رهبران بریتانیا، فرانسه و آلمان در بیانیهٔ مشترکی با دفاع از بازگرداندن تحریمهای سازمان ملل علیه تهران بهدلیل برنامه هستهایش، خواستار ازسرگیری مذاکرات با ایران و آمریکا شدند.
در این بیانیه که روز جمعه ۱۸ مهر منتشر شد، برنامهٔ هستهای ایران «تهدیدی جدی برای صلح و امنیت جهانی» خوانده شده و در آن آمده است: «ما مصمم هستیم مذاکرات با ایران و ایالات متحده را از سر بگیریم تا به توافقی جامع، پایدار و قابل راستیآزمایی برسیم که تضمین کند ایران هرگز به سلاح هستهای دست نخواهد یافت».
نخستوزیر بریتانیا، رئیسجمهور فرانسه و صدراعظم آلمان همچنین از همه کشورهای عضو سازمان ملل خواستهاند که به محدودیتهایی که از طریق سازوکار ماشه دوباره اعمال شدهاند، پایبند باشند.
تحریمهای شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران که بر اساس توافق «برجام» به حالت تعلیق درآمده بود پس از یک دهه بامداد ششم مهر به وقت تهران به شکل خودکار بازگشتند.
این تحریمهای بینالمللی بر اساس قطعنامهٔ ۲۲۳۱ شورای امنیت در سال ۲۰۱۵ تعلیق شده بودند. اما یک ماه پس از آن که سه کشور اروپایی عضو «برجام» سازوکار بازگشت خودکار موسوم به «مکانیسم ماشه» را آغاز کردند، بار دیگر اعمال شدند.
این در حالی است که رئیسجمهور و وزیر خارجه ایران در سفر به نیویورک برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل کوشیدند این اقدام را به تأخیر بیاندازند.
همچنین روسیه و چین روز چهارم مهر با ارائه قطعنامهای به شورای امنیت تلاش کردند اعمال دوباره تحریمها علیه ایران را به مدت شش ماه معلق کنند، اما ۹ رأی منفی این شورا مانع از این اتفاق شد.
از روز ششم شهریور که فرانسه، بریتانیا و آلمان سازوکار ماشه را کلید زدند، آنها بارها از ایران خواستهاند تا دسترسی آژانس بینالمللی انرژی اتمی به تأسیسات هستهایش را از سرگیرد، مذاکره با آمریکا را دوباره آغاز کند و دربارهٔ ذخیرهٔ اورانیوم غنیشده ۶۰ درصدی خود شفافسازی کند.
ایران در پی جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل که با حملات آمریکا به سه مرکز هستهای فردو، نطنز و اصفهان همراه بود، همکاری با آژانس را به حالت تعلیق درآورد. اما در شهریورماه به توافقی با مدیرکل این نهاد رسید تا بازرسیها تجدید شود.
با این حال مقامهای ایران بعد از بازگشت تحریمهای شورای امنیت اعلام کردند که این توافق با آژانس که با میانجیگری مصر در قاهره امضا شد، دیگر کارآیی ندارد.
دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، در روزهای منتهی به امضای توافق آتشبس در غزه و پس از آن اعلام کرده که ایران میتواند بخشی از فرآیند صلح در خاورمیانه باشد.
او پس از اعلام توافق بین اسرائیل و گروه افراطی حماس برای اجرای فاز اول پایان جنگ در نوار غزه گفت: «ایران به ما اطلاع داده است که اکنون میخواهد روی صلح کار کند و اذعان کردهاند که کاملاً موافق این توافق هستند».
او با قدردانی از تهران گفت که دولت او با ایران همکاری خواهد کرد و مایل است که آنها بتوانند کشور خود را بازسازی کنند.
موضع سه کشور اروپایی درباره غزه و جنگ اوکراین
رهبران فرانسه، بریتانیا و آلمان در بیانیه روز جمعه خود از توافق آتشبس در غزه نیز استقبال کردند و نوشتند: «ما به رهبری رئیسجمهور ترامپ در این زمینه و تلاشهای دیپلماتیک میانجیها -مصر، قطر و ترکیه- و همچنین به حمایت حیاتی کشورهای منطقه برای دستیابی به این توافق ادای احترام میکنیم.»
آنها تصریح کردند که از این پس اجرای کامل و فوری تعهدات از سوی همه طرفها اهمیتی حیاتی دارد.
سه کشور اروپایی همچنین به حمایت از کمکهای بشردوستانه از طریق نهادهای سازمان ملل متعهد شدند تا بهمحض اجرایی شدن آتشبس، این کمکها به شکل فوری برای مردم غزه ارسال شوند.
این بیانیه حملات فزاینده روسیه به اوکراین و هدف قرار دادن نظاممند «زیرساختهای حیاتی» اوکراین را محکوم کرده و گفته که فرانسه، بریتانیا و آلمان توافق دارند که «سازوکارهای جسورانه و نوآورانهای را برای افزایش هزینههای جنگ روسیه و تشدید فشار بر آن» توسعه دهند که شامل پیشبرد اقدامات علیه «ناوگان سایه» روسیه برای فروش و انتقال نفت نیز میشود.