روزنامه گاردین روز چهارشنبه، پنجم مهرماه، بر اساس سندی از دولت اوکراین نوشت که جمهوری اسلامی در تلاش است از ادامه تجهیز روسیه به تسلیحات برای استفاده در جنگ اوکراین «فاصله بگیرد».
بر اساس این سند گزارشی ۴۷ صفحه‌ای که دولت اوکراین در ماه اوت گذشته در اختیار اعضای گروه هفت کشور صنعتی گذاشته، ایران دیگر «توان برآوردن نیازهای روسیه و شدت استفاده» پهپادها در اوکراین را ندارد.
طبق آماری که دولت ولودیمیر زلنسکی در این گزارش آورده است، تنها در سه ماه گذشته بیش از ۶۰۰ حمله با پرنده‌های بدون سرنشین به شهرهای این کشور انجام شده است.
در بیش از یک سال و نیمی که از حمله روسیه به خاک اوکراین می‌گذرد، ایران به یکی از مهم‌ترین تأمین‌کنندگان سلاح، به‌ویژه پهپاد، برای مسکو بدل شده و همگام با این تحول، فشار بین‌المللی، به‌خصوص از طرف کشورهای غربی، بر حکومت جمهوری اسلامی افزایش یافته است.
با وجود مدارک و شواهد فراوان که تاکنون در غرب ارائه شده، تهران هم‌چنان پافشاری می‌کند که «برای استفاده در جنگ اوکراین» پهپاد به روسیه نفرستاده است؛ در مقابل دولت اوکراین در بیشتر اخبار رسمی با ارائه عدد و رقم تأکید می‌کند که با پهپادهای ایرانی به شهرهایش حمله شده است.
از جمله حسین امیرعبداللهیان در مردادماه در توکیو گفت «ما هیچ پهپادی را برای استفاده در جنگ اوکراین در اختیار هیچ طرفی قرار نداده‌ایم» و تلاش تهران بر «گفت‌وگو و یافتن راهکار سیاسی» برای پایان دادن به جنگ روسیه و اوکراین متمرکز است.
در گزارشی که اوکراین به اعضای گروه هفت داده، آمده است که ایران بخشی از خط تولید تسلیحاتی خود را به «کارخانه‌ای سوری» منتقل کرده، اما در حال انتقال تولید پهپاد به منطقه آلابوگا در تاتارستان است.
در این گزارش آمده است: «با این حال اجزا و قطعات [پهپادها] را هم‌چنان تهران تأمین می‌کند.»
رادیوفردا پیشتر گزارش تحقیقی دو رسانه روسی را منتشر کرده است که نشان می‌داد در پاییز ۱۴۰۱ توافق تولید پهپادهای ایرانی شاهد در تاتارستان منعقد شده است.
آلابوگا واقع در جمهوری خودمختار تاتارستان در ۱۳۰۰ کیلومتری شرق مسکو و بیش از سه هزار کیلومتری شمال تهران از حدود ۲۰ سال پیش رسماً به عنوان منطقهٔ ویژهٔ اقتصادی اعلام شد.
در گزارش ۴۷ صفحه‌ای دولت اوکراین همچنین آمده است که «۵۲ قطعه برقی» از پهپاد شاهد ۱۳۱ و «۵۷ قطعه» از شاهد ۱۳۶ همگی ساخت شرکت‌های اروپایی بوده است. در این گزارش به نام پنج کمپانی اروپایی از جمله شعبه لهستان یک کمپانی بریتانیایی به عنوان سازندگان قطعات اشاره شده است.
این گزارش با این حال می‌افزاید که این کمپانی‌ها از قانون تخطی نکرده‌اند، چرا که تولید پهپاد توسط ایران خود را با بازار تحریمی «تطبیق داده» و اکنون بیشتر از «قطعات تجاریِ در دسترس» در تولید پهپادها استفاده می‌شود.
این گزارش که نام دو پهپاد شاهد ۱۳۱ و ۱۳۶ در آن قید شده می‌گوید: «تقریبا تمام واردات [قطعات] به ایران از مبداء ترکیه، هند، قزاقستان، ازبکستان، ویتنام و کستاریکا انجام شده است.»
در پایان مردادماه گذشته روزنامه فرانسوی لوموند هم در گزارشی اطلاعاتی را درباره پهپادهایی منتشر کرده بود که روسیه با الگوی «شاهد» ساخت ایران در خاک خود ساخته است.
در این گزارش بر اساس یافته‌های کارشناسان اوکراینی به اولین نمونه روسی از پهپاد شاهد اشاره شده بود که روس‌ها نام «شمعدانی» را بر آن گذاشته‌اند.
