمهوری اسلامی را متوقف کرد. اکنون تنها مشتری گاز این کشور چین (از طریق خط لوله ترکمنستان-ازبکستان-قزاقستان-چین) و آذربایجان (از طریق معاوضه با گاز ایران) هستند که سال گذشته حدود ۳۷ میلیارد متر مکعب گاز از این کشور وارد کرده‌اند.
چندین سال پیش، ایران و روسیه روی‌هم‌رفته سالانه حدود ۲۵ میلیارد متر مکعب گاز از ترکمنستان وارد می‌کردند و با توجه به قطع فروش گاز به این کشورها، دولت عشق‌آباد به دنبال بازارهای تازه است.
ترکمنستان اخیراً نیز مذاکراتی با دولت باکو برای صادرات گاز خود از طریق خط لوله ۳۵۰۰ کیلومتری «راه‌گذر جریان جنوبی» به اروپا آغاز کرده و به‌تازگی نیز برای اولین بار مقام‌های این کشور در دیدار گروه رایزنی پروژه در باکو حضور یافتند.
ترکمنستان بعد از ایران، روسیه و قطر بزرگ‌ترین دارنده گاز جهان است و سالانه ظرفیت تولید بیش از ۷۰ میلیارد متر مکعب گاز دارد.
در جریان دیدار رؤسای جمهوری ترکمنستان، افغانستان، همچنین نخست‌وزیر پاکستان و وزیر دولت در امور خارجه هند طی روز گذشته در شهر هرات، همچنین پروژه انتقال برق ترکمنستان به پاکستان و توسعه خط آهن ترکمنستان به خاک افغانستان نیز آغاز شد.
افغانستان و پاکستان مشتری برق ایران هستند. ایران خود نیز واردکننده برق ترکمنستان است. بر پایه گزارش سالانه وزارت نیروی ایران، این کشور در سال گذشته خورشیدی روی هم رفته بیش از ۱٫۲ میلیارد کیلووات ساعت برق به پاکستان و افغانستان صادر کرده و ۳ میلیارد کیلووات ساعت نیز برق از ترکمنستان وارد کرده‌است.
قول طالبان برای حفاظت از خط لوله تاپی
گروه طالبان طی بیانیه‌ای کم‌سابقه بعد از اعلام آغاز کار توسعه خط لوله تاپی در افغانستان، اعلام کرد که از این پروژه حمایت کرده و آن را محافظت خواهد کرد.
به گزارش خبرگزاری رویترز، قاری محمد یوسف احمدی، سخنگوی طالبان، طی بیانیه‌ای که به رسانه‌ها ارسال کرده، گفته‌است که «امارت اسلامی (طالبان) این پروژه را در راستای توسعه زیرساخت‌های اقتصادی افغانستان و منافع مردم این کشور می‌بیند».
پروژه تاپی چند سالی پس از فروپاشی شوروی میان کشورهای ذینفع مذاکره شد، اما کارهای عملیاتی آن از سال ۲۰۱۵ آغاز شد. همان زمان ترکمنستان آغاز به احداث خط لوله در خاک خود کرد، اما بعد از ۲۵ کیلومتر لوله‌گذاری، توسعه پروژه را به‌خاطر افت قیمت گاز، مشکلات مالی و سرانجام ادامه ناآرامی‌ها در افغانستان متوقف کرد و سال گذشته دوباره کارها را از سر گرفت.
پاکستان می‌گوید که احداث خط لوله در خاک خود را از ماه آینده آغاز خواهد کرد.
حدود ۲۱۴ کیلومتر از این خط لوله در خاک ترکمنستان، ۷۷۴ کیلومتر در افغانستان و ۸۲۶ کیلومتر در خاک پاکستان قرار دارد.
افغانستان و پاکستان به غیر از دریافت گاز ترکمنستان، از بابت ترانزیت گاز به هند نیز درآمدزایی خواهند داشت. ترکمنستان نیز به غیر از دریافت پول گاز صادراتی، از ترانزیت گاز نیز درآمد خواهد داشت، چرا که سهمی ۸۵ درصدی در تأمین مالی و ساخت خط لوله تاپی دارد.
