رئیس کل بانک مرکزی ایران روز هفتم فروردین ماه در گفت‌وگویی تلویزیونی با بیان اینکه «در سال‌های ۹۷ و ۹۸ به خاطر بازگشت تحریم‌ها، رشد منفی داشتیم» گفت که «اقتصاد ما در حال جبران تحریم‌ها و مثبت شدن بود که با شیوع کرونا مواجه شدیم».
عبدالناصر همتی همچنین افزود که «شیوع کرونا موجب شد رشد اقتصادی کشور بار دیگر منفی شود».
آیا ادعای او درست است؟ و اقتصاد ایران روند رو به رشد و پیشرفت را تجربه می‌کرد و شیوع ویروس کرونا، این رشد را دچار اختلال کرد؟
برای بررسی وضعیت اقتصاد ایران پیش و پس از ورود ویروس کرونا، باید حدودا به اواخر پاییز و اوایل زمستان سال ۱۳۹۸ بازگردیم. برخلاف ادعای آقای همتی، در آمارهای اقتصادی منتشر شده از سوی جمهوری اسلامی در آن ماه‌ها بویژه شاخص‌هایی همچون نرخ تورم، بیکاری و بهای ارز و سکه هیچ نشانی از رشد اقتصادی دیده نمی‌شود. از این رو، سخنان رئیس بانک مرکزی ایران مبنی بر اینکه «کرونا، رشد اقتصادی کشور را به تاخیر انداخت» ادعایی نادرست و برخلاف آمارهای رسمی است.
سی‌ام بهمن سال ۱۳۹۸ در حالی شیوع ویروس کرونا در ایران رسماً توسط مقام‌های جمهوری اسلامی به تأیید رسید که شماری از پزشکان و کادر بهداشتی هفته‌ها پیشتر درباره ورود و گسترش این ویروس مرگبار هشدار داده بودند.
بر اساس گزارش رسمی «مرکز آمار ایران» رشد تولید ناخالص داخلی ایران با احتساب نفت از منفی ۴.۹ درصد در سال ۱۳۹۷ به منفی ۷ درصد در سال ۱۳۹۸ نزول کرد؛ و به این ترتیب، اقتصاد ایران سال بدتری را از سر گذراند.
این مرکز همچنین در گزارش دیگری، نرخ بیکاری در پاییز ۱۳۹۸ را ۱۰.۶ درصد اعلام کرد که نسبت به پاییز سال قبل از آن، ۱.۲ درصد کاهش نشان می‌دهد. با این حال «مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی» در گزارشی، با اشاره به برخی «ابهام‌ها و سوال‌ها» ضمن تحلیل داده‌های «مرکز آمار»، نسبت به «خطاهای بزرگ تحلیلی و سیاستی» هشدار داد.
گزارش «مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی» با تأکید بر اینکه «۲۵.۷ درصد از جمعیت بیکار پاییز سال قبل به جمعیت غیرفعال پیوسته‌اند»، افزود چنانچه این افراد از یافتن شغل دلسرد نمی‌شدند، «نرخ بیکاری به رقم ۱۳.۲ درصد افزایش می‌یافت»؛ تحلیلی که از افزایش شمار واقعی بیکاران در پاییز سال ۱۳۹۸ نسبت به پاییز سال قبل از آن خبر می‌دهد.
جستجویی ساده نشان می‌دهد که بهای دلار و سکه نیز در آستانه ورود کرونا به ایران در مقایسه با ماه‌های مشابه در سال قبل به طرز محسوسی افزایش یافته بودند.
بهای دلار در اوایل دی‌ماه سال ۱۳۹۸ بیش از ۱۳ هزارتومان بود که نسبت به دی‌ماه سال ۱۳۹۷ حدود ۳ هزارتومان افزایش نشان می‌داد. قیمت سکه تمام بهار آزادی هم در زمستان سال ۱۳۹۸ نسبت به زمستان سال قبل حدود یک میلیون تومان افزایش یافته بود.
همچنین، مرکز آمار ایران نرخ تورم دی‌ماه سال ۱۳۹۸ یعنی ماه پیش از تایید رسمی ورود کرونا به ایران را ۳۸.۶ درصد اعلام کرد و نوشت که افزایش قیمت خوراکی‌ها در ۱۲ ماهه منتهی به دی‌ماه نسبت به دوره مشابه پارسال بیش از ۵۲ درصد بوده است و برخی از اقلام خوراکی مانند انواع گوشت و سبزیجات حتی تورمی حدود ۷۰ درصدی را نیز تجربه کردند.
مردم ایران در همان دوران، با یکی از بالاترین نرخ‌های تورم در جهان روزگار می‌گذرانند. «صندوق بین‌المللی پول» تورم سال ۲۰۱۹ ایران را حدود ۳۵.۷ درصد برآورد کرده بود که بر این اساس، ایران در قعر جدول، در جایگاه پنجمین کشور جهان از لحاظ شتاب رشد قیمت‌ها قرار گرفت.
از این رو، تمامی نشانگرهای مهم اقتصادی و حتی آمارهای منتشر شده از سوی خود جمهوری اسلامی، خلاف ادعای رئیس کل بانک مرکزی را به اثبات می‌رسانند. اقتصاد ایران در اواخر پاییز و اوایل زمستان سال ۱۳۹۸ –یعنی زمان تقریبی ورود ویروس کرونا به ایران و شیوع آن- نه تنها هیچ نشانی از پیشرفت و رشد نداشت بلکه نسبت به مدت مشابه در سال قبل نیز در وضعیت بدتری قرار داشت.
در نتیجه سخنان عبدالناصر همتی مبنی بر اینکه «کرونا، رشد اقتصادی کشور را به تأخیر انداخت» و «اقتصاد ایران در حال مثبت شدن بود»، ادعایی نادرست است.
