رهبر جمهوری اسلامی مذاکره با آمریکا درباره برنامه هستهای جمهوری اسلامی و رفع تحریمها را رد کرد و در عین اذعان به «مشکلات کشور» گفت مذاکره با دولت دونالد ترامپ «عاقلانه نیست، هوشمندانه نیست، شرافتمندانه نیست».
علی خامنهای در سخنرانی روز جمعه ۱۹ بهمن در جمع فرماندهان نیروی هوایی و پدافند هوایی ارتش جمهوری اسلامی، با اشاره به خروج دونالد ترامپ در دولت پیشین خود از برجام و برداشته نشدن تحریمها گفت مذاکره با چنین دولتی «هیچ تأثیری در رفع مشکلات کشور ندارد».
این در حالی است که دونالد ترامپ، که بارها برای مذاکره با جمهوری اسلامی اظهار آمادگی کرده، دو روز پیش نیز گفت ایالات متحده به دنبال یک توافق هستهای قابل راستیآزمایی با تهران است که به این کشور اجازه میدهد رونق و شکوفایی صلحآمیزی داشته باشد.
دونالد ترامپ روز چهارشنبه همچنین با تأکید مجدد بر اینکه ایران نباید سلاح هستهای داشته باشد، گفت برای دستیابی به یک توافق تازه باید فوراً دستبهکار شد و وقتی این توافق کامل و امضا شود، «خاورمیانه جشن بزرگی به پا خواهد کرد».
علی خامنهای اما در اظهارات جدید خود گفت «اینجور به ما وانمود نکنند که اگر نشستیم پشت میز مذاکره با آن دولت، فلان مشکل یا فلان مشکل حل میشود. نخیر؛ از مذاکره با آمریکا هیچ مشکلی حل نمیشود».
او با اشاره به سابقه توافق جمهوری اسلامی با قدرتهای جهانی پس از حدود دو سال مذاکره تحت عنوان برجام در سال ۱۳۹۴، گفت «اما همان معاهده را آمریکاییها عمل نکردند و همین شخصی که الان سر کار است، معاهده را پاره کرد».
ایران و شش قدرت جهانی در تیرماه سال ۱۳۹۴ به توافقی برای حلوفصل پروندهٔ هستهای ایران دست یافتند ولی آقای ترامپ در اردیبهشت سال ۱۳۹۷ و دور اول ریاستجمهوری خود از این توافق خارج شد و تحریمهای شدیدی علیه ایران اعمال کرد و کارزار سیاست «فشار حداکثری» بر ضد آن به راه انداخت.
این کارزار شامل فشار فزاینده اقتصادی با اعمال صدها تحریم، انتقاد شدید از وضعیت حقوق بشر در ایران و البته اقداماتی چون کشتن قاسم سلیمانی، فرمانده پیشین نیروی قدس سپاه پاسداران، همراه بود.
با این حال، دونالد ترامپ در دولت جدید خود بارها از تمایل خود برای مذاکره سخن گفته و تنها بر این تأکید دارد که در مذاکرات جدید مهم این است که جمهوری اسلامی نباید سلاح هستهای داشته باشد.
رهبر جمهوری اسلامی در سخنان امروز خود با اذعان مشکلات کشور و بهطور خاص مشکلات معیشتی «تقریباً اغلب قشرهای مردم»، در عین حال ادعا کرد «آن چیزی که این مشکلات را برطرف میکند، عامل داخلی است».
خامنهای این عامل داخلی را «همت مسئولان متعهد و همراهی ملت متحد» دانست و افزود مظهر آن راهپیمایی حکومتی ۲۲ بهمن است که برگزار خواهد شد.
آقای ترامپ چندی پیش نیز که یادداشتی برای احیای «فشار حداکثری» بر ایران صادر کرد، پس از آن گفت که دستور او در این زمینه بسیار سختگیرانه است، اما مایل به دیدار با رئیسجمهور ایران است تا تهران را ترغیب کند دست از تلاش برای رسیدن به سلاح هستهای بردارد.
در همین زمینه در هفتههای اخیر شمار زیادی از مقامات و چهرههای سیاسی جمهوری اسلامی نیز بهطور ضمنی و یا صریح از انجام مذاکره با دولت دونالد ترامپ استقبال کردهاند و مسعود پزشکیان، رئیسجمهور، نیز روز پنجشنبه با تأکید بر اینکه ایران به دنبال سلاح هستهای نیست، گفت: «راستیآزمایی این موضوع مشکل نیست. هر وقت که خواستهاند، آمده و بررسی کردهاند. صدبار دیگر هم بیایند و بررسی کنند.»
او یک هفته پیش از مراسم تحلیف رئیسجمهور فعلی آمریکا هم با بیان اینکه در موضوع برجام «این آمریکا بود که به وعدهها و وظایفش متعهد نماند»، در عین حال گفت که ایران بهطور اصولی آمادهٔ مذاکره با دولت دوم دونالد ترامپ است.
اما رهبر جمهوری اسلامی در سخنان امروز خود گفت مقامات جمهوری اسلامی باید از تجربه خروج آمریکا از برجام استفاده کنند و افزود: «امتیاز دادیم، مذاکره کردیم، امتیاز دادیم، کوتاه آمدیم، اما نتیجهای که مقصودمان بود به دست نیاوردیم.»
این در حالی است که او ۱۰ روز پیش در یک سخنرانی دیگر، بدون ذکر نام کشوری خاص اما در موضوع دیپلماسی جمهوری اسلامی، به مسئولان کشور گفته بود «انسان وقتی طرف خودش را شناخت، ممکن است معامله هم بکند اما میفهمد که چه کار باید بکند».
آقای خامنهای امروز همچنین با این ادعا که «آمریکاییها روی کاغذ دارند نقشه جهان را تغییر میدهند»، افزود: «اگر تهدیدمان بکنند، تهدیدشان میکنیم. اگر این تهدید را عملی کنند، ما هم تهدید را عملی میکنیم.»
آقای ترامپ روز چهارشنبه در پیام خود گفته بود گزارشها دربارهٔ اینکه آمریکا با همکاری اسرائیل میخواهد ایران را به «تلی از خاکستر» تبدیل کند «بهشدت اغراقآمیز است».
رئیسجمهور آمریکا توضیح بیشتری در این باره نداد، اما اوائل بهمن ماه ابراز امیدواری کرده بود که مسائل ایران بدون آنکه نیازی به حملهٔ اسرائیل باشد، حل شود.
او همچنین همزمان با امضای فرمانهای اجرایی در روز چهارم بهمن به خبرنگاران گفت امیدوار است که برای حل مسائل ایران نیازی به اقدام نظامی نباشد و و در پاسخ به این سؤال که آیا از حملهٔ احتمالی اسرائیل به تأسیسات هستهای ایران حمایت میکند، گفت: «واضح است که به این سؤال جواب نمیدهم، باید دید چه پیش میآید.»
اسرائیل در جواب حمله موشکی روز دهم مهر سپاه پاسداران به اسرائیل، در روز پنجم آبان برخی تأسیسات موشکی و پدافند هوایی جمهوری اسلامی را هدف قرار داد.
مقامهای جمهوری اسلامی گفتند که حملات اسرائیل «خسارت محدود و کم اثری» داشت، اما رسانههای بینالمللی با استناد به تصاویر ماهوارهای و تحلیلهای کارشناسان از آسیبهای مؤثر و جدی به برخی تأسیسات نظامی و بهخصوص توان دفاعی جمهوری اسلامی خبر دادند.
مدتی پس از این حمله، بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، هشدار داد که اگر جمهوری اسلامی ایران برای بار سوم به این کشور حمله کند، اقتصادش فلج خواهد شد.