سرعت تحولات دیپلماتیک در ارتباط با مذاکرات ایران و آمریکا بر سر برنامه هستهای تهران شتاب گرفته و درباره محل برگزاری دور بعدی آن نیز اظهارات ضد و نقیضی بیان شده است.
در همین حال نماینده ویژه رئیس جمهور آمریکا تاکید کرد که ایران نیازی به غنیسازی بالاتر از ۳.۶۷ درصد ندارد و محور توافق با تهران راستیآزمایی سطح غنیسازی اورانیوم و همچنین راستیآزمایی ابعاد نظامی برنامه هستهای، «از جمله موشکی»، خواهد بود.
دور اول مذاکرات ایران و آمریکا شنبه گذشته در عمان برگزار شد و دو طرف آن را سازنده و مثبت خواندند.
دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده، هم با بیان اینکه ایران مایل به توافق با آمریکا است ولی نمیداند چگونه، مقامهای ایران را به «بازی دادن» و تعلل در مذاکرات متهم کرد.
ویتکاف: محور توافق بر راستیآزمایی است
استیو ویتکاف، فرستاده ویژه رئیس جمهور ایالات متحده، میگوید گفتوگو با ایران درباره دو نکته حیاتی است: میزان غنیسازی و راستیآزمایی ابعاد نظامی هستهای از جمله برنامه موشکی تهران.
آقای ویتکاف شامگاه دوشنبه ۲۵ فروردین در مصاحبه با شبکه فاکس نیوز تاکید کرد که ایران نیازی به غنیسازی بالاتر از ۳.۶۷ درصد (سطح تعیینشده در توافق برجام) ندارد.
او با اشاره به غنیسازیهای ۲۰ و ۶۰ درصدی در ایران گفت: «در برنامه هستهای غیرنظامی، که ادعای آن را میکنند، نیازی به فراتر رفتن از ۳.۶۷ درصد نیست.»
آقای ویتکاف نکته دوم حیاتی را «راستیآزمایی ابعاد تسلیحاتی» در برنامه هستهای ایران اعلام کرد و گفت: «این شامل موشکها، انواع موشکهایی که ذخیره کردهاند، و شامل ماشه بمب میشود.»
فرستاده ویژه رئیس جمهور ایالات متحده با تاکید بر اینکه در راستای دستورات دونالد ترامپ به پیش میرود گفت: «اینجا هستیم تا ببینیم آیا میتوانیم این وضعیت را از طریق دیپلماتیک و با گفتوگو حل کنیم. جلسه اول مذاکره با ایران سازنده، مثبت و قانع کننده بود.»
موافقت ایالات متحده با سطح غیرنظامی غنیسازی اورانیوم در ایران (۳.۶۷ درصد) در تقابل با خواسته اسرائیل قرار دارد که خواستار بر برچیده شدن کامل برنامه هستهای ایران و نابودی تاسیسات وتجهیزات اتمی آن شده است.
ایران همواره گفته است که برنامه هستهایش مقاصد صلحآمیز دارد؛ با این حال گزارشهای آژانس بینالمللی انرژی هشدار داده که افزایش سطح غنیسازی و میزان ذخایر اورانیوم بسیار غنیشده در ایران در هیچ کشور دیگری بدون سلاح هستهای سابقه ندارد.
ابهام در محل دور دوم مذاکرات
اواخر شامگاه دوشنبه رسانههای ایران به نقل از سخنگوی وزارت خارجه گزارش دادند که دور دوم مذاکرات با آمریکا باز هم در مسقط، پایتخت عمان، برگزار خواهد شد.
اسماعیل بقایی گفت: «پس از رایزنیهای انجام شده، مقرر شد کماکان مسقط میزبان دور دوم این مذاکرات باشد که روز شنبه ۳۰ فروردین ماه برگزار خواهد شد.»
این اظهار نظر متفاوت از خبرها و اظهارات ساعتهای پیش از آن بود.
آقای بقایی صبح دوشنبه در نشست خبری خود گفته بود که دور دوم مذاکرات در کشور دیگری برگزار خواهد شد اما عمان همچنان به عنوان میانجی، مسئولیتِ یافتن مکان و تدارک نشست بعدی را بر عهده خواهد داشت.
همچنین به گزارش رسانههای ایران، عباس عراقچی روز دوشنبه در گفتوگوی تلفنی با همتای عراقی خود گفته بود که دومین دور مذاکرات ایران و آمریکا در رم برگزار خواهد شد.
آنتونیو تایانی، وزیر خارجه ایتالیا، هم روز دوشنبه تایید کرد که درخواست برگزاری دور بعدی گفتوگوهای ایران و آمریکا در رم را دریافت، و با آن موافقت کرده است.
دلیل تغییر در اظهارات مقامهای ایران مشخص نیست. روز دوشنبه برخی رسانهها، از جمله خبرگزاری بلومبرگ، به همزمانی مذاکرات ایران و واشینگتن در رم، با حضور جیدی ونس، معاون دونالد ترامپ، در پایتخت ایتالیا اشاره کردند.
جورجا ملونی، نخست وزیر ایتالیا، قرار است روز جمعه در کاخ سفید با دونالد ترامپ دیدار کند و یک روز بعد در رم میزبان جیدی ونس خواهد بود.
تحرکات دیپلماتیک
در همین حال گزارشهایی درباره سفر مقامهای ایرانی به مسکو منتشر شده و سفر مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی به تهران هم رسما تایید شد.
کاظم غریبآبادی، معاون امور حقوقی و بینالمللی وزیر خارجه ایران، روز دوشنبه گفت که رافائل گروسی غروب چهارشنبه (۲۷ فروردین) وارد تهران میشود و با عباس عراقچی و محمد اسلامی، وزیر خارجه و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، دیدار و گفتوگو خواهد کرد.
آقای گروسی نیز با اشاره به سفر خود به تهران در «همین هفته»، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: در زمانی که راه حلهای دیپلماتیک به فوریت مورد نیاز است، تداوم تعامل و همکاری با آژانس موضوعی اساسی است.
روز دوشنبه همچنین کاظم غریبآبادی به مسکو رفت و به گزارش ایرنا، با ورشنین واسیلیوویچ، معاون وزیر خارجه روسیه، دیدار و گفتوگو کرد.
همچنین سخنگوی وزارت خارجه ایران روز دوشنبه اعلام کرد که عباس عراقچی پیش از دور دوم مذاکرات با آمریکا راهی مسکو خواهد شد و با مقامهای روسیه گفتوگو خواهد کرد.