عباس علیآبادی، وزیر نیرو، میگوید تعطیل اعلام شدن چهارشنبۀ گذشته موجب کاهش مصرف آب بهمیزان بیش از ۴۰۰ هزار متر مکعب در تهران و کاهش ۱۹ هزار مگاوات ساعت مصرف برق در سراسر کشور شد.
علیآبادی روز یکشنبه پنجم مرداد همچنین گفت اگر تعطیلی چهارشنبهها بهمدت یک ماه ادامه پیدا کند، مصرف آب در تهران شش میلیون متر مکعب کاهش خواهد یافت.
تقاضای مصرف روزانه آب در تهران در روزهای گرم تابستان بین ۳.۸ تا ۴ میلیون مترمکعب در شبانهروز تخمین زده میشود.
راهحل اعلام تعطیلی چهارشنبهها برای کاهش مصرف آب و برق شهروندان در حالی است که کشور با معضل سیاستگذاری برای مدیریت بحران انرژی روبهرو است. بهگفتۀ وزیر نیرو، دستکم در پنج سال گذشته میانگین بارشها در تهران بهطور مداوم از میانگین بلندمدت بارشها یعنی ۲۷۹ میلیمتر کمتر بوده است.
با این حال، مهمترین راهکاری که دولتها در جمهوری اسلامی هر سال بر آن تأکید میکنند، «صرفهجویی برای گذر از بحران» ازجمله در قالب تعطیل اعلام کردن برخی روزهای هفته است.
بهگفتۀ کارشناسان اقتصادی، هر روز تعطیلی در شرایطی مانند بحران انرژی و آلودگی هوا میتواند دستکم تا حدود پنج هزار میلیارد تومان زیان اقتصادی به همراه داشته باشد.
همزمان گزارشها از افت شدید فشار آب در لولهها حکایت دارد تا جایی که استاندار تهران استفاده از مخزن و پمپ آب را برای شهروندان پایتخت «ضروری» دانسته است؛ وضعیتی که خود به افزایش شدید قیمت پمپ و مخزن آب در کشور انجامیده است.
تابستان امسال در حالی آغاز شد که از اوائل زمستان پارسال زنگ هشدار ذخیرۀ آب سدها در ایران به صدا درآمده و اعلام شده بود اگر تا پایان زمستان کاهش بارشها جبران نشود، نگرانی دربارهٔ تأمین آب در تابستان بسیار جدیتر خواهد شد؛ «کسری بزرگی» که وزیر نیرو در واکنش به آن گفته بود «از خدا میخواهد که رخ ندهد».
زمستان گذشت و در فصل بهار هم که معمولاً یکی از دورههای مؤثر در افزایش روانآبها و پر شدن مخازن بهشمار میرود، بارندگی چشمگیری رخ نداد بهگونهای که بارشها در اردیبهشت کاهش بیش از ۹۰ درصدی نسبت به متوسط درازمدت را نشان میداد.
وضعیت بهگونهای پیش رفت که خبرگزاری ایسنا ۲۶ تیرماه با انتشار گزارشی با عنوان «آژیر قرمز سدهای تهران» اعلام کرد حجم آب ذخیرهشده در سدهای تهران تا آن زمان به حدود ۱۴ درصد ظرفیت مخازن رسیده است.
وزیر نیرو با اعلام اینکه ۸۴ درصد مشترکان آب تهران خانگی هستند و اشاره به کاهش ۴۰۰ هزار متر مکعب آب در روزهای تعطیل آخر هفتۀ گذشته، بار دیگر تأکید کرد ضروری است شهروندان در مصرف آب صرفهجویی کنند تا از بروز تنش آبی جلوگیری شود.
این در حالی است که برخی کارشناسان میگویند بین ۸۰ تا ۹۰ درصد آب شیرین در ایران در بخش کشاورزی مصرف میشود. در مقابل، فرشاد مؤمنی، اقتصاددان، این آمار را مجعول میداند و میگوید «در مسئله بحران آب، بیش از صد گزارش رسمی وجود دارد مبنی بر اینکه مافیاهای سدسازی و رانتی معدنی، که آببَرترین و آلودهسازترین رشته فعالیتها هستند، بهطرز جنونآمیزی در کمآبترین مناطق ایران گسترش یافتهاند».
مشکل کمبود آب سالها است که تقریباً در سراسر ایران وجود دارد.
کمآبی در ایران و به ویژه در پایتخت نگرانیها را از بروز خشکسالی گستردهتر افزایش داده و کارشناسان زیستمحیطی هشدار دادهاند که عدم مدیریت و کنترل منابع آبی میتواند به بروز یک فاجعه در سطح کشور بینجامد.
خرداد سال گذشته رئیس مرکز پژوهشهای علوم جوی و اقیانوسی دانشگاه شیراز اعلام کرد حتی اگر میانگین بارش در کشور به سطح عادی برگردد، منابع آبی ایران تنها کفاف زندگیِ «۴۰ تا ۵۰ میلیون نفر» را خواهد داد.