یک مقام ارشد غذایی استان مازندران میگوید به دلیل کاهش قدرت خرید مواد لبنی، عرضه فلهای شیر خام در آن استان و نبودن کنترل از سوی سازمانهای دولتی بر این روند، تب مالت سیر صعودی پیدا کرده و سلامت شهروندان «به شدت در معرض خطر قرار دارد».
خبرگزاری رسمی ایران، ایرنا، چهارم دیماه از قول اسماعیل خاتمی مقدم، رئیس انجمن غذایی استان مازندران، نقل کرده است که «اختصاص یارانه، خرید تضمینی شیر و تبدیل به پودر (شیر) و کنترل بازار همچنان بدون برنامه است.»
در عین حال در کنار آنچه آقای خاتمی مقدم، پایین آمدن قدرت خرید مردم نامیده، جذب شیر خام در صنایع لبنیات روند نزولی پیدا کرده و نیز تقاضا و مصرف محصولات تولیدی لبنی نیز کاهش پیدا کرده است.
او به شیوع بیماری سل و سرایت آن «به صورت گلهای» در دامهای استان مازندران اشاره کرده و گفته است: درچنین شرایطی شاهد فروش فلهای این مواد در بازار هستیم.
آمارهای انجمن غذایی استان مازندران عرضه روزانه شیر فلهای را، ۷۰ تن تخمین زده است.
یارانه، مواد لبنی، پودر شیر
رئیس انجمن غذایی استان مازندران میگوید پیش از طرح هدفمدی، یارانه به صنایع لبنی اختصاص پیدا میکرد که «هم بهای محصولات تولیدی را کاهش میداد، هم مصرف را افزایش میداد و هم باعث میشد تا شیر خام بیشتری جذب شود».
آقای خاتمی مقدم گفته است این روش پس از طرف هدفمندی یارانهها تبدیل به پرداخت یارانه به دامدار (به جای پرداخت به محصولات لبنی) شد؛ که نتیجه آن «خرید تضمینی به شکل دریافت شیر از دامدار و تبدیل آن به پودر شیر خشک» در دولت پیشین و دولت فعلی است.
او میگوید در حال حاضر شیر خشک به حدی تولید شده که باید در سال آینده به فکر صادرات آن بود چراکه در داخل، مصرفی نخواهد داشت.
پیش از او خبرگزاری فارس از احمد مقدسی، رئیس هیئت مدیره کانون انجمنهای صنفی گاوداران، نقل کرده بود که «سازمان تعاون روستایی کشور قصد دارد تا زمانی که قیمت خرید شیر خام به ۱۴۴۰ تومان برسد این کار را ادامه دهد به همین دلیل در حال بستن قرارداد برای خرید تضمینی شیر خام از دامدار و تبدیل آن به شیر خشک در چهار استان دیگر (علاوه بر شش استان فعلی) است».
شیر خریداریشده به پودر شیر تبدیل میشود؛ آنچه خود دوباره در تولید شیر به کار گرفته میشود.
به گفته احمد مقدسی، این پودر صادر میشود.
اما اسماعیل خاتمی مقدم گفته است بهای تمام شده برای تولید شیر خشک، توان رقابت در بازارهای جهانی را ندارد.
او در عین حال گفته است طرح خرید تضمینی شیر خام به «تقابل دامدار و صنایع» میانجامد، زیرا دولت قصد دارد «صنایع را وادار به خرید با قیمت ۱۴۴۰ تومان کند».
خبرگزاری ایرنا میگوید استان مازندران با تولید سالانه بیش از ۶۷۰ هزار تن، رتبه دوم در تولید شیر خام را در ایران دارد که ۷۰ درصد آن در واحدهای سنتی تولید میشود. اما از سوی دیگر کارخانههای لبنی همین استان ۷۰۰ هزار تن شیر مصرف میکنند که تنها ۳۰ درصد آن در همین استان تامین میشود.