کوپرنیک، دیده‌بان اقلیمی اتحادیه اروپا، می‌گوید چون تابستان ۲۰۲۴ گرم‌ترین تابستان ثبت شده بود احتمال این که سال جاری میلادی نیز در مجموع گرم‌ترین سال ثبت شده در تاریخ باشد افزایش یافته است.
کارشناسان کوپرنیک روز جمعه ۱۶ شهریور گفتند که علاوه بر روند گرمایش زمین تحت تاثیر فعالیت‌های بشر، وقوع پدیده جوی «ال نینو» نیز در بالا رفتن دمای متوسط کره زمین در سال گذشته میلادی نقش مهمی ایفا کرد و به نظر می‌رسد که روند پرشتاب افزایش دمای زمین به زودی متوقف نخواهد شد.
براساس آمارهای دیده‌بان اقلیمی اتحادیه اروپا، دمای متوسط نیمکره شمالی در سه ماهه تابستان امسال ۱۶.۸ درجه سانتی گراد و حدود یک‌صدم درجه گرم‌تر از رکورد سال گذشته بود. ثبت آمارهای اقلیمی توسط این نهاد از سال ۱۹۴۰ آغاز شده است.
ولی آمارهای اداره هواشناسی ایالات متحده، بریتانیا و ژاپن که ثبت آمارها توسط آن‌ها از اواسط قرن نوزدهم آغاز شده نشان می‌دهد که یک دهه اخیر گرم‌ترین دوره از آن زمان بوده و برخی از دانشمندان اقلیمی تخمین می‌زنند که گرمای ۱۰ سال اخیر حتی در ۱۲۰ هزار سال گذشته بی‌سابقه بوده است.
به گفته کارلو بونتمپو، مدیر کوپرنیک، دمای متوسط نیمکره شمالی در ماه‌های اوت ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ یکسان و حدود ۱۶.۸۲ درجه سانتی‌گراد بود که گرم‌ترین دمای ثبت شده در این ماه است.
در ماه ژوئیه امسال رکورد گرما شکسته نشد ولی چون ماه ژوئن امسال بسیار گرم‌تر از سال‌های پیش بود در مجموع سه ماهه تابستان ۲۰۲۴ رکورد جدیدی برجای گذاشت.
استفان رمستورف، استاد موسسه پژوهش‌های اقلیمی پوتسدام آلمان، می‌گوید: «این ارقام و آمارهای ناخوشایند نشان می‌دهد که چگونه گرمایش زمین و بحران اقلیمی ناشی از آن ما را در چنگ خود گرفته است».
کارلو بونتمپو، مدیر کوپرنیک، می‌گوید یکی از پیامدهای دمای بالاتر، افزایش رطوبت هوا است که در تابستان امسال در اکثر نقاط جهان به بالاترین رکوردهای ثبت شده نزدیک شد.
تا اواسط تابستان، آقای بونتمپو نیز همچون اکثر کارشناسان تصور می‌کرد که تابستان امسال گرم‌ترین مورد ثبت شده نخواهد شد چون ماه اوت سال ۲۰۲۳ در حد بی‌سابقه‌ای گرم بود. اما اوت امسال نیز به اندازه اوت سال گذشته گرم شد و در نتیجه در پایان بررسی‌های سه ماهه به این نتیجه رسیدند که تابستان امسال گرم‌ترین تابستان ثبت شده در تاریخ است.
مدیر کوپرنیک خاطرنشان کرد که با توجه به از راه رسیدن پدیده جوی «لا نینا» که باعث خنک شدن نواحی مرکزی اقیانوس آرام می‌شود چهار ماه باقی مانده از سال جاری میلادی ممکن است به اندازه یک سالونیم گذشته گرم نباشد ولی به رغم این اعتدال موقت در هوای بخشی از کره زمین، سال ۲۰۲۴ به احتمال فراوان گرم‌ترین سال ثبت شده خواهد بود.
«لا نینا» یک پدیده اقیانوسی و جوی مشابه «ال نینو» اما سردتر از آن و بخشی از نوسان جنوبی «ال نینو» است.
منشا پدیده جوی «ال نینو» گرمایش آب‌های اقیانوس آرام است ولی به‌دلیل تغییر دادن الگوی وزش بادها در نیمکره غربی، معمولا به وزش توفان‌های شدید و تغيير فاحش در میزان بارندگی منجر می‌شود.
این پدیده جوی عامل مهمی در تشدید و گسترش آتش‌سوزی طبیعت، طولانی شدن دوره‌های خشکسالی و توفندهای همراه با جاری شدن سیلاب است و روی وضعیت اقتصادی کشورها، به خصوص کشورهای در حال رشد که بیشتر از سایرین از تلاطم در قيمت مواد غذایی و انرژی آسیب می‌بینند، تاثیر قابل توجهی دارد.
«ال نینو» پدیده جوی طبیعی است که مشخصه اصلی آن گرم شدن آب‌های سطحی در بخش مرکزی و شرقی اقیانوس آرام است. پيامد برجسته پدیده جوی «لا نینا» سرد شدن اقیانوس آرام در محدوده نزدیک به خط استوا است.
آنچه در تشریح افزایش دمای متوسط کره زمین منتشر می‌شود صرفا اعداد و آمار نیست بلکه جان و زندگی مردم را به مخاطره می‌اندازد.
جاناتان اورپک، مدیر مرکز اقلیم شناسی و محیط زیست دانشگاه میشیگان، می‌گوید: «پیامد آنچه که به صورت آمار می‌شنویم برای مردم مناطق مختلف جهان مصداق بدبختی و مصیبت است. یک نمونه آن شهر فینیکس آریزونا است که دوره گرمای سوزان آن طولانی‌تر شده است».
در تابستان امسال شهر فینیکس بیش از ۱۰۰ روز دمای حدود ۳۸ درجه را تجربه کرد.
جاناتان اورپک در ادامه می‌گوید: «هر چه دوره گرمای شدید طولانی‌تر شود احتمال خشکسالی در برخی از مناطق و بارندگی‌های سیل‌آسا در مناطق دیگر افزایش می‌یابد. تغییرات اقلیمی، بسیار مشهودتر و پرهزینه‌تر از آن شده که بتوان آن را نادیده گرفت».
جنیفر فرانسیس، کارشناس مرکز پژوهش‌های اقلیمی «وود وِل»، نیز بر این باور است که تشدید و تناوب بیشتر وقوع پدیده‌های جوی شدید مانند خشکسالی، آتش‌سوزی‌های طبیعی و سیلاب در نقاط مختلف جهان به یک خطر جدی بدل شده است.
او می‌گوید: «مثل مردمی که در مناطق جنگی زندگی می‌کنند و به افتادن بمب، غرش توپ و صدای گلوله عادت کرده‌اند ما نیز ناشنوا شده‌ایم و به هشدارهای مربوط به بحران اقلیمی که مثل آژیر خطر حمله هوایی است گوش نمی‌دهیم».
به گفته مدیر کوپرنیک، یکی از عوامل فرعی گرمای بی‌سابقه در سال گذشته، پدیده جوی «ال نینو» بود ولی با وجود پایان یافتن پیامدهای موقت آن، در سال ۲۰۲۴ شدت گرما کاهش نیافت و این ثابت می‌کند که عامل اصلی گرمایش زمین فعالیت‌های بشر و به ویژه تولید و مصرف سوخت‌های فسیلی است.
