محمد خاتمی، رئیس جمهوری پیشین ایران، با انتقاد شدید از مسببان رویدادهای پس از انتخابات خواستار محاکمه علنی کسانی شد که مردم را «درخیابان‌ها به رگبار بستند» و بار دیگر تاکید کرد که اصلاح‌طلبان باید در صحنه سیاسی ایستادگی کنند.
رئیس جمهور پیشین ایران در دیدار بار اعضای جبهه اصلاحات با اشاره به رویدادهای پس از انتخابات ۲۲ خرداد گفت: «آن چه که در این ایام رخ داده خود دلیلی است محکم برای حضوری قوی‌تر در صحنه با شعار اصلاح‌طلبی؛ چرا که ما همه دلبسته به انقلاب هستیم، نه پشیمان از انقلاب.»
محمد خاتمی هشدار داد که در صحنه سیاسی ایران برخی از «مدعیان» که خود را «انقلابی» می‌دانند «درصدد مسخ و تحریف» انقلاب هستند که به گفته او از این رهگذر «جمهوریت» و «اسلامیت» نظام مورد تهدید قرار گرفته است.
محمد خاتمی تصریح کرد: «امروز باید مصمم‌تر از پیش بر خواسته به‌حق جنبش اصلاح‌طلبی یعنی تغییر پای فشاریم. مراد ما از تغییر همان گونه که از ابتدا گفتیم و در انتخابات اخیر هم بر آن تاکید کردیم بازگشت دوباره به اصول قانونی اساسی و آرمان‌های امام و انقلاب است.»
محمد خاتمی بار دیگر یادآور شد که شرایط به گونه‌ای شده است که «شائبه بی‌اثر شدن رای مردم در نظام» به وجود آمده و خواستار ترمیم «اعتماد خدشه‌دار شده مردم» شد؛ محمد خاتمی پس از انتخابات برای برون‌رفت جمهوری اسلامی از بحران پیشنهاد کرده بود که در ایران «رفراندوم» برگزار شود.
محمد خاتمی و بسیاری از چهره‌های سیاسی و از جمله دو نامزد اصلاح‌طلب انتخابات در حالی از «خدشه‌دار» شدن اعتماد مردم سخن می‌گویند که آیت الله خامنه‌ای و مقامات و دستگاه‌های زیر نظر وی هم‌چنان انتخابات ۲۲ خرداد را بدون نقص دانسته و به شدت معترضان را تحت فشار قرار داده‌اند؛ در جای جای کیفرخواستی که در محاکمات علیه چهره‌های شاخص اصلاح‌طلب خوانده شد این افراد به تشکیک در انتخابات برای ایجاد «انقلاب مخملی» متهم شده‌اند.
محمد خاتمی در ادامه با تاکید به بازگرداندن اعتماد مردم گفت: «اتفاقاً این حرف، حرف انقلابی است و هرکس خلاف آن را دنبال کند، بر ضد انقلاب و مسیری که امام و مردم در انقلاب برگزیدند، حرکت می‌کند.»
رئیس جمهور پیشین ایران تصریح کرد که پس از انتخابات به نظر «خیرخواهان» بی‌اعتنایی شد و جمهوری اسلامی به دلیل برخوردهای «نامناسب» دچار «زیان‌های هنگفت» شد.
آیت‌الله اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس مجلس خبرگان، و شماری دیگر از مراجع، شخصیت‌ها و احزاب پس از انتخابات از مسئولان جمهوری اسلامی خواستند که برای بازگرداندن اعتماد مردم تلاش کنند تا کشور از بحران خارج شود.
اکبر هاشمی رفسنجانی به‌ویژه در آخرین نماز جمعه خود، در ۲۶ تیرماه، با انتقاد از شورای نگهبان، صدا وسیما و قوه قضاییه، نهادهایی که همگی زیر نظر رهبری هستند، خواستار بازگرداندن اعتماد مردم و آزادی زندانیان شده بود.
با این حال آیت‌الله خامنه‌ای در مراسم تنفیذ محمود احمدی‌نژاد در ۱۲ مردادماه ضمن این که اعتراض‌ها به انتخابات را «تقلید مغلوط» از انقلاب ۵۷ خواند تصریح کرد که برخی از «خواص» نیز در جریان انتخابات «مردود» شدند.
محمد خاتمی در ادامه سخنان خود با «توهم» خواندن نسبت دادن «حرکت آرام و متین مردم در اعتراض به نتایج انتخابات به اغتشاشی که عامل بیرونی دارد» تصریح کرد: «تهاجم یک‌طرفه به مردم و نیروهای مورد علاقه مردم و تبلیغات ناجوانمردانه تمامی دستگاه‌ها و تریبون‌های در دست حکومت علیه چهره‌های محبوب و ارزشمند کشور و وابسته نشان دادن اعتراضات مردمی به جریانات پلید و خطرناک تنها با هدف توجیه برخوردهای خشن، غیرقانونی و انحصارطلبانه است.»
محاکمه‌های اخیر اشتباهی بزرگ بود
محمد خاتمی که هم‌اکنون چند تن از مقام‌های دولتش به همراه شمار زیادی از اعضای احزاب پشتیبان وی در زندان هستند، محاکمات موسوم به «کودتای مخملی» را «اشتباه بزرگ» خواند و گفت: «جریانی خاص امروز به هر روشی و با هر نسبت ناروایی قصد دارد چهره‌های خوش‌سابقه نظام را به جرم دفاع از حقوق مردم دشمن معرفی کند.»
وی افزود: «این مایه سرافکندگی است که کسانی امروز به خاطر دفاع از حقوق مردم و خواست تطبیق روش‌ها با اصول قانون اساسی، آیین دادرسی و حقوق شهروندی مورد حمله‌ای این چنین ناجوانمردانه قرار گرفته‌اند.»
محمد خاتمی به از برخی از خطیبان نماز جمعه نیز به‌شدت انتقاد کرد و گفت: «تریبون مقدس نماز جمعه در اختیار عده‌ای قرار گرفته که به شخصیت‌های برجسته نظام و مراجع بزرگوار شیعه اهانت کرده و حتی در مقام دادستان خواستار برخورد با آنان می‌شوند، حال آن که خود در پیشگاه وجدان عمومی متهم به خیانت در امانت‌اند. مگر همین‌ها نبودند که با گستاخی تمام مرجعی بزرگوار را که افتخار عالم تشیع است دست‌نشانده انگلیس معرفی کردند؟ و بحمدالله در نزد مردم هم از اعتباری برخوردار نیستند.»
احمد جنتی و احمد خاتمی دو خطیب موقت نماز جمعه تهران پس از ۲۲خرداد به شدت به معترضان حمله کرده و خواستار برخورد هر چه شدیدتر با آنها شده‌اند.
احمد جنتی، دبیر شورای نگهبان، از سوی مهدی کروبی و میرحسین موسوی به طرفداری از محمود احمدی‌نژاد در انتخابات متهم شده است. احمد جنتی پیشتر همچنین طی سخنانی آیت‌الله سیستانی، مرجع برجسته شیعه، را دست‌نشانده انگلیس خوانده بود.
آیت‌الله شاهرودی نخواست یا نتوانست
رئیس جمهور پیشین ایران همچنین گفت که وی در جریان رویدادهای پس از انتخابات به آیت‌الله شاهرودی، رئیس پیشین قوه قضاییه، «تذکر» داده و خواستار «رعایت اصول قانون اساسی و موازین آئین دادرسی و حقوق شهروندی در برخوردها» شده بود.
محمد خاتمی گفت: «صد افسوس که ایشان در پایان دوران مسئولیت‌شان که به اعتقاد من می‌توانستند بسیار پرشکوه‌تر منصب را ترک کنند نخواستند یا نتوانستند اقدام کنند.»
رئیس جمهوری پیشین ابراز امیدواری کرد که رئیس جدید قوه قضاییه از «سم‌پاسی و فضاسازی برای تخریب افراد با نسبت‌های ناروا و یک‌سویه خلاف قانون و شرع» جلوگیری کند.
دادگاه‌های علنی برای رسیدگی به جنایات مسلم و مشمئزکننده
محمد خاتمی که پیش از این نیز رویدادهای پس از انتخابات و به‌ویژه وقایع بازداشتگاه کهریزک را «جنایت» خوانده بود صریحا خواستار محاکمه مسببان رویدادهای اخیر شد.
رئیس جمهوری پیشین ایران گفت: «انتظار مردم تشکیل دادگاه‌های علنی برای رسیدگی به جنایات مسلم و مشمئزکننده‌ای است که همگان شاهد آن بوده‌اند از جمله به رگبار بستن مردم در خیابان‌ها، دستگیری‌های خلاف قانون، بازداشتگاه‌های غیراستاندارد، جنایات مسلمی‌که مورد اعتراف همه است و آن چه که موجبات لطمات سنگین روحی به ملت و خدشه به اعتماد عمومی شده است.»
آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، در سخنرانی اخیر خود گفته است که «عده‌ای ظلم بزرگی را که پس از انتخابات به مردم و نظام اسلامی شد و هتک آبروی نظام در مقابل ملت‌ها را نادیده می‌گیرند و مسئله کهریزک یا کوی دانشگاه را قضیه اصلی قلمداد می‌کنند، اما این نگاه خود یک ظلم آشکار است.»
محمد خاتمی با طرح این پرسش که «آیا این بود آن چهره اسلام رحمانی که مدعی دفاع از اخلاق و حقوق اساسی مردم و آزادی بیان و امنیت در جامعه بود؟» اظهار داشت: «همواره سخن ما در مجامع بین‌المللی دفاع از اسلام به عنوان مدافع حقوق مردم و ارزش‌های انسانی بود و الگو و نمونه کار جمهوری اسلامی ایران بود، در مقابل سایر جریان‌های متحجر، افراطی و ضدانسانی که به نام اسلام شکل گرفته بود؛ اما با این رفتارها چه جای دفاعی باقی گذاشته‌اند؟»
محمد خاتمی در پایان سخنان خود تاکید کرد که با وجود «تمام فشارهایی که برای بیرون کردن اصلاح‌طلبان و عقلای منصف از صحنه وارد می‌شود در صحنه بمانیم و با فریاد زدن، تذکر دادن و مذاکره هزینه‌ها را برای بازگشت انقلاب به مسیر اصلی خود کاهش دهیم».
بیشتر بخوانید:
محمد خاتمی هشدار داد که در صحنه سیاسی ایران برخی از «مدعیان» که خود را «انقلابی» می‌دانند «درصدد مسخ و تحریف» انقلاب هستند که به گفته او از این رهگذر «جمهوریت» و «اسلامیت» نظام مورد تهدید قرار گرفته است.
محمد خاتمی تصریح کرد: «امروز باید مصمم‌تر از پیش بر خواسته به‌حق جنبش اصلاح‌طلبی یعنی تغییر پای فشاریم. مراد ما از تغییر همان گونه که از ابتدا گفتیم و در انتخابات اخیر هم بر آن تاکید کردیم بازگشت دوباره به اصول قانونی اساسی و آرمان‌های امام و انقلاب است.»
محمد خاتمی بار دیگر یادآور شد که شرایط به گونه‌ای شده است که «شائبه بی‌اثر شدن رای مردم در نظام» به وجود آمده و خواستار ترمیم «اعتماد خدشه‌دار شده مردم» شد؛ محمد خاتمی پس از انتخابات برای برون‌رفت جمهوری اسلامی از بحران پیشنهاد کرده بود که در ایران «رفراندوم» برگزار شود.
محمد خاتمی و بسیاری از چهره‌های سیاسی و از جمله دو نامزد اصلاح‌طلب انتخابات در حالی از «خدشه‌دار» شدن اعتماد مردم سخن می‌گویند که آیت الله خامنه‌ای و مقامات و دستگاه‌های زیر نظر وی هم‌چنان انتخابات ۲۲ خرداد را بدون نقص دانسته و به شدت معترضان را تحت فشار قرار داده‌اند؛ در جای جای کیفرخواستی که در محاکمات علیه چهره‌های شاخص اصلاح‌طلب خوانده شد این افراد به تشکیک در انتخابات برای ایجاد «انقلاب مخملی» متهم شده‌اند.
محمد خاتمی در ادامه با تاکید به بازگرداندن اعتماد مردم گفت: «اتفاقاً این حرف، حرف انقلابی است و هرکس خلاف آن را دنبال کند، بر ضد انقلاب و مسیری که امام و مردم در انقلاب برگزیدند، حرکت می‌کند.»
رئیس جمهور پیشین ایران تصریح کرد که پس از انتخابات به نظر «خیرخواهان» بی‌اعتنایی شد و جمهوری اسلامی به دلیل برخوردهای «نامناسب» دچار «زیان‌های هنگفت» شد.
آیت‌الله اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس مجلس خبرگان، و شماری دیگر از مراجع، شخصیت‌ها و احزاب پس از انتخابات از مسئولان جمهوری اسلامی خواستند که برای بازگرداندن اعتماد مردم تلاش کنند تا کشور از بحران خارج شود.
اکبر هاشمی رفسنجانی به‌ویژه در آخرین نماز جمعه خود، در ۲۶ تیرماه، با انتقاد از شورای نگهبان، صدا وسیما و قوه قضاییه، نهادهایی که همگی زیر نظر رهبری هستند، خواستار بازگرداندن اعتماد مردم و آزادی زندانیان شده بود.
با این حال آیت‌الله خامنه‌ای در مراسم تنفیذ محمود احمدی‌نژاد در ۱۲ مردادماه ضمن این که اعتراض‌ها به انتخابات را «تقلید مغلوط» از انقلاب ۵۷ خواند تصریح کرد که برخی از «خواص» نیز در جریان انتخابات «مردود» شدند.
محمد خاتمی در ادامه سخنان خود با «توهم» خواندن نسبت دادن «حرکت آرام و متین مردم در اعتراض به نتایج انتخابات به اغتشاشی که عامل بیرونی دارد» تصریح کرد: «تهاجم یک‌طرفه به مردم و نیروهای مورد علاقه مردم و تبلیغات ناجوانمردانه تمامی دستگاه‌ها و تریبون‌های در دست حکومت علیه چهره‌های محبوب و ارزشمند کشور و وابسته نشان دادن اعتراضات مردمی به جریانات پلید و خطرناک تنها با هدف توجیه برخوردهای خشن، غیرقانونی و انحصارطلبانه است.»
محاکمه‌های اخیر اشتباهی بزرگ بود
محمد خاتمی که هم‌اکنون چند تن از مقام‌های دولتش به همراه شمار زیادی از اعضای احزاب پشتیبان وی در زندان هستند، محاکمات موسوم به «کودتای مخملی» را «اشتباه بزرگ» خواند و گفت: «جریانی خاص امروز به هر روشی و با هر نسبت ناروایی قصد دارد چهره‌های خوش‌سابقه نظام را به جرم دفاع از حقوق مردم دشمن معرفی کند.»
وی افزود: «این مایه سرافکندگی است که کسانی امروز به خاطر دفاع از حقوق مردم و خواست تطبیق روش‌ها با اصول قانون اساسی، آیین دادرسی و حقوق شهروندی مورد حمله‌ای این چنین ناجوانمردانه قرار گرفته‌اند.»
محمد خاتمی به از برخی از خطیبان نماز جمعه نیز به‌شدت انتقاد کرد و گفت: «تریبون مقدس نماز جمعه در اختیار عده‌ای قرار گرفته که به شخصیت‌های برجسته نظام و مراجع بزرگوار شیعه اهانت کرده و حتی در مقام دادستان خواستار برخورد با آنان می‌شوند، حال آن که خود در پیشگاه وجدان عمومی متهم به خیانت در امانت‌اند. مگر همین‌ها نبودند که با گستاخی تمام مرجعی بزرگوار را که افتخار عالم تشیع است دست‌نشانده انگلیس معرفی کردند؟ و بحمدالله در نزد مردم هم از اعتباری برخوردار نیستند.»
احمد جنتی و احمد خاتمی دو خطیب موقت نماز جمعه تهران پس از ۲۲خرداد به شدت به معترضان حمله کرده و خواستار برخورد هر چه شدیدتر با آنها شده‌اند.
احمد جنتی، دبیر شورای نگهبان، از سوی مهدی کروبی و میرحسین موسوی به طرفداری از محمود احمدی‌نژاد در انتخابات متهم شده است. احمد جنتی پیشتر همچنین طی سخنانی آیت‌الله سیستانی، مرجع برجسته شیعه، را دست‌نشانده انگلیس خوانده بود.
آیت‌الله شاهرودی نخواست یا نتوانست
رئیس جمهور پیشین ایران همچنین گفت که وی در جریان رویدادهای پس از انتخابات به آیت‌الله شاهرودی، رئیس پیشین قوه قضاییه، «تذکر» داده و خواستار «رعایت اصول قانون اساسی و موازین آئین دادرسی و حقوق شهروندی در برخوردها» شده بود.
محمد خاتمی گفت: «صد افسوس که ایشان در پایان دوران مسئولیت‌شان که به اعتقاد من می‌توانستند بسیار پرشکوه‌تر منصب را ترک کنند نخواستند یا نتوانستند اقدام کنند.»
رئیس جمهوری پیشین ابراز امیدواری کرد که رئیس جدید قوه قضاییه از «سم‌پاسی و فضاسازی برای تخریب افراد با نسبت‌های ناروا و یک‌سویه خلاف قانون و شرع» جلوگیری کند.
دادگاه‌های علنی برای رسیدگی به جنایات مسلم و مشمئزکننده
محمد خاتمی که پیش از این نیز رویدادهای پس از انتخابات و به‌ویژه وقایع بازداشتگاه کهریزک را «جنایت» خوانده بود صریحا خواستار محاکمه مسببان رویدادهای اخیر شد.
رئیس جمهوری پیشین ایران گفت: «انتظار مردم تشکیل دادگاه‌های علنی برای رسیدگی به جنایات مسلم و مشمئزکننده‌ای است که همگان شاهد آن بوده‌اند از جمله به رگبار بستن مردم در خیابان‌ها، دستگیری‌های خلاف قانون، بازداشتگاه‌های غیراستاندارد، جنایات مسلمی‌که مورد اعتراف همه است و آن چه که موجبات لطمات سنگین روحی به ملت و خدشه به اعتماد عمومی شده است.»
آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، در سخنرانی اخیر خود گفته است که «عده‌ای ظلم بزرگی را که پس از انتخابات به مردم و نظام اسلامی شد و هتک آبروی نظام در مقابل ملت‌ها را نادیده می‌گیرند و مسئله کهریزک یا کوی دانشگاه را قضیه اصلی قلمداد می‌کنند، اما این نگاه خود یک ظلم آشکار است.»
محمد خاتمی با طرح این پرسش که «آیا این بود آن چهره اسلام رحمانی که مدعی دفاع از اخلاق و حقوق اساسی مردم و آزادی بیان و امنیت در جامعه بود؟» اظهار داشت: «همواره سخن ما در مجامع بین‌المللی دفاع از اسلام به عنوان مدافع حقوق مردم و ارزش‌های انسانی بود و الگو و نمونه کار جمهوری اسلامی ایران بود، در مقابل سایر جریان‌های متحجر، افراطی و ضدانسانی که به نام اسلام شکل گرفته بود؛ اما با این رفتارها چه جای دفاعی باقی گذاشته‌اند؟»
محمد خاتمی در پایان سخنان خود تاکید کرد که با وجود «تمام فشارهایی که برای بیرون کردن اصلاح‌طلبان و عقلای منصف از صحنه وارد می‌شود در صحنه بمانیم و با فریاد زدن، تذکر دادن و مذاکره هزینه‌ها را برای بازگشت انقلاب به مسیر اصلی خود کاهش دهیم».
