صد روز گذشته را در حبس بوده. اعتصاب غذای خشک کرده. آن را شکسته. دوباره اعتصاب غذا کرده. سه بار کارش به بهداری زندان کشیده، و همچنان از حکم نهایی‌اش خبری نیست. آن چه هست طیفی است رنگارنگ از اتهامات ریز و درشت: از امنیتی گرفته تا اخلاقی، و یک تاریخ: ششم دی‌ماه، تاریخ برگزاری محاکمه.
وکیل دادگستری است. دفاع از زندانیان سیاسی و مدنی را عهده‌دار بوده، و دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضائیه می‌گوید که تقاص گفتن چنین جمله‌هایی را پس می‌دهد: «مسئولان قضایی و زندان مسئول جان افراد هستند، صرف نظر از این که طرف به چه چیز محکوم شده است... در حالی که هیچ کدام از اقدامات موکلم به موجب قوانین رسمی جمهوری اسلامی جرم نیست، اما همچنان او را در زندان نگه داشته‌اند... آرزوی مشترک فعالان جامعه مدنی ایران رسیدن به عدالت و برابری‌خواهی است...»
نسرین ستوده، یکی از فعال‌ترین وکلای حقوق بشری در ایران، از اواسط شهریورماه بازداشت شده و تا چندی پیش مصداق اتهاماتش مشخص نشده بود. اکنون اما محمدجواد لاریجانی، دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضائیه، می‌گوید که خانم ستوده به عنوان وکیل دادگستری مورد پیگرد قرار نگرفته است، چیزی که شاید کمتر کسی انتظار شنیدنش را داشت.
به گفته وی، زمانی که فردی وکیل یک متهم می‌شود تمام رفت و آمدش باید در راهروهای دادگاه باشد. نه این که «علیه نظام» مصاحبه کند.
محمدجواد لاریجانی، برادر روسای قوای قضائیه و مقننه، این مصاحبه‌ها را «سوء‌استفاده حرفه‌ای از وکالت» نامیده است.
پرسش اینجاست که آیا یک وکیل حق دارد درباره پرونده و وضعیت موکلش از طریق رسانه‌ها اطلاع‌رسانی کند، یا آن گونه که آقای لاریجانی می‌گوید «تمام رفت و آمدش باید در راهروهای دادگاه باشد»؟
به گفته شیرین عبادی، حقوقدان و برنده نوبل صلح، «مصاحبه با رسانه‌های فارسی‌زبان خارج از ایران به هیچ وجه جرم نیست. وقتی که دادگاه‌ها فرمایشی است و قاضی استقلال خودش را از دست داده و تبدیل به آلت دست مامورین امنیتی شده، هیچ راهی برای وکیل باقی نمی‌ماند جز این که از طریق رسانه‌های عمومی وجدان ملی را به کمک بطلبد و مردم را در جریان دادخواهی متهمش قرار دهد».
اصطلاحات آشنای «تبانی علیه امنیت کشور» و «تبلیغ علیه نظام جمهوری اسلامی» اتهاماتی هستند که به دلیل همین فعالیت‌ها همچون بسیاری از فعالان مدنی و سیاسی در پرونده نسرین ستوده هم درج شده است.
دو اتهامی که نسرین ستوده خودش پیش از بازداشت در مصاحبه با رادیوفردا آنها را مضحک خوانده بود: «من هیچ کدام از این دو اتهام را قبول ندارم. این اتهامات نسبت به من همان قدر مضحک است که نسبت به ده‌ها تن از موکلانم چنین اتهاماتی مطرح شده و آنها هم به همین جرائم در حال گذراندن دوران محکومیت‌شان در زندان هستند. من به هیچ وجه این دو اتهام را قبول ندارم.»
اما اتهاماتی که به نسرین ستوده وارد شده بود و او قبول‌شان ندارد گویا به همین جا ختم نمی‌شود. روز دوشنبه محمدجواد لاریجانی صحبت از اتهام جدیدی علیه خانم ستوده کرد: «تماس با گروه‌های تروریستی»، اتهامی بدون شرح و جزئیات بیشتر، و بی‌اشاره به مصادیق آن. اتهامی که شگفتی شیرین عبادی را به عنوان همکار قدیمی نسرین ستوده برانگیخته است: «من بیش از ۳۰ سال است که خانم ستوده را می‌شناسم، و با ایشان همکار هستم. نحوه کار ایشان را می‌دانم. این اتهامی است که هیچ کس کوچک‌ترین تردیدی ندارد که بیهوده است.»
اما باز هم این نقطه پایانی رشته اتهامات نسرین ستوده نبود. روز دوشنبه، رضا خندان، همسر خانم ستوده، خبر از تفهیم اتهامی جدید داد، اتهامی «منکراتی» تا کلکسیون اتهامات این وکیل دادگستری تکمیل شود.
آقای خندان به کميته گزارشگران حقوق بشر گفته است: «از عنوان دقيق اتهام جديد خبر ندارم، اما اطلاع دارم که اين اتهام در خصوص عدم رعايت حجاب رسمی در فيلم سخن‌رانی او است که در پی ممانعت از خروج وی از کشور برای شرکت در مراسم اهدای جايزه حقوق بشر ايتاليا پخش شد.»
اگر چه نسرین ستوده خود در حال حاضر کنار موکلانش پشت میله‌های زندان به سر می‌برد و مجالی برای پاسخ‌گویی به اتهامات اخیر را ندارد، پیشاپیش در مصاحبه‌ای که یک روز قبل از زندان رفتن با رادیوفردا داشت به تحلیل برخوردهای امنیتی با خودش پرداخته بود، تحلیلی که شاید می‌توانست همین امروز، پاسخ او به رشته اتهامات تازه باشد: «دلیل این فشارهای امنیتی فقط فعالیت من جهت دفاع از حقوق شهروندی و دفاع از حقوق بشر افرادی است که تحت اتهام سیاسی قرار دارند. من حتی احضار خودم و هجوم به دفتر و محل زندگی‌ام را مرتبط با تلفنی می‌دانم که حدود چهار ماه پیش به تلفن دستی همسرم شد و از ایشان خواسته شده بود که من از پرونده خانم عبادی کنار بکشم و در واقع نسبت به پرونده ایشان اطلاع‌رسانی نداشته باشم. در غیر این صورت تهدید کرده بودند که خودم و خانواده‌ام را دچار دردسر خواهند کرد. فشارهای امنیتی، قضایی و مالیاتی که علیه همه وکلای مدافع حقوق بشر هم اکنون در جریان است همه اینها به دلیل فعالیت‌هایشان در دفاع ازحقوق شهروندی افراد است.»
و هم اکنون نسرین ستوده که در دفاع از آن چه حقوق شهروندیش می‌داند دست به اعتصاب غذا زده است، بهایی سنگین برای فعالیت‌هایش می‌پردازد.
آن گونه که همسرش، رضا خندان، به رادیوفردا می‌گوید که خانم ستوده دچار ضعف عمومی است و برای بار سوم به بهداری زندان منتقل شده است: «آخرین بار ایشان روز شنبه تماس گرفتند. پشت تلفن صدایش فوق‌العاده ضعیف بود. معلوم بود که حالش چندان خوب نیست. و تا آخر مهلت تلفنش هم نتوانست ادامه بدهد. و خشکی دهانش و شرایطش اجازه صحبت طولانی را نمی‌داد. چون همچنان در اعتصاب غذا به سر می‌برند و گفتند که یک بار در این فاصله اعتصاب غذا به بهداری زندان رفته است.»
شرایطی که اگر چه شاید برای همسر و نزدیکانش غیرمنتظره باشد، اما گویا برای خودش از ماه‌ها پیش و در اوج فعالیت حرفه‌ای چندان دور از ذهن نبود، هنگامی که در آخرین مصاحبه‌اش با رادیوفردا گفت: «من فکر می‌کنم شرایط مشابهی با خیلی از موکلین خودم که هم اکنون در زندان بی‌گناه به سر می‌برند پیدا کنم.»
وکیل دادگستری است. دفاع از زندانیان سیاسی و مدنی را عهده‌دار بوده، و دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضائیه می‌گوید که تقاص گفتن چنین جمله‌هایی را پس می‌دهد: «مسئولان قضایی و زندان مسئول جان افراد هستند، صرف نظر از این که طرف به چه چیز محکوم شده است... در حالی که هیچ کدام از اقدامات موکلم به موجب قوانین رسمی جمهوری اسلامی جرم نیست، اما همچنان او را در زندان نگه داشته‌اند... آرزوی مشترک فعالان جامعه مدنی ایران رسیدن به عدالت و برابری‌خواهی است...»
نسرین ستوده، یکی از فعال‌ترین وکلای حقوق بشری در ایران، از اواسط شهریورماه بازداشت شده و تا چندی پیش مصداق اتهاماتش مشخص نشده بود. اکنون اما محمدجواد لاریجانی، دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضائیه، می‌گوید که خانم ستوده به عنوان وکیل دادگستری مورد پیگرد قرار نگرفته است، چیزی که شاید کمتر کسی انتظار شنیدنش را داشت.
به گفته وی، زمانی که فردی وکیل یک متهم می‌شود تمام رفت و آمدش باید در راهروهای دادگاه باشد. نه این که «علیه نظام» مصاحبه کند.
محمدجواد لاریجانی، برادر روسای قوای قضائیه و مقننه، این مصاحبه‌ها را «سوء‌استفاده حرفه‌ای از وکالت» نامیده است.
پرسش اینجاست که آیا یک وکیل حق دارد درباره پرونده و وضعیت موکلش از طریق رسانه‌ها اطلاع‌رسانی کند، یا آن گونه که آقای لاریجانی می‌گوید «تمام رفت و آمدش باید در راهروهای دادگاه باشد»؟
به گفته شیرین عبادی، حقوقدان و برنده نوبل صلح، «مصاحبه با رسانه‌های فارسی‌زبان خارج از ایران به هیچ وجه جرم نیست. وقتی که دادگاه‌ها فرمایشی است و قاضی استقلال خودش را از دست داده و تبدیل به آلت دست مامورین امنیتی شده، هیچ راهی برای وکیل باقی نمی‌ماند جز این که از طریق رسانه‌های عمومی وجدان ملی را به کمک بطلبد و مردم را در جریان دادخواهی متهمش قرار دهد».
اصطلاحات آشنای «تبانی علیه امنیت کشور» و «تبلیغ علیه نظام جمهوری اسلامی» اتهاماتی هستند که به دلیل همین فعالیت‌ها همچون بسیاری از فعالان مدنی و سیاسی در پرونده نسرین ستوده هم درج شده است.
دو اتهامی که نسرین ستوده خودش پیش از بازداشت در مصاحبه با رادیوفردا آنها را مضحک خوانده بود: «من هیچ کدام از این دو اتهام را قبول ندارم. این اتهامات نسبت به من همان قدر مضحک است که نسبت به ده‌ها تن از موکلانم چنین اتهاماتی مطرح شده و آنها هم به همین جرائم در حال گذراندن دوران محکومیت‌شان در زندان هستند. من به هیچ وجه این دو اتهام را قبول ندارم.»
اما اتهاماتی که به نسرین ستوده وارد شده بود و او قبول‌شان ندارد گویا به همین جا ختم نمی‌شود. روز دوشنبه محمدجواد لاریجانی صحبت از اتهام جدیدی علیه خانم ستوده کرد: «تماس با گروه‌های تروریستی»، اتهامی بدون شرح و جزئیات بیشتر، و بی‌اشاره به مصادیق آن. اتهامی که شگفتی شیرین عبادی را به عنوان همکار قدیمی نسرین ستوده برانگیخته است: «من بیش از ۳۰ سال است که خانم ستوده را می‌شناسم، و با ایشان همکار هستم. نحوه کار ایشان را می‌دانم. این اتهامی است که هیچ کس کوچک‌ترین تردیدی ندارد که بیهوده است.»
اما باز هم این نقطه پایانی رشته اتهامات نسرین ستوده نبود. روز دوشنبه، رضا خندان، همسر خانم ستوده، خبر از تفهیم اتهامی جدید داد، اتهامی «منکراتی» تا کلکسیون اتهامات این وکیل دادگستری تکمیل شود.
آقای خندان به کميته گزارشگران حقوق بشر گفته است: «از عنوان دقيق اتهام جديد خبر ندارم، اما اطلاع دارم که اين اتهام در خصوص عدم رعايت حجاب رسمی در فيلم سخن‌رانی او است که در پی ممانعت از خروج وی از کشور برای شرکت در مراسم اهدای جايزه حقوق بشر ايتاليا پخش شد.»
اگر چه نسرین ستوده خود در حال حاضر کنار موکلانش پشت میله‌های زندان به سر می‌برد و مجالی برای پاسخ‌گویی به اتهامات اخیر را ندارد، پیشاپیش در مصاحبه‌ای که یک روز قبل از زندان رفتن با رادیوفردا داشت به تحلیل برخوردهای امنیتی با خودش پرداخته بود، تحلیلی که شاید می‌توانست همین امروز، پاسخ او به رشته اتهامات تازه باشد: «دلیل این فشارهای امنیتی فقط فعالیت من جهت دفاع از حقوق شهروندی و دفاع از حقوق بشر افرادی است که تحت اتهام سیاسی قرار دارند. من حتی احضار خودم و هجوم به دفتر و محل زندگی‌ام را مرتبط با تلفنی می‌دانم که حدود چهار ماه پیش به تلفن دستی همسرم شد و از ایشان خواسته شده بود که من از پرونده خانم عبادی کنار بکشم و در واقع نسبت به پرونده ایشان اطلاع‌رسانی نداشته باشم. در غیر این صورت تهدید کرده بودند که خودم و خانواده‌ام را دچار دردسر خواهند کرد. فشارهای امنیتی، قضایی و مالیاتی که علیه همه وکلای مدافع حقوق بشر هم اکنون در جریان است همه اینها به دلیل فعالیت‌هایشان در دفاع ازحقوق شهروندی افراد است.»
و هم اکنون نسرین ستوده که در دفاع از آن چه حقوق شهروندیش می‌داند دست به اعتصاب غذا زده است، بهایی سنگین برای فعالیت‌هایش می‌پردازد.
آن گونه که همسرش، رضا خندان، به رادیوفردا می‌گوید که خانم ستوده دچار ضعف عمومی است و برای بار سوم به بهداری زندان منتقل شده است: «آخرین بار ایشان روز شنبه تماس گرفتند. پشت تلفن صدایش فوق‌العاده ضعیف بود. معلوم بود که حالش چندان خوب نیست. و تا آخر مهلت تلفنش هم نتوانست ادامه بدهد. و خشکی دهانش و شرایطش اجازه صحبت طولانی را نمی‌داد. چون همچنان در اعتصاب غذا به سر می‌برند و گفتند که یک بار در این فاصله اعتصاب غذا به بهداری زندان رفته است.»
شرایطی که اگر چه شاید برای همسر و نزدیکانش غیرمنتظره باشد، اما گویا برای خودش از ماه‌ها پیش و در اوج فعالیت حرفه‌ای چندان دور از ذهن نبود، هنگامی که در آخرین مصاحبه‌اش با رادیوفردا گفت: «من فکر می‌کنم شرایط مشابهی با خیلی از موکلین خودم که هم اکنون در زندان بی‌گناه به سر می‌برند پیدا کنم.»
