مجلۀ نیویورکر، که یکی از ارکان زندگی ادبی و فرهنگی آمریکا محسوب میشود و با طرح جلدهای متمایز، روزنامهنگاری عمیق، کاریکاتورهای طنزآمیز و دستور زبان خاص خود شناخته میشود، صدمین سال حضورش در دکههای روزنامهفروشی را جشن گرفته است.
نیویورکر در ۲۱ فوریه ۱۹۲۵ (اسفند ۱۳۰۳ خورشیدی) تأسیس شد. در آن دوران و در میان سرخوشی پس از جنگ و پیش از دوران رکود، هارولد راس و جین گرانت، زوج بنیانگذار نیویورکر، فقط میخواستند «مجلهای شوخطبع و جهانوطن، مجلهای شهری اما نه بیش از حد جدی» منتشر کنند.
حالا اما پس از صد سال، این نشریه بیش از یک میلیون و ۳۰۰ هزار مشترک دارد که بیشتر آنها هر دو نسخۀ چاپی و دیجیتال را دریافت میکنند.
با وجود تاریخ پرفرازونشیب خود، نیویورکر اغلب آینهای برای بازتاب رویدادهای جاری بوده است. با این حال، در طول صد سال گذشته و در بیش از پنج هزار شماره، نیویورکر آثار بزرگان ادبی را هم منتشر کرده است.
ارنست همینگوی، سوزان سونتاگ، و جی. دی. سلینجر از جمله نویسندگانی بودهاند که صفحات این مجله را مزین کردهاند. علاوه براین، نیویورکر ترکیبی از اخبار روز، تحلیل، داستان، نقد، شعر و البته کاریکاتورهای افسانهای خود را هم ارائه میدهد.
این نشریهٔ هفتگی برخی از بزرگترین گزارشهای تحقیقی جهان را منتشر کرده است، از جمله گزارش جامع بمب اتمی آمریکا در هیروشیما که کل شماره ۳۱ اوت ۱۹۴۶ به مقاله جان هرسی در این باره اختصاص یافت.
در سال ۱۹۶۱ نیز هانا آرنت دادگاه جنایتکار نازی، آدولف آیشمن، را در نیویورکر پوشش داد؛ گزارشهایی که در آنها اصطلاحِ حالا جهانیشدۀ «ابتذال شر» نخستین بار مطرح شد.
طرح جلدها
در این میان، طرح جلدهای این مجله از نخستین شماره خود در چنین روزهایی از صد سال پیش تا بمباران اتمی ژاپن در سال ۱۹۴۶، حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ و تا به امروز همواره تحسین هنرمندان و روزنامهنگاران را برانگیخته است. نمونههایی از این طرح جلدها را مرور میکنیم.
متشخصِ خوشپوشی که به نماد تبدیل شد
صد سال پیش اولین شمارۀ نیویورکر با قیمت ۱۵ سنت منتشر شد و روی جلد آن تصویری کارتونی از یک مرد جنتلمن (متشخص) خیالی به چشم میخورد که دارد از پشت عینکی یکچشمی پروانهای را تماشا میکند.
این شخصیت که هنرمندی به نام ریا ایروین آن را خلق کرده بود، «یواستاس تیلی» نام گرفت و بهمرور زمان به نماد این مجله تبدیل شد.
این شخصیت در سالهای بعد با شمایل گوناگونی بازمیگشت، از جمله به عنوان یک هیپستر، فردی با ماسک ضدکرونا، و حتی در حال استفاده از گوشی هوشمند به جای عینک یکچشمی.
هیروشیما
در سال ۱۹۴۶، نیویورکر یک شماره کامل را به گزارش جان هرسی درباره پیامدهای بمباران اتمی هیروشیما اختصاص داد.
روی جلد این شماره تصویری از یک منظرۀ روستایی بود که چارلز ای. مارتین آن را کشیده بود.
در آن زمان، بهگفتۀ فرانسواز مولی، مدیر هنری نیویورکر، «تصاویر باید بهگونهای میبودند که گویی ما را در برابر تروماها و آسیبهای جهانی تسلی میدادند».
تفاوت میان این تصویر و محتوای این شماره آنقدر زیاد بود که نیاز به اضافه کردن یک نوار هشدار روی جلد احساس شد: «این شماره بهطور کامل به داستان چگونگی نابودی یک شهر بهوسیلۀ بمب اتمی اختصاص دارد.»
حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱
برجهای دوقلوی مرکز تجارت جهانی روی جلد این شماره نقش بسته بودند، اما در تاریکیای چنان سیاه و غلیظ که به سختی قابل تشخیص بودند.
مدیر هنری نیویورکر میگوید «این تصویر بازتاب چیزی بود که آن روز تجربه کردم». او با همسرش، کارتونیست مشهور آرت اشپیگلمن، و دخترشان هنگام فروپاشی دو برج در نزدیکی محل حادثه بود.
این زوج این طرح را بهطور مشترک امضا کردند.
شمارۀ جنجالی اوباما
یکی از جلدهای بحثبرانگیز در بحبوحهٔ کارزار انتخاباتی آمریکا در سال ۲۰۰۸ منتشر شد؛ زمانی که محافظهکاران افراطی پروندهای را علیه باراک اوباما مطرح کرده بودند که آمریکاییبودن او را زیر سؤال میبرد با این ادعای دروغ ادعا که اوباما در ایالات متحده متولد نشده و یا مسلمان است.
نیویورکر در واکنش به این هیاهو، تصویری طنزآمیز اثر بری بلیت با عنوان «سیاست ارعاب» منتشر کرد که در آن اوباما در پوشش جلابه (عبای شمال آفریقایی) و همسرش میشل با ظاهری شبیه یک مبارز مسلح در دفتر بیضی کاخ سفید به تصویر کشیده شده بودند.
در این طرح، پرترهای از اسامه بنلادن هم روی دیوار آویخته شده بود و پرچم آمریکا در شومینه هم در حال سوختن بود.
این کاریکاتور قصد داشت با استفاده از اغراق، مضحکبودن این شایعات را به تصویر بکشد و نشان دهد که چگونه برخی افراد از ترس و اطلاعات نادرست برای بدنام کردن او استفاده میکنند. اما این طنز بهشدت بحثبرانگیز شد، زیرا برخی مخاطبان مفهوم واقعی آن را درک نکردند و حتی آن را توهینآمیز تلقی کردند.