لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
دوشنبه ۵ آذر ۱۴۰۳ تهران ۰۲:۲۳

با پنج برنده دیگر، رقم یهودیان برنده نوبل به ۱۷۰ نفر رسید


نشان جایزه نوبل.
نشان جایزه نوبل.
در حالی که این هفته اعطای جوایز سالیانه نوبل، مهم‌ترین جایزه جهانی در رشته‌های فیزیک، پزشکی، شیمی، ادبیات و صلح، توجه جامعه جهانی را به خود جلب کرده‌است، دریافت پنج جایزه نوبل امسال از سوی یهودیان در رشته‌های فیزیک، پزشکی و شیمی نیز نظر بسیاری را به خود جلب کرده‌است.

اضافه شدن امسالِ پنج یهودی دیگر به برندگان نوبل، شمار کل برندگان یهودی نوبل را دست‌کم به رقم چشمگیر یکصد و هفتاد نفر افزایش می‌دهد و این درحالی است که حدود یازده میلیون نفر یهودی در دنیا زندگی می‌کنند؛ این بدین مفهوم است که ۲۲ درصد از کل جوایز نوبل درحالی که یهودیان تنها دو دهم از یک درصد مردم دنیا نیز نیستند، به یهودیان تعلق گرفته‌است.

در بسیاری از گزارش‌ها و تحقیقات گفته می‌شود که شمار برندگان یهودی نوبل از ۱۷۰ نفر نیز فراتر می‌رود اما نظر به این که تعدادی از برندگان نوبل از یهودیت خارج شده و به ادیان دیگر پیوسته‌اند، رقم کلی یهودیان برنده نوبل باید دقیقاً ۱۷۰ نفر باشد.

هرچند که وب‌سایت اطلاعات یهودیان دنیا می‌گوید تا سال ۲۰۱۰ میلادی، ۱۸۱ یهودی برنده نوبل بوده‌اند و آن‌ها را اینگونه دسته‌بندی می‌کند؛ ۳۱ نوبل شیمی، ۲۸ نوبل اقتصاد، ۱۳ نوبل ادبی، ۹ نوبل صلح، ۴۷ نوبل فیزیک و ۵۳ نوبل پزشکی. بنا بر آمار این وب‌سایت، ۲۲ درصد از برندگان کل نوبل میان سال‌های ۱۹۰۱ تا ۲۰۱۰ یهودی و ۳۶ درصد از همه برنده‌ها، یهودیان آمریکایی بوده‌اند.

همچنین نظر به جمعیت بسیار کم اسرائیل و بودن تنها پنج میلیون و هفتصد هزار یهودی در این سرزمین، یهودیان اسرائیل نیز با ۱۰ نوبل درصد خوبی از برندگان نوبل را تشکیل می‌دهند.

شمار یهودیان برنده نوبل چه ۱۷۰ نفر باشد و چه کمی بیش از ۱۸۰ نفر، دریافت این جایزه‌ها توسط یهودیان به نسبت جمعیت بسیار اندک یهودیان دنیا، درصدی کاملاً چشمگیر است.

در حالی که تنها سه نفر از برندگان یهودی نوبل، از سیاستمداران یهودی بوده‌اند و یک نویسنده یهودی اسرائیل نیز در شمار برندگان نوبل ادبی بوده‌است، بقیه برندگان یهودی نوبل همگی بخاطر پژوهش در رشته‌های پزشکی، فیزیک و شیمی برنده نوبل اعلام شده‌اند.

این هفته هنگامی که برندگان نوبل پزشکی و فیزیک اعلام شدند، یهودیان به این حقیقت توجه کردند که سول پرلموتر و آدام ریس، برندگان نوبل فیزیک و نیز بروس بوتلر برنده نوبل پزشکی یهودی هستند؛ رالف ماروین استاینمن برنده نوبل پزشکی نیز که سه روز پیش از اعلام نوبل پزشکی بر اثر سرطان درگذشته بود ولی نامش در میان برندگان نوبل باقی ماند، یهودی بود.

سول پرلموتر ستاره‌شناس یهودی آمریکایی، آدام گای ریس نیز یهودی آمریکایی و بروس بوتلر یهودی آمریکایی هستند و رالف ماروین استاینمن یهودی کانادایی بود و پروفسور دانی شختمن نیز زاده شهر حیفا و استاد دانشگاه تخنیون در این بندر شمال اسرائیل است.

پروفسور شختمن دهمین یهودی اسرائیلی است که برنده نوبل می‌شود؛ اولین نوبل در سال ۱۹۶۶ به نویسنده مشهور اسرائیلی شموئیل (شای) یوسف عاگنون اعطا شد.

مناخم بگین، نخست‌وزیر اسرائیل در دهه هفتاد همراه با انور سادات، رهبر وقت مصر به‌خاطر پیمان صلح اسرائیل و مصر برنده نوبل شد؛ سال‌ها بعد اسحاق رابین، نخست‌وزیر وقت و شیمون پرز، وزیرخارجه وقت و رئیس‌جمهوری کنونی اسرائیل همراه با یاسر عرفات به‌خاطر پیمان‌های صلح اوسلو برنده نوبل شدند.

در ۹ سال گذشته شش نوبل علمی به دانشمندان اسرائیلی اعطا شده‌است.

چهار نفر از برندگان نوبل شیمی یک دهه گذشته یهودی اسرائیلی بوده‌اند؛ پروفسور آوراهام هرشکو و پروفسور آهارون چخانوور در سال ۲۰۰۴ (همراه با ایروین روز که او هم یهودی است هرچند که اسرائیلی نیست) برنده نوبل شیمی شدند.

خانم پروفسور عادا یونا، برنده نوبل شیمی سال ۲۰۰۹ نیز از پژوهشگران سرشناس پژوهشگاه علمی حییم وایزمن در شهر رخووت اسرائیل است.

پروفسور دانیل کاهنمن در سال ۲۰۰۲ و پروفسور رابرت ییسرائل اومان درسال ۲۰۰۵ برنده نوبل اقتصاد شدند.

جوایز نوبل از سال ۱۹۰۱ اعطا می‌شود و بودن یکصد و هفتاد یهودی در میان چند صد برنده کل نوبل در رشته‌های مختلف، درصد بزرگی است که به هیچ وجه قابل اغماض نیست. در ۴۱ سال برندگان نوبل پزشکی یهودی و در ۳۸ سال برندگان نوبل فیزیک یهودی بوده‌اند.

بررسی چرایی

برنده شدن هر چه بیشتر یهودیان در نوبل و بسیاری از جوایز معتبر علمی دیگر دنیا در حالی است که از جمعیت یهودیان جهان سال به سال کاسته می‌شود. در حالی که باور خود یهودیان بر این است که حدود یازده میلیون نفر یهودی در دنیا باقی مانده‌است، منابع فهرست‌شده در دانشنامه ویکی‌پدیا، جمعیت یهودیان را سیزده میلیون و چهارصد و بیست و هشت هزار و سیصد نفر برآورد می‌کنند.

در حالی که پنج میلیون و هفتصد هزار یهودی در اسرائیل زندگی می‌کنند و آمریکا نیز با پنج میلیون و دویست و هفتاد و پنج هزار یهودی، بزرگ‌ترین جمعیت یهودی پس از اسرائیل را دارد. همین یهودیان آمریکا هستند که بیشتر از هر گروه دیگری برنده نوبل علمی شده‌اند.

بی‌تردید مشهورترین برنده یهودی نوبل آلبرت اینشتین است که درسال ۱۹۲۱ برنده نوبل فیزیک شد.

پروفسور رابرت ییسرائیل اومان، برنده یهودی اسرائیلی نوبل اقتصاد در مورد آنچه که به «مغز یهودی» مشهور است، می‌گوید دلیل این امر نحوه آموزش و پرورش و تربیت فرزندان در خانواده‌های یهودی است که به کودکان می‌آموزند که ضمن تلاش برای «تیکون عولام» (بهبود جهان) هرچه بیشتر تحقیق کنند و خود برای پرسش‌ها پاسخ بیابند و هرچه بیشتر سؤال کنند و کنجکاوی نمایند.

پروفسور اومان به روزنامه اسرائیلی معاریو گفته‌است داشتن امکان آزادانه برای کودکان یهودی جهت هرچه بیشتر جر و بحث کردن با معلمان در مدارس مذهبی و علمی بر سر مسائلی که به آنان آموزش داده می‌شود و تشویق کودکان به تحقیق از سوی خود آنها و نبود لزومی به حفظ کردن مطالب بدون آنکه دلیل آن را درک کنند، عامل مثبت و مهمی برای علاقه‌مند شدن دانش‌آموزان یهودی به تحقیق است.

بودجه‌های خوبی نیز که یهودیان برای فرزندان و مدارس خود در اسرائیل و جهان جهت پژوهش علمی قائل می‌شوند، یکی دیگر از دلایل مهم ورود هرچه بیشتر آنان به دانشگاه‌های برتر جهان و مبدل شدن به پای ثابت در بخشی از پژوهش‌های مراکز مهم تحقیقاتی آنها دانسته شده‌است؛ بیهوده نیست که در بسیاری از دانشگاه‌های پرآوازه جهان، یهودیان در میان محققان این مراکز هستند.

پروفسور دانیل شختمن، برنده امسال نوبل شیمی روز چهارشنبه گفت برای برنده شدن نوبل باید بروی کودکان از سنین کودکستان کار جدی کرد. او در ملاقات با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل درخواست جدی کرد که بودجه تحقیقات برای مدارس و دانشگاه‌ها افزایش یابد.

فهرستی از برندگان

از سال ۱۹۰۱ این یهودیان برنده نوبل شده‌اند:
نوبل ادبی: ۱۹۰۱ پل هیس، ۱۹۲۷ هنری برگسون، ۱۹۵۸ بوریس پاسترناک، ۱۹۶۶ شموئیل (شای) یوسف عاگنون، ۱۹۶۶ نیلی کاتز، ۱۹۷۶ شائول بلو، ۱۹۷۸ اسحاق باشویز زینگر، ۱۹۸۱ الیاس کانتی، ۱۹۸۷ جوزف برودسکی، ۱۹۹۱ نادین گوردیمر، ۲۰۰۱ ایمره کرتز، ۲۰۰۵ هارولد پینتر.

نوبل صلح: ۱۹۱۱ آلفرد فراید، ۱۹۱۱ توبیاس میخائیل کارل آشر، ۱۹۶۸ رنه کاسن، ۱۹۷۳ هنری کیسینجر، ۱۹۷۸ مناخم بگین، ۱۹۸۶ الی ویزل، ۱۹۹۴ شیمون پرز و اسحاق رابین، ۱۹۹۵ جوزف روتبلات.

نوبل شیمی: ۱۹۰۵ آدولف فون بایر، ۱۹۰۶ هنری مویسن، ۱۹۰۱ اوتو والاش، ۱۹۱۵ ریچارد ویلس تائتر، ۱۹۸۱ فیتز هابر، ۱۹۴۳ جورج چارلز دهویس، ۱۹۶۱ ملوین کالوین، ۱۹۶۲ ماکس فردیناند پروتس، ۱۹۷۲ ویلیام هاوارد اشتاین، ۱۹۷۷ ایلیا پریگوگین، ۱۹۸۰ پل برگ، ۱۹۸۱ رائولد هوفمن، ۱۹۸۲ آهارون کلوگ، ۱۹۸۵ جرومه کارل، ۱۹۸۹ رودولف مارکوس، ۱۹۸۸ والتر کهن، ۲۰۰۴ آوراهام هرشکو، آهارون چخانوور، ایروین وایس، ۲۰۰۶ راجز کورنبرگ، ۲۰۰۹ عادا یونا، ۲۰۱۱ دانیل شختمن.

نوبل اقتصاد: ۱۹۷۰ پل ساموئلسون، ۱۹۷۱ سیمون کوتسنتز، ۱۹۷۲ کنث آرو، ۱۹۷۳ واسیلی لئونتیف، ۱۹۷۵ لئونید کانتورویچ، ۱۹۷۶ میلتون فریدمن، ۱۹۷۸ هربرت الف. سیمون، ۱۹۸۰ لاورنس رابرت کلاین، ۱۹۸۵ فرانکو مودیگلیانی، ۱۹۸۷ رابرت ام. سولوو، ۱۹۹۰ مرتون میلر، ۱۹۹۲ گاری بکر، ۱۹۹۳ رابرت فوگل، ۱۹۹۴ جان هرسینای، ۱۹۹۷ مایرون شوله، ۲۰۰۱ جوزف استیگلیتز، ۲۰۰۱ جرج الف. اکرلوف، ۲۰۰۲ دانیل کاهنمن، ۲۰۰۲ رابرت ییسرائیل اومان، ۲۰۰۷ لئونید هورویتز، اریک ماسکین، راجز مایرسون، ۲۰۰۸ پل کروگمن.

نوبل پزشکی: ۱۹۰۸ الی متخینکوف و پل اهرلیخ، ۱۹۱۴ رابرت بارانی، ۱۹۲۲ اوتو مایرهوف، ۱۹۳۰ کارل لند اشتاینر، ۱۹۳۱ اوتو واربوگ، ۱۹۳۶ اوتو لوی، ۱۹۴۴ هربرت اسپنسرگاسر، ۱۹۴۴ جوزف ارلانگر، ۱۹۴۵ ارنست بوریس خاین، ۱۹۴۶ هرمن جوزف مولر، ۱۹۴۷ گرتی کوری، ۱۹۵۰ تادئوس رایشتاین، ۱۹۵۲ سلمان آوراهام واکسمن، ۱۹۵۳ هانس کربس و فریتز لیپمن، ۱۹۵۸ یهوشواع لدلبرگ، ۱۹۵۹ آرتور کورنبرگ، ۱۹۶۵ فرانسوا جیکوب و آندره لووف، ۱۹۶۷ جرج والد، ۱۹۶۸ مارشال نیرنبرگ، ۱۹۶۹ سالوادور لوریا، ۱۹۷۰ جولیوس اکسلرود و برنارد کاتز، ۱۹۷۲ جرالد موریس ادلمن، ۱۹۷۵ دیوید بالتیمور و هاوارد تمین، ۱۹۷۶ باروخ بلومبرگ، ۱۹۷۷ روزالین سوسمن یالو و آندرو شالی، ۱۹۷۸ دانیل ناتانز، ۱۹۸۰ باروخ بناکراف، ۱۹۸۴ سیزار میلشتین، ۱۹۸۵ میخائیل استیوارت براون و جوزف گلدشتین، ۱۹۸۶ ستانلی کهن و ریتا لوی مونتالچینی، ۱۹۸۸ گرترود الیون، ۱۹۸۹ هارولد وارموس، ۱۹۹۴ آلفرد گیلمن و مارتین رودبل، ۱۹۹۷ ستانلی ب. پرویزنر، ۲۰۰۰ اچ. رابرت هوروویتز و سیدنی برنر، ۲۰۰۶ آندرو فایر، ۲۰۱۱ رالف ماروین اشتاینمن و بروس بوتلر.

نوبل فیزیک: ۱۹۰۷ آلبرت آوراهام میشلسون، ۱۹۰۸ گابریئل لیپمن، ۱۹۲۱ آلبرت اینشتین، ۱۹۲۲ نیلس بوهر، ۱۹۲۵ جیمز فرانکز و گوستاو هرتز، ۱۹۴۳ اوتو اشترن، ۱۹۴۴ ایزیدور اسحاق رابی، ۱۹۴۵ وولفگانگ پائولی، ۱۹۵۲ فلیکس بلوخ، ۱۹۵۴ ماکس بورن، ۱۹۵۸ ایگور تام و ایا میخائیلوف فرانک، ۱۹۵۹ امیلیو سگره، ۱۹۶۰ دونالد الف. گلاسر، ۱۹۶۱ رابرت هوفستادتر، ۱۹۶۲ لو داویدوویچ لاندائو، ۱۹۶۳ ایگن ویگنر، ۱۹۶۵ ریچارد فینمن و جولیان شوینگر، ۱۹۶۷ هانس بثه، ۱۹۶۹ موری گل-من، ۱۹۷۱ دنیس گابور، ۱۹۷۲ لئون کوپر، ۱۹۷۳ برایان دیوید جوزفسون، ۱۹۷۵ بنجامین موتلسون، ۱۹۷۶ بروتون ریختر، ۱۹۷۸ آرنو واینبرگ و شلدون گلاشو، ۱۹۸۸ لئون لدرمن، ملوین شوارتز و ژاک اشتاینبرگر، ۱۹۹۰ جرومه فریدمن، ۱۹۹۲ جورج چارپاک، ۱۹۹۵ مارتین پرل و فردریک راینز، ۱۹۹۶ داگلاس دی. آشروف و دیوید ام. لی، ۱۹۹۷ کلود کهن تنوجی، ۲۰۰۰ ژورس ای. آلفروف، ۲۰۰۳ ویتالی گینزبورگ و آلکسی ای. ابریکوسوو، ۲۰۰۴ اچ. دیوید پولیتزر و دیوید گروس، ۲۰۰۵ روی گلاوبر، ۲۰۱۱ سول پرلموتر و آدام ریس.

افزون بر این‌ها درصد بسیار بیشتری از یهودیان نیز نامزد نوبل در رشته‌های مختلف بوده‌اند که بخت موفقیت نصیب‌شان نشده‌است.
XS
SM
MD
LG