یلدای ۱۴۰۴ برای شهروندان ایرانی داخل کشور با گرانی انار و هندوانه و آجیل شیرین و هزارویک خوراکی دلپذیر همراه بود که چلهنشینی را دشوار می کرد. اما بازهٔ این شب بلند باستانی درخششهایی پنهان نیز به همراه داشت.
در برنامهٔ «شب شنیدنی» در دل تاریکی چراغی در دست گرفتیم و به جستوجوی این درخششها رفتیم تا چنانکه حافظ گفته است: «نور از خورشید طلب کنیم تا بلکه روشنایی بر آید».
برنامهٔ «شب شنیدنی» را که با همکاری نادرهٔ ضیائوا تهیه شده است میتوانید اینجا بشنوید.
در این سفر همسفرانی بودند که این شب را شنیدنیتر کردند.
مرتضی نعمتی استاد «محروم از تدریس و مستعفی» جغرافیا و برنامهریزی شهری از اهواز با ما بود تا از «جغرافیای شخصی»اش در یک صعود انفرادی بگوید.
آقای نعمتی که دستی بر موسیقی دارد و در رشته سنگنوردی هم فعال است به تازگی صعودی را به «دیوارهٔ لیت» انجام داده است.
این استاد جغرافیا دربارهٔ این صعود و اهمیت این دیواره میگوید.
به گفتهٔ آقای نعمتی، دیوارهٔ لیت بازمانده یکی از بزرگترین رانشهای زمینشناسی دنیا و هماورد رانش و زمینلغزش بزرگ آلپ است. از نظر موقعیت جغرافیایی، این پدیده در کبیرکوه در حدفاصل شهرستان آبدانان و دره شهر واقع شده است.
او میگوید به تازگی خبرهایی دربارهٔ ثبت دیوارهٔ لیت به عنوان یک بوستان زمین شناسی (ژئوپارک) شنیده است.
مرتضی نعمتی میافزاید لیت برایش نماد نوعی مقاومت در برابر تنگناها و سامانهٔ «سرکوب و تفتیش» در دانشگاه بوده است.
او از لحظهٔ پیمایش انفرادیاش بر دیوارهٔ باشکوه، بزرگ و حیرتآور لیت میگوید. لحظهای که از فرط خستگی در ارتفاعاتی در میانهٔ این دیواره به خواب عمیق رفت و هنگامی که بیدار شد، خود را در برابر این پرسش دید؛ «چرا اینجا هستم؟»
آقای نعمتی در «شب شنیدنی»، شنوندگان رادیو فردا را به شنیدن یکی از ساختههایش در دستگاه چهارگاه با نام «ماردوش پیر» دعوت میکند.
این تصنیف را مرتضی نعمتی در پیوند با شرایط «حکمرانی در ایران» سروده و با تکنوازی سه تار آن را اجرا کرده است.
در ادامه برنامه از هومن عسکری و مهران کریمی همکاران رادیو فردا سراغی گرفتیم و از یلدایی حرف زدیم که بهشدت تحت تأثیر دنیای مجازی قرار گرفته و یک اتفاق جمعی را بهویژه برای آنها که دور از «خانه» هستند به پدیدهای فردی برای پیوستن به یک جریان اجتماعی سیال تبدیل کرده است.
«شب شنیدنی» ناخنکی هم به شهد غمآلود خاطرات غبار گرفته دیروز زد. با بازخوانی یک ترانه نسبتاً فراموش شده از صدای زنانهای خاص در دوردستهای موسیقی پاپ ایران.
«رفتنی» با کلام و ملودی سعید دبیری که در بحبوحهٔ انقلاب بهمن ۵۷ در استودیو پاپ با گیتار مارتیک و صدای بتی ضبط ابتدایی شد اما به تنظیم نهایی نرسید.
فرزاد فتاحی آهنگساز، تنظیمکننده و خوانندهٔ مقیم بریتانیا که ساخت آهنگ و تنظیم ترانهٔ مشترک داریوش و فرامرز اصلانی، «دیوار» از کارهای برجسته اوست، این ترانه را این بار با کیفیت و تنظیمی دلنشین بازخوانی کرده است.
فرزاد فتاحی در برنامهٔ «شب شنیدنی» میگوید از گذشته صدای خانم بتی را دوست داشت و وقتی این کار را برای اولین بار شنید تحت تأثیر آن قرار گرفت.
او میگوید که این کار با همراهی کامیار فراهانی در اواسط دههٔ ۸۰ خورشیدی در استودیویی در آریاشهر تهران ضبط شد اما بهدلیل رعایت حقوق مؤلف و مصنف تا امروز منتشر نکرده بود.
سعید دبیری، ترانهسرا و آهنگساز این ترانه که ساکن تهران است، در «شب شنیدنی» از اجرای مجدد خانم بتی از این ترانه با تنظیمی جدید و ریتمیک انتقاد کرد.
او بخشی از انتقادهای خود را متوجه تغییراتی در ترانه کرد که با حضور فریبا وکیلی (ترانهسرا) بدون اجازه او صورت گرفته است.
در آلبوم «لبخند قدیمی» که اواخر دههٔ هشتاد خورشیدی منتشر شد این ترانه با نام «دفتر عشق» قرار گرفته و نام وکیلی در کنار دبیری به عنوان ترانهسرایان این قطعه که با مطلع «میدونم رفتنی هستی، میدونم...» آورده شده است.
در پایان «شب شنیدنی»، به فصل گوگوش و کتاب تازهاش «صدای قدغن» میرسیم تا او شنوندگان رادیو فردا را به فرامتن خاطراتش ببرد.
