صنعت حمل‌ونقل ایران به‌شدت نیازمند بازسازی است، اما بررسی آمار و ارقام بودجه سال آینده در این بخش وضعیت متفاوتی را پیش رو می‌گذارد.
بر اساس گزارش ایسنا در لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ افزایش حدود ۲۰ درصدی اعتبارات طرح‌های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای بخش حمل‌ونقل و رسیدن آن به حدود ۱۲۵ هزار میلیارد ریال در نظر گرفته شده و قرار است شبکه آزادراهی به سه هزار کیلومتر، شبکه بزرگراهی به ۱۹ هزار کیلومتر و شبکه ریلی به ۱۲ هزار و ۵۰۰ کیلومتر برسد.
با این حال، این بودجه برای بهسازی و نوسازی صنعت حمل ونقل ایران کافی نیست و شاید تنها بتواند تا حدودی زیان شدید واردشده به صنعت حمل نقل ایران به دلیل کرونا در سال ۱۳۹۹ را جبران کند.
بر اساس بودجه سال ۱۴۰۰ ایران، برای توسعه شبکه آزادراهی، بزرگراهی و ریلی، توجه خاص به توسعه حمل‌ونقل ریلی، افزایش ظرفیت تخلیه و بارگیری بنادر تجاری به ۲۸۵ میلیون تن، افزایش ظرفیت کانتینری به ۸.۵ میلیون TEU، توسعه حمل‌ونقل ترکیبی از طریق توسعه متوازن زیرساخت‌ها در بخش‌های جاده‌ای، ریلی، هوایی و دریایی برنامه‌ریزی شده است.
با این‌همه، صنعت ریلی ایران به‌تنهایی برای توسعه حداقلی نیاز به ۲۵ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری دارد. ایران درصدد توسعه شبکه راه‌آهن خود به طول ۲۵ هزار کیلومتر است. این خطوط گسترده ریلی در صورت اجرا شدن و ایجاد شرایط سیاسی و اقتصادی مناسب می‌تواند ایران را به کانال ترانزیتی مهمی تبدیل کند و محرک خوبی برای اقتصاد ایران باشد.
ایران امیدوار بود پس از برجام بخشی از این سرمایه را با سرمایه‌گذاری خارجی جذب کند. شرکت‌های آلمانی، فرانسوی، ایتالیایی، کره‌ای، چینی، هندی و روسی هم برای این بخش از صنعت حمل‌ونقل وارد ایران شده بودند، اما با خروج آمریکا از برجام، بیشتر این شرکت‌ها ایران را ترک کردند و توسعه خطوط ریلی ایران به‌شدت با تأخیر روبه‌رو شد.
البته ایران امید دارد با بازگشت آمریکا به برجام، این شرکت‌ها دوباره وارد صنعت حمل‌ونقل ایران شوند، اما با توجه به تجربه قبلی، بازگشت این شرکت‌ها زمان‌بر است و به بیش از یک سال زمان نیاز دارد و نمی‌توان شاهد تغییراتی جدید از نظر سرمایه‌گذاری خارجی در این بخش در سال ۱۴۰۰ بود.
در بخش هوایی نیز کرونا ضربه بسیار شدیدی به خطوط هوایی ایران زده است. این اتفاق البته در تمام خطوط هوایی جهان رخ داده، اما فرسوده بودن ناوگان ایران سبب تشدید این بحران برای کشور شده است. ضمن آن‌که فرودگاهای ایران هم وضعیت مناسبی ندارند.
ایران برای توسعه فرودگاه‌ها و هواپیماهای خود نیاز به فعالیت‌های گسترده‌ای دارد چرا که خطوط هوایی ایران با افزایش سن ناوگان هوایی با مشکلات زیادی روبه‌رو هستند. شرکت ایران‌ایر در این میان برای بازگشت به حالت عملیاتی عادی حداقل به ۵۰ هواپیمای جدید نیاز دارد.
این در حالی است که هر هواپیمای نو به‌طور میانگین بالای ۱۰۰ میلیون دلار قیمت دارد. این شرکت حتی اگر بخواهد هواپیماهای دست‌دوم با ساعت کاری مناسب هم بخرد، باید به‌طور متوسط برای هر فروند بین ۵ تا ۱۰ میلیون دلار هزینه کند.
بسیاری از فرودگاه‌های ایران از جمله فرودگاه‌های تهران، اصفهان، مشهد، تبریز و شیراز هم نیاز به بهسازی و طرح‌های توسعه‌ای دارند.
در سوی دیگر ماجرا، در زمینه صنعت راه نیز ناوگان کامیون و اتوبوس ایران به‌شدت فرسوده شده و به دلیل افزایش قیمت ارز، قیمت کامیون و اتوبوس افزایش یافته و بسیاری از رانندگان توان خرید اتوبوس و کامیون ندارند.
تعداد کامیون‌های فرسوده در ایران به بیش از ۳۵۰ هزار دستگاه رسیده که فرسودگی زیاد این ناوگان دلایل متعددی دارد.
صدرالله بمانا، مشاور رئیس سازمان راهداری، به رسانه‌های ایران گفته است: «۴۵ درصد کامیون‌ها، ۲۵ درصد کِشنده‌ها، حدود پنج درصد کامیونت‌ها و ۲۳ درصد وانت‌بارها فرسوده هستند.»
و آخر این‌که وضعیت راه‌های ایران هم چندان مناسب نیست و نقاط حادثه‌خیز زیادی در آن وجود دارد و در مجموع راه‌های موجود ایران نیز به توسعه و بهسازی نیاز دارند.
