دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، با امضای یک فرمان اجرایی روند قرار دادن شاخههایی از اِخوانالمسلمین در فهرست «سازمانهای تروریستی خارجی» را آغاز کرد.
با این اقدام، تحریمها و محدودیتهای تازهای علیه یکی از قدیمیترین و پرنفوذترین جنبشهای اسلامگرای جهان عرب وضع خواهد شد.
بر اساس این فرمان که روز دوشنبه سوم آذر امضا شد، شاخههای اخوانالمسلمین در لبنان، مصر و اردن بهطور مشخص مورد اشاره قرار گرفتهاند.
کاخ سفید اعلام کرده است این شاخهها در «خشونت، بیثباتسازی و کارزارهایی که به منافع آمریکا، شهروندان این کشور و متحدانش آسیب میزند» نقش دارند.
طبق مفاد فرمان، مارکو روبیو، وزیر خارجه، و اسکات بسنت، وزیر خزانهداری آمریکا، موظف شدهاند گزارشی دربارهٔ امکان طبقهبندی این شاخهها بهعنوان سازمان تروریستی ارائه دهند و در صورت تصمیمگیری، این روند باید ظرف ۴۵ روز پس از ارائهٔ گزارش نهایی شود.
چنین طبقهبندیای میتواند به مسدود شدن داراییهای احتمالی اخوانالمسلمین در آمریکا و ممانعت از ورود اعضای آن به این کشور منجر شود.
دولت ترامپ همچنین برخی شاخههای این جریان را به حمایت یا تشویق حملات خشونتآمیز علیه اسرائیل و شرکای آمریکا یا پشتیبانی از گروه حماس متهم کرده است.
در همین حال، سفیر اسرائیل در سازمان ملل متحد این اقدام را «تصمیمی مهم» توصیف کرده و آن را به سود اسرائیل و کشورهای عرب همسایه دانسته که به گفتهٔ او «دههها از تروریسم اخوانالمسلمین آسیب دیدهاند».
اخوانالمسلمین در سال ۱۹۲۸ در مصر و به رهبری حسن البنا بنیان گذاشته شد و با هدف احیای آموزههای اسلامی در برابر نفوذ استعمار و اندیشههای سکولار شکل گرفت.
این جنبش بهسرعت در کشورهای مختلف عربی گسترش یافت و به بازیگری مهم در صحنهٔ سیاسی منطقه بدل شد، هرچند در بسیاری موارد فعالیتهای آن بهصورت محدود یا پنهانی ادامه داشته است.
این گروه هماکنون در چند کشور از جمله مصر و عربستان سعودی در فهرست سازمانهای تروریستی قرار دارد. اردن نیز از بهار امسال فعالیت آن را ممنوع کرده و مقامهای این کشور اخوانالمسلمین را به ساخت و انبار سلاح و تلاش برای بیثبات کردن کشور متهم کردهاند، هرچند این جریان همچنان از پایگاه اجتماعی قابل توجهی در اردن برخوردار است.
در مصر، اخوانالمسلمین پس از برکناری محمد مُرسی در سال ۲۰۱۳ و بهدنبال کودتای نظامی به رهبری عبدالفتاح السیسی غیرقانونی اعلام شد. تلاشهای ترامپ برای تروریستی خواندن این گروه در دورهٔ نخست ریاستجمهوری او نیز مطرح شده بود، اما به نتیجه نرسید.
همزمان با این اقدام، برخی سیاستمداران جمهوریخواه در ایالتهای آمریکا نیز خواستار برخورد سختتر با اخوانالمسلمین شدهاند و حتی فرماندار تگزاس هفته گذشته این گروه را در سطح ایالتی «تروریستی» اعلام کرد.
در اروپا نیز، امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه پیشتر از دولت خود خواسته بود طرحهایی برای مقابله با نفوذ این جریان ارائه کند.