مجلس شورای اسلامی در هفته‌ای که گذشت ۱۲ وزير از ۱۸ وزير دولت حسن روحانی را به مجلس فراخواند. به گزارش خبرگزاری‌های ايران اين ۱۲ وزير که دو سوم کابينه را تشکيل می‌دهند از سوی نمايندگان برای حضور در کميسيون‌های مجلس و صحن علنی در مجلس حضور پيدا کردند.
احضار دو سوم کابينه در حالی است که پيش‌تر حسن روحانی، رييس دولت از حجم بالای احضار و تذکر به وزيرانش انتقاد کرده بود. روحانی گفته بود که حتی بعضی از نمايندگان، وزيرانش را تهديد کرده‌اند.
علی جنتی، وزير ارشاد، رضا فرجی‌دانا، وزير علوم و علی طيب‌نيا، وزير اقتصاد از مجلس کارت زرد هم گرفتند.
حسن روحانی در واکنش به حجم زياد احضارها و تذکرها به وزرای کابينه‌اش گفته بود سئوال حق نمايندگان است، اما چنين حجمی از سئوال از وزرا با حجم کاری بالای آنها تناسب ندارد و بعضا بعضی از تقاضاها و درخواست‌ها هم منطبق با قانون نيست و وزير در قبال عدم برآورده کردن آن نبايد تهديد شود.
روحانی همچنين گفت از وزرايش خواسته ضمن احترام کامل به نمايندگان و مجلس بر اجرای دقيق قانون ايستادگی کنند. آقای روحانی سه‌شنبه پيش هم درباره احضار وزرا به مجلس گفته بود که نبايد از مجلس رنجيد و گرچه سئوالات فراوان و احضارهای زياد ممکن است بعضی از وزرا را مکدر کرده باشد اما نبايد شيوه تعاملی را با مجلس از دست داد.
در عين حال يکی از اعضای هيات رييسه مجلس گفته بود که سئوال حق نمايندگان است و نمايندگان بايد از اين حق استفاده کنند.
مجلس شورای اسلامی آذرماه امسال گزارشی منتشر کرد که حاکی از آن است که از تاريخ يکم شهريور تا هفتم آذر، نمايندگان به رييس جمهوری و وزيران در مجموع ۱۴۲۹ مرتبه تذکر دادند که وزير خارجه در گرفتن اين تذکرها رکورد دار بوده است.
از اين ميان ۲۲۷ مورد تذکر به رييس جمهوری بوده. در همين مدت ۲۲۷ مورد هم نمايندگان از کابينه سئوال کرده بودند. اما تعداد زياد سئوالها و احضارهای وزرای کابينه حسن روحانی به مجلس چه دليلی دارد؟
اين سئوالی است که در ديدگاه‌های اين هفته با سه کارشناس مطرح کرده‌ايم: علی‌اکبر موسوی خوئينی، نماينده مجلس ششم شورای اسلامی که هم اکنون ساکن آمريکاست، علی‌اصغر رمضانپور، معاون فرهنگی وزير ارشاد در دوران رياست جمهوری محمد خاتمی در لندن و احسان محرابی، خبرنگار سابق پارلمانی در آلمان.
همانطور که می‌دانيد ۱۲ نفر از وزرای آقای روحانی به مجلس احضار شدند، تعدادی‌شان کارت زرد گرفتند و از آنها سئوال‌هايی شده. آقای موسوی‌خوئينی شما خودتان نماينده مجلس ششم بوديد. در دورانی که شما نماينده مجلس بوديد احضار وزرا به چه صورت بود و در چه صورتی وزرا به مجلس احضار می‌شوند؟
علی‌اکبر موسوی خوئينی: روال معمولا اين جوری بود که اول نمايندگان سعی می‌کردند مکاتبه و صحبت کنند چون هر وزيری در مجلس يک معاون پارلمانی دارد. يعنی معاون وزير دارد که مرتب می‌آيد مجلس تردد می‌کند و هم يک مديرکل دارد که او هم باز می‌آيد و می‌رود. علاوه بر آن مکاتبه می‌کنند و افراد در تردد اند. اين روند نهايتا به تذکری ختم می‌شد و بعد از آن اگر نتيجه نمی‌داد اين رفت و برگشت‌ها به سئوال و نهايتا بحث استيضاح منجر می‌شد که حداقل ده تا نماينده را شامل می‌شد. روال به اين شکل بود.
آقای موسوی‌خوئينی شما زمانی که نماينده بوديد تعداد وزرايی که احضار شدند به مجلس چه تعداد بود و آيا در مقايسه با الان که از دولت آقای روحانی اين تعداد نماينده احضار شده‌اند، شبيه بود اين آمار؟
هيچوقت کار آماری رسما اعلام نشده از طرف مجلس و يا جاهای ديگر. من حداقل نديده‌‌ام اينها را. ولی بعضی از خبرنگاران رويش کار کرده اند و گفته می‌شود که مجلس ششم در طول چهار سالش ۱۲۶۵ تا در اين حدودها سئوال مطرح شده. مجلس هفتم ۱۹۱۶ تا و هشتم فقط در دو سال اولش ۱۷۵۰ تا سئوال... اين نشان می‌دهد که اگر بخواهيم مقايسه کنيم بيشتر زمانی اين سئوالات اوج گرفت بين مجلس و دولت اختلاف نظرها بالا می‌گيرد.
همين جا معلوم می‌شود که آن مجلس هفتم آن ۱۹۱۶ تا سئوالی که مطرح می‌شود بيشترش مربوط به دو سال آخر دوره دولت آقای خاتمی مربوط بوده، به آنها مربوط می‌شود يعنی وزرای کابينه آقای خاتمی. و يا مثلا بخش دوره اول آقای احمدی‌نژاد اين شکلی نبوده. به محض اينکه اختلافات بالا می‌گيرد نهايتا سئوالاتی که به دوره آقای احمدی‌نژاد در مجلس اصول‌گرا می‌شود و حتی منجر به اين می‌شود که نهايتا از خود رييس‌جمهوری سئوال می‌شود که خيلی هم کم‌سابقه است و در واقع رييس‌جمهوری به مجلس احضار می‌شود.
ولی خيلی عجيب است توی همين سه ماه يعنی از شهريورماه تا ۶ آذر آماری که گرفتند نزديک به ۳۰۰ تا يعنی ۲۷۷سوال شده. توی اين يکی دو سه هفته هم خيلی بيشتر شده از وزرای دولت آقای روحانی سئوال شده و يک مقدار به نظر می‌آيد در مقايسه با قبل خيلی خيلی زود روابط بين مجلس و دولت تنش آلود شده. البته اين را نبايد از نظر دور داشت که اين شايد شامل کليت مجلس هم نمی‌شود. بيشتر بخشی از مجلس که جبهه پايداری هست که خيلی هم سروصدا دارند از طريق رسانه‌ها و درواقع کار را بزرگ می‌کنند.
اينها مطرح می‌شود. ولی در هر صورت همينش هم خيلی به نظر می‌آيد عادی نيست.
همين جا معلوم می‌شود که آن مجلس هفتم آن ۱۹۱۶ تا سئوالی که مطرح می‌شود بيشترش مربوط به دو سال آخر دوره دولت آقای خاتمی مربوط بوده، به آنها مربوط می‌شود يعنی وزرای کابينه آقای خاتمی. و يا مثلا بخش دوره اول آقای احمدی‌نژاد اين شکلی نبوده. به محض اينکه اختلافات بالا می‌گيرد نهايتا سئوالاتی که به دوره آقای احمدی‌نژاد در مجلس اصول‌گرا می‌شود و حتی منجر به اين می‌شود که نهايتا از خود رييس‌جمهوری سئوال می‌شود که خيلی هم کم‌سابقه است و در واقع رييس‌جمهوری به مجلس احضار می‌شود.
ولی خيلی عجيب است توی همين سه ماه يعنی از شهريورماه تا ۶ آذر آماری که گرفتند نزديک به ۳۰۰ تا يعنی ۲۷۷سوال شده. توی اين يکی دو سه هفته هم خيلی بيشتر شده از وزرای دولت آقای روحانی سئوال شده و يک مقدار به نظر می‌آيد در مقايسه با قبل خيلی خيلی زود روابط بين مجلس و دولت تنش آلود شده. البته اين را نبايد از نظر دور داشت که اين شايد شامل کليت مجلس هم نمی‌شود. بيشتر بخشی از مجلس که جبهه پايداری هست که خيلی هم سروصدا دارند از طريق رسانه‌ها و درواقع کار را بزرگ می‌کنند.
اينها مطرح می‌شود. ولی در هر صورت همينش هم خيلی به نظر می‌آيد عادی نيست.
آقای رمضانپور، شما در اين باره چه فکر می‌کنيد؟ آيا شما تنش می‌بينيد در روابط دولت آقای روحانی و مجلس؟
علی‌اصغر رمضانپور: من با اين نظر آقای موسوی‌خوئينی موافقم که اين مساله را بيشتر يک اقليتی در مجلس دنبال می‌کنند و اگرچه اين اقليت اينقدر ذی‌نفوذ هست با توجه به حمايت‌هايی که از بيرون از مجلس از طرف چهره‌های نزديک به تندروها و همينطور برخی از رهبران اصول‌گرايان می‌شود که بتواند در مجلس يک تعدادی را در حدود صد، صد و ده نفر تحت الشعاع قرار دهد.
ولی به هر حال آن بخشی از مجلس که فعال هست در مطرح کردن اين سئوالها و در کارت زرد دادن به وزرای آقای روحانی به نظر من باقيمانده‌های حاميان دولت آقای احمدی‌نژاد هستند در مجلس که همچنان آن کار را دارند دنبال می‌کنند و به نوعی دارند انتقام شکست در انتخابات را از دولت می‌گيرند و متاسفانه از شيوه‌هايی استفاده می‌کنند مثل انتشار همين اطلاعات نادرستی که در مورد آقای جنتی يا مثلا آواز خواندن يک خواننده زن منتشر کردند تا اينکه مثلا رای‌گيری را تحت تاثير قرار دهند. بنابراين من فکر میکنم که هنوز ما بايد بازهم ببينيم که بقيه مجلس هم با اين اقليت همراهی خواهند کرد يا نه. به هر حال اين مسلم است که هم اين اقليت در مجلس تا الان موثر بوده و هم يک تغيير جهت تدريجی که در دو ماه گذشته در رهبران اصول‌گرا و تندرو که انتخابات را باختند شکل گرفته برای اينکه طرح تبليغاتی خودشان برای انتخابات مجلس را از درون همين مجلس و ايجاد تقابل بين دولت و مجلس شروع کنند.
ولی به هر حال آن بخشی از مجلس که فعال هست در مطرح کردن اين سئوالها و در کارت زرد دادن به وزرای آقای روحانی به نظر من باقيمانده‌های حاميان دولت آقای احمدی‌نژاد هستند در مجلس که همچنان آن کار را دارند دنبال می‌کنند و به نوعی دارند انتقام شکست در انتخابات را از دولت می‌گيرند و متاسفانه از شيوه‌هايی استفاده می‌کنند مثل انتشار همين اطلاعات نادرستی که در مورد آقای جنتی يا مثلا آواز خواندن يک خواننده زن منتشر کردند تا اينکه مثلا رای‌گيری را تحت تاثير قرار دهند. بنابراين من فکر میکنم که هنوز ما بايد بازهم ببينيم که بقيه مجلس هم با اين اقليت همراهی خواهند کرد يا نه. به هر حال اين مسلم است که هم اين اقليت در مجلس تا الان موثر بوده و هم يک تغيير جهت تدريجی که در دو ماه گذشته در رهبران اصول‌گرا و تندرو که انتخابات را باختند شکل گرفته برای اينکه طرح تبليغاتی خودشان برای انتخابات مجلس را از درون همين مجلس و ايجاد تقابل بين دولت و مجلس شروع کنند.
آقای محرابی، آقای موسوی‌خوئينی و آقای رمضانپور به اقليتی در مجلس اشاره کردند که مسئوليت سئوال از وزرا و به گفته ايشان تنش را به عهده دارند. چقدر شما با اين مساله موافقيد و اصولا اين اقليت چقدر نفوذ دارند؟
احسان محرابی: نشان می‌دهد که حداقل به لحاظ سياسی اين اقليت توانسته‌اند که فضای مجلس را در دست خودشان بگيرند و تاکنون همين که سه وزير دولت آقای روحانی به تعبير رايج، کارت زرد گرفتند و کليت مجلس پاسخ‌های آنها را قانع‌کننده ندانستند، طبيعتا نشان می‌دهد که به نوعی اداره مجلس از دست هيات رييسه مجلس، که چهره‌های معقول‌تری را نسبت به چهره‌های گروه پايداری تشکيل می‌دهند، خارج شده.
از سوی ديگر معمولا در اين گونه مواقع که دولتی بر سر کار می‌آيد که مطلوب نهادهای خارج دولت مانند سپاه يا نهادهای زير نظر رهبری نيست، معمولا مکانيزم‌های مختلفی برای برخورد با دولت طراحی می‌شود که مطلوب ترين راهش به لحاظ تبليغاتی برخورد از طريق مجلس است. چون مجلس هم به نوعی به طرق ديگری رای مردم را دارد و طبيعتا برخورد مجلس با دولت تا برخورد قوه قضاييه و ديگر نهادها در دولت هزينه کمتری دارد.
چون به هر حال آنها می‌توانند اين را توجيه کنند که مجلس هم نماينده مردم است. به لحاظ تاريخی هم بيان شد شباهت‌هايی که وجود داشت در طرح سئوال از وزرا و در خود دولت آقای احمدی‌نژاد هم معمولا پيش می‌آمد که در يک هفته ۱۰ يا ۱۲ وزير به مجلس بروند ولی در دولت آقای روحانی يک رويه شده و هر هفته تعداد زيادی از وزرا به مجلس برای سئوال فراخوانده می‌شوند و طبيعتا تجربه مجلس پنجم يا مجلس هفتم ثابت کرده که اين برخورد و احضارها مقدمه‌ای برای برخوردهای بعدی و مواردی مانند استيضاح وزرا است.
از سوی ديگر معمولا در اين گونه مواقع که دولتی بر سر کار می‌آيد که مطلوب نهادهای خارج دولت مانند سپاه يا نهادهای زير نظر رهبری نيست، معمولا مکانيزم‌های مختلفی برای برخورد با دولت طراحی می‌شود که مطلوب ترين راهش به لحاظ تبليغاتی برخورد از طريق مجلس است. چون مجلس هم به نوعی به طرق ديگری رای مردم را دارد و طبيعتا برخورد مجلس با دولت تا برخورد قوه قضاييه و ديگر نهادها در دولت هزينه کمتری دارد.
چون به هر حال آنها می‌توانند اين را توجيه کنند که مجلس هم نماينده مردم است. به لحاظ تاريخی هم بيان شد شباهت‌هايی که وجود داشت در طرح سئوال از وزرا و در خود دولت آقای احمدی‌نژاد هم معمولا پيش می‌آمد که در يک هفته ۱۰ يا ۱۲ وزير به مجلس بروند ولی در دولت آقای روحانی يک رويه شده و هر هفته تعداد زيادی از وزرا به مجلس برای سئوال فراخوانده می‌شوند و طبيعتا تجربه مجلس پنجم يا مجلس هفتم ثابت کرده که اين برخورد و احضارها مقدمه‌ای برای برخوردهای بعدی و مواردی مانند استيضاح وزرا است.
آقای موسوی‌خوئينی، شما فکر می‌کنيد که تعداد اين سئوال‌های زياد مجلس از وزرای آقای روحانی به چه معنا است و رابطه دولت آقای روحانی و مجلس تا الان چطور بوده؟
البته هنوز نمی‌شود به صورت کلی گفت کليت مجلس با کليت دولت دچار مشکل شده و اين سئوالاتی که دارد طرح می‌شود را معنا کنيم به اين که مجلس کلا ديگر رابطه اش را قطع می‌کند و می‌خواهد همين تنش‌های دايمی ادامه داشته باشد. فعلا آن اقليت است که دارد اين تلاش را می‌کند که بقيه فضای مجلس را تحت تاثير قرار دهد.
نمی‌شود کلی قضاوت کرد. اما اگر همينجوری ادامه پيدا کند و با توجه به اين که اين سه ماه درست سه ماه اول دولت آقای روحانی بوده و همينطور که پيش می‌رويم به انتخابات بعدی مجلس می‌رسيم اگر اينطور تداوام پيدا کند ممکن است نهايتا در بازه زمانی طولانی‌تری معنايش اين بشود که اساسا برای انتخابات بعدی همانطور که آقای رمضانپور گفتند می‌خواهند از همين مجرا رقابت‌ها را شکل بدهند و گذشته از آنکه بخشی از فعاليت‌ها ناشی از عصبانيتی بوده که شکستی بوده که در انتخابات قبلی به آنها وارد شده.
ولی معطوف به انتخابات بعدی بشود. ولی بازهم همانطور که عرض کردم نمی‌شود از حالا قضاوت زود هنگام داشت. ضمن اين که خيلی از اين سئوالها سئوال‌هايی نيست که جنبه‌های تبليغاتی و جنبه سياسی به خودش بگيرد. شما اگر دقت کرده باشيد همين سه تا کارت زردی که داده شد دو تايش کاملا سياسی است...کارت زرد به وزير علوم مشخصا معلوم شد که برای چه هست و اصلا بحث‌های تخصصی نبود. راجع به انتصابات در وزارت علوم بود و آنها پاسخش مشخص بود و وزارت ارشاد هم اينطور... حتی وزارت اقتصاد را بعدها من خودم خواندم آقای پزشکيان مصاحبه مشخصی کردند و گفتند که منظورشان خود وزير نبود و يک نوعی علامت سياسی به دولت بوده و مسايلی که در دو استاندارها و چيزهای ديگر می‌خواستند سيگنالی بفرستند و آقای وزير اقتصاد را هدف قرار دادند. در هر صورت جنبه‌های سياسی بيشتر به خودش گرفته و بقيه وزرايی که ازشان سئوال شده خيلی جنبه سياسی و تبليغاتی به اين شکل پيدا نکرده. در نتيجه فعلا نمی‌شود اين را يک معنای کلی ازش درآورد.
نمی‌شود کلی قضاوت کرد. اما اگر همينجوری ادامه پيدا کند و با توجه به اين که اين سه ماه درست سه ماه اول دولت آقای روحانی بوده و همينطور که پيش می‌رويم به انتخابات بعدی مجلس می‌رسيم اگر اينطور تداوام پيدا کند ممکن است نهايتا در بازه زمانی طولانی‌تری معنايش اين بشود که اساسا برای انتخابات بعدی همانطور که آقای رمضانپور گفتند می‌خواهند از همين مجرا رقابت‌ها را شکل بدهند و گذشته از آنکه بخشی از فعاليت‌ها ناشی از عصبانيتی بوده که شکستی بوده که در انتخابات قبلی به آنها وارد شده.
ولی معطوف به انتخابات بعدی بشود. ولی بازهم همانطور که عرض کردم نمی‌شود از حالا قضاوت زود هنگام داشت. ضمن اين که خيلی از اين سئوالها سئوال‌هايی نيست که جنبه‌های تبليغاتی و جنبه سياسی به خودش بگيرد. شما اگر دقت کرده باشيد همين سه تا کارت زردی که داده شد دو تايش کاملا سياسی است...کارت زرد به وزير علوم مشخصا معلوم شد که برای چه هست و اصلا بحث‌های تخصصی نبود. راجع به انتصابات در وزارت علوم بود و آنها پاسخش مشخص بود و وزارت ارشاد هم اينطور... حتی وزارت اقتصاد را بعدها من خودم خواندم آقای پزشکيان مصاحبه مشخصی کردند و گفتند که منظورشان خود وزير نبود و يک نوعی علامت سياسی به دولت بوده و مسايلی که در دو استاندارها و چيزهای ديگر می‌خواستند سيگنالی بفرستند و آقای وزير اقتصاد را هدف قرار دادند. در هر صورت جنبه‌های سياسی بيشتر به خودش گرفته و بقيه وزرايی که ازشان سئوال شده خيلی جنبه سياسی و تبليغاتی به اين شکل پيدا نکرده. در نتيجه فعلا نمی‌شود اين را يک معنای کلی ازش درآورد.
آقای محرابی، همانطور که آقای موسوی‌خوئينی اشاره کردند سه وزير، وزير ارشاد، وزير علوم و وزير اقتصاد از مجلس کارت زرد گرفتند. کارت زرد آيا پديده جديدی است يا قبلا در دولت‌های قبلی هم نمايندگان مجلس به وزرايی که ازشان سئوال می‌کردند و سئوالها قانع کننده نبود می‌دادند؟
اين عنوانی که رايج شده تحت عنوان کارت زرد با تغيير آيين نامه مجلس صورت گرفته و عملا به اين شکل در اواخر مجلس هشتم بود که شکل اجرايی پيدا کرد و در دولت آقای احمدی‌نژاد هم تعدادی از وزرا به اين ترتيب کارت زرد گرفتند. ولی خب چون اواخر دولت آقای احمدی‌نژاد بود عملا اين موضوع تبديل به استيضاح وزير نشد. بر اساس تغييری هم که در آيين نامه مجلس صورت گرفت آيين نامه به اين شکل اصلاح شده که پس از اينکه نماينده‌ای سئوال خود را مطرح کرد و وزير پاسخ داد، مجلس رای‌گيری می‌کند که آيا به درخواست نماينده، اگر نماينده قانع نشده بود مجلس رای‌گيری می‌کند که آيا کليت مجلس هم پاسخ وزير را قانع‌کننده دانسته و يا نه و پس از اينکه وزيری سه بار نتواند در پاسخ به سه سئوال مجلس را قانع کند به صورت اتوماتيک وزير استيضاح می‌شود.
آقای رمضانپور، آقای حسين سبحانی‌نيا، نماينده نيشابور و عضو هيات‌رييسه مجلس گفته که سئوال از وزرا و کارت زرد مجلس قانونی است و اين حق نمايندگان است. شما فکر می‌کنيد در مقابل اين کارت زردها، اين سئوال‌های متعدد از وزرا چه تاثيری روی عملکرد وزرا خواهد داشت؟
اتفاقا من فکر میکنم که دليل اصلی اين سئوالها و اين کارت زردها همان تحت تاثير قرار دادن عملکرد وزرا است. همانطور که آقای موسوی هم اشاره کردند مثلا يک مساله مهم هم در مورد وزارت علوم و هم در مورد وزارت کشور و هم در حوزه نهادهای مربوط به معاونت رياست جمهوری فشار دولت روی انتصاب‌های افراد بود.
اين معنی‌اش اين است که به طور مشخص اقليت مجلس هدفش اين است که جلوی سازماندهی دولت را بگيرد. يعنی سئوال حق قانونی نماينده است. درست است. ولی وقتی که دولت اقدامی يا برنامه‌ای را انجام بدهد در حالی که آن بخش عمده سئوالها الان اگر نگاه کنيم به دو مساله برمی‌گردد. يک مساله برمی‌گردد به انتصاب‌ها که معنی‌اش اين است که به محض اينکه يک مديری را انتخاب کرديد، بدون اينکه اقدامی لزوما در وزارت‌خانه‌ای انجام داده باشد که خلاف قانون باشد. نکته دوم برمی‌گردد به عمده اعتراضاتی که بعد از مطرح شدن بودجه مطرح شد و گروه زيادی از نماينده‌ها اگر دقيق‌تر بگويم گروه زيادی از نمايندگان در بعضی از استان‌ها حتی تهديد کردند استعفا خواند کرد. که اين هم باز يک اقدام خلاف عرف نمايندگی بود برای اينکه معنای بودجه اين بود که يک دولت دارد می‌گويد من اينقدر دارم و اينقدر می‌توانم هزينه کنم.
اگر قرار باشد که نماينده‌ای استعفا کند آن هم در شرايطی که می‌دانند وضع بودجه کشور چيست کاملا مشخص است که اين فشار سياسی است. يعنی اين رفتار را مجلسی دارد انجام می‌دهد که تا پيش از اين با دولتی روبه‌رو بود که آن دولت هيچکدام از مصوبات قانونی مجلس را رعايت نمی‌کرد، از نظر زمان حتی می‌توانست يک وزارت‌خانه را بدون وزير رها کند، اين همه مصوبه دارد که خود رييس مجلس مجبور بود لغوش کند. ولی هيچ اقدامی نمی‌کرد. يعنی اگر مقايسه کنيد اين لحن سخن گفتن با آن دولت در مجلس خيلی معتدل‌تر بود تا اين سخنانی که الان گفته می‌شود. بنابراين من فکر میکنم که مساله ايفای حق نمايندگی نيست. مساله اين است که يک گروه سياسی دارد بخشی از آن اهداف خودش برای جلوگيری از استقرار دولت آقای روحانی و برای انجام بعضی از تبليغاتی که در آينده نياز دارد را از طريق تحت فشار قرار دادن وزرا دنبال می‌کند.
اين معنی‌اش اين است که به طور مشخص اقليت مجلس هدفش اين است که جلوی سازماندهی دولت را بگيرد. يعنی سئوال حق قانونی نماينده است. درست است. ولی وقتی که دولت اقدامی يا برنامه‌ای را انجام بدهد در حالی که آن بخش عمده سئوالها الان اگر نگاه کنيم به دو مساله برمی‌گردد. يک مساله برمی‌گردد به انتصاب‌ها که معنی‌اش اين است که به محض اينکه يک مديری را انتخاب کرديد، بدون اينکه اقدامی لزوما در وزارت‌خانه‌ای انجام داده باشد که خلاف قانون باشد. نکته دوم برمی‌گردد به عمده اعتراضاتی که بعد از مطرح شدن بودجه مطرح شد و گروه زيادی از نماينده‌ها اگر دقيق‌تر بگويم گروه زيادی از نمايندگان در بعضی از استان‌ها حتی تهديد کردند استعفا خواند کرد. که اين هم باز يک اقدام خلاف عرف نمايندگی بود برای اينکه معنای بودجه اين بود که يک دولت دارد می‌گويد من اينقدر دارم و اينقدر می‌توانم هزينه کنم.
اگر قرار باشد که نماينده‌ای استعفا کند آن هم در شرايطی که می‌دانند وضع بودجه کشور چيست کاملا مشخص است که اين فشار سياسی است. يعنی اين رفتار را مجلسی دارد انجام می‌دهد که تا پيش از اين با دولتی روبه‌رو بود که آن دولت هيچکدام از مصوبات قانونی مجلس را رعايت نمی‌کرد، از نظر زمان حتی می‌توانست يک وزارت‌خانه را بدون وزير رها کند، اين همه مصوبه دارد که خود رييس مجلس مجبور بود لغوش کند. ولی هيچ اقدامی نمی‌کرد. يعنی اگر مقايسه کنيد اين لحن سخن گفتن با آن دولت در مجلس خيلی معتدل‌تر بود تا اين سخنانی که الان گفته می‌شود. بنابراين من فکر میکنم که مساله ايفای حق نمايندگی نيست. مساله اين است که يک گروه سياسی دارد بخشی از آن اهداف خودش برای جلوگيری از استقرار دولت آقای روحانی و برای انجام بعضی از تبليغاتی که در آينده نياز دارد را از طريق تحت فشار قرار دادن وزرا دنبال می‌کند.
آقای موسوی‌خوئينی به نظر شما مجلس تا چه حد می‌تواند روی انتصاب‌های داخلی در وزارت‌خانه‌ها نظر بدهد و نظر داشته باشد؟ همينطور که خودتان هم مثال زديد و آقای رمضانپور هم اشاره کردند، در مورد انتصاب‌هايی که در وزارت علوم بوده مجلس سئوال‌هايی کرده و تذکری داده به آقای فرجی‌دانا. تا چه حد جزو اختيارات مجلس است؟
من قبل از اين فقط نکته‌ای را تذکر بدهم که آن سه تا کارت زردی که آقای محرابی هم فرمودند آيين نامه عوض شده در مجلس اصول‌گرا، اتوماتيک تبديل می‌شود به استيضاح، بازهم يک شرط دارد... حتما ده تا نماينده بايد امضا کنند استيضاح وزير را. حتی سه تا کارت زرد هم اگر بهشان بدهند. چون يک نماينده می‌تواند سئوال کند از هر وزيری.
يک نماينده سه بار کاری کند که کارت زرد بگيرد باز اتوماتيک تبديل نمی‌شود مگر اين که باز ده تا نماينده بيايند پای استيضاح را امضا کنند. در هر صورت اين هم در بند هست و گذاشته بودند برای مواردی که نمايندگان مستقيم سراغ استيضاح نروند و يک روالی طی شود که متاسفانه اين نشد. همين هفته پيش خودتان ديديد که مستقيما وزير تجارت و صنعت را استيضاح امضا کردند ولی خب حالا پس گرفتند. در هر صورت در ارتباط با انتصابات که فرموديد من فکر میکنم نمايندگان هيچوقت روال نبوده که دخالت مستقيم کنند يعنی جزو حقوق نمايندگی نبوده در انتصابات در حوزه قوه مجريه دخالت بکنند. اما مشورتا به عنوان مجموعه‌ای که با مردم در تماس هستند و نظرات را منتقل می‌کردند. فکر میکنم دولت آقای روحانی بيشترين مشورت را از اين مجلس گرفته که حتی قبلا هم سابقه نداشته.
دوره‌ای که من خودم در مجلس بودم، دوره اصلاحات بود، آقای خاتمی، وزيرکشور آقای موسوی لاری بودند. اينقدر از نمايندگان معمولا نظر نمی‌خواستند، بگويند سه چهارتا پيشنهاد بدهند و بين آنها استاندارها را انتخاب کنند. اينجا اين کار را دولت آقای روحانی انجام داده و فکر می کنم‌اوجش بوده. ولی خب بازهم همانطور که دوستان گفتند دارند از اين اهرم به عنوان فشار سياسی استفاده کنند که حداکثر نتيجه را بگيرند برای اينکه آن نظمی که دولت بايد بيايد و مستقر شود و با اقتدار بتواند برنامه‌هايش را توسط نيروهايی که می‌خواهد بچيند، پيش ببرد آن را به هم بريزند و اين است که مساله انتصابات را سعی می‌کنند از طريق سئوال و اينها ازش به عنوان فشار استفاده کنند.
يک نماينده سه بار کاری کند که کارت زرد بگيرد باز اتوماتيک تبديل نمی‌شود مگر اين که باز ده تا نماينده بيايند پای استيضاح را امضا کنند. در هر صورت اين هم در بند هست و گذاشته بودند برای مواردی که نمايندگان مستقيم سراغ استيضاح نروند و يک روالی طی شود که متاسفانه اين نشد. همين هفته پيش خودتان ديديد که مستقيما وزير تجارت و صنعت را استيضاح امضا کردند ولی خب حالا پس گرفتند. در هر صورت در ارتباط با انتصابات که فرموديد من فکر میکنم نمايندگان هيچوقت روال نبوده که دخالت مستقيم کنند يعنی جزو حقوق نمايندگی نبوده در انتصابات در حوزه قوه مجريه دخالت بکنند. اما مشورتا به عنوان مجموعه‌ای که با مردم در تماس هستند و نظرات را منتقل می‌کردند. فکر میکنم دولت آقای روحانی بيشترين مشورت را از اين مجلس گرفته که حتی قبلا هم سابقه نداشته.
دوره‌ای که من خودم در مجلس بودم، دوره اصلاحات بود، آقای خاتمی، وزيرکشور آقای موسوی لاری بودند. اينقدر از نمايندگان معمولا نظر نمی‌خواستند، بگويند سه چهارتا پيشنهاد بدهند و بين آنها استاندارها را انتخاب کنند. اينجا اين کار را دولت آقای روحانی انجام داده و فکر می کنم‌اوجش بوده. ولی خب بازهم همانطور که دوستان گفتند دارند از اين اهرم به عنوان فشار سياسی استفاده کنند که حداکثر نتيجه را بگيرند برای اينکه آن نظمی که دولت بايد بيايد و مستقر شود و با اقتدار بتواند برنامه‌هايش را توسط نيروهايی که می‌خواهد بچيند، پيش ببرد آن را به هم بريزند و اين است که مساله انتصابات را سعی می‌کنند از طريق سئوال و اينها ازش به عنوان فشار استفاده کنند.
من می‌خواهم به عنوان آخرين سئوال از هر سه ميهمان برنامه در مورد پيش‌بينی‌شان در مورد آينده روابط مجلس و دولت آقای روحانی سئوال کنم. آقای رمضانپور، آقای روحانی گفته که نبايد از احضار وزرا به مجلس رنجيد و نبايد شيوه تعاملی را با مجلس از دست داد؟ فکر می‌کنيد که اگر که اين روند احضار نمايندگان به مجلس، کارت زرد، احتمالا استيضاح شان ادامه پيدا کند موضع آقای روحانی چقدر عوض خواهد شد و روابط مجلس و دولت چگونه خواهد بود؟
من فکر میکنم که آقای روحانی به خوبی متوجه شده که هدف اين اقليت در مجلس ايجاد تنش هست بر سر موضوعات مختلف ميان مجلس و دولت. به همين دليل نمی‌خواهد اجازه بدهد با جدی گرفتن اين تذکرات و سئوالها حتی اگر به استيضاح و حذف وزرا برسد به اين تنش دامن بزند. بنابراين من فکر میکنم برای آقای روحانی چندان مشکل نخواهد بود حتی اگر وزيری از او را حذف کنند وزيران بعدی را به جای آنها بگذارد. همانطور که تا الان در اين زمينه به سرعت عمل کرده. بنابراين من فکر میکنم که چندان اين خواسته اقليت مجلس برای ايجاد تنش در اين زمينه موثر نخواهد بود و دولت آقای روحانی ترجيح داده که به جای اين تنش فعلا متکی باشد به اختياراتی که خودش در دولت دارد و می‌تواند بر اساس آنها عمل کند.
آقای محرابی، شما پيش‌بينی‌تان چه خواهد بود از روابط دولت و مجلس در آينده؟
با روندی که پيش می‌رود فشارهای مجلس بر دولت افزايش پيدا می‌کند. ولی خب طبيعتا آقای روحانی در مقابل اين فشارها بعيد است به اقدامات تنش‌زايی دست بزنند و بيشتر سعی می‌کنند همان برنامه خودشان را پيش ببرند. ولی به صورت عملی طبيعتا بسياری از هواداران دولت با اين فضا احتمالا تصميم می‌گيرند که برای انتخابات مجلس آينده کانديدا شوند و طبيعی است که دولت هم از اين استقبال می‌کند مجلس آينده مجلس معتدل‌تری نسبت به اين مجلس باشد تا بتواند برنامه‌های خودش را پيش ببرد. هرچند که به هر حال ممکن است ترکيب کلی مجلس به همين شکل حفظ شود.
آقای موسوی، شما به عنوان جمع‌بندی چه آينده‌ای پيش می‌کنيد برای روابط دولت آقای روحانی با مجلس و اين احضارها و اين کارت زردها به دولت آقای روحانی فکر می‌کنيد در آينده چگونه خواهد بود؟
فکر میکنم بهترين راه همان بود که آقای روحانی اعلام کردند در حمايت شان از وزير ارشاد که گفتند ارکستر سمفونی را جزو وعده‌هايشان جزو ريز برنامه‌هايشان بوده اينها اجرايی خواهند کرد ولو کارت زرد بگيرند و اين جور چيزها هستش.
فکر میکنم ادامه اين راه نتيجه‌اش اين خواهد بود که يک عده يعنی مردم بدانند که عده‌ای برای ايجاد تنش و استفاده از ابزار قانونی و حق نمايندگی برای ايجاد فشار و برنامه‌های سياسی دارند اين کار را می‌کنند و خودشان را نزد مردم و افکار عمومی تابلو می‌کنند. اگر خيلی توجهی به اين نوع فشارها نشود و برنامه‌ها همان برنامه‌های انتخاباتی که در کمپين‌های انتخاباتی‌شان اعلام کردند اينها را يکی يکی با آرامش پيش ببرند و در انتخابات بعدی آن وقت پاسخ آنها را مردم... يعنی ارزيابی خواهند کرد اين عملکرد را که چقدر توانسته‌اند کمک خواست يعنی راستای خواست مردم اينها حرکت کنند. من فکر میکنم به همين ترتيب احتمالا پيش خواهد رفت. ممکن است حالا در تک مواردی مشکلاتی هم در ارتباط با وزرا پيش بيايد ولی فکر میکنم اين روند، روند خوبی خواهد بود.
فکر میکنم ادامه اين راه نتيجه‌اش اين خواهد بود که يک عده يعنی مردم بدانند که عده‌ای برای ايجاد تنش و استفاده از ابزار قانونی و حق نمايندگی برای ايجاد فشار و برنامه‌های سياسی دارند اين کار را می‌کنند و خودشان را نزد مردم و افکار عمومی تابلو می‌کنند. اگر خيلی توجهی به اين نوع فشارها نشود و برنامه‌ها همان برنامه‌های انتخاباتی که در کمپين‌های انتخاباتی‌شان اعلام کردند اينها را يکی يکی با آرامش پيش ببرند و در انتخابات بعدی آن وقت پاسخ آنها را مردم... يعنی ارزيابی خواهند کرد اين عملکرد را که چقدر توانسته‌اند کمک خواست يعنی راستای خواست مردم اينها حرکت کنند. من فکر میکنم به همين ترتيب احتمالا پيش خواهد رفت. ممکن است حالا در تک مواردی مشکلاتی هم در ارتباط با وزرا پيش بيايد ولی فکر میکنم اين روند، روند خوبی خواهد بود.
علی‌اصغر رمضان پور: من فقط يک نکته را می‌خواهم اشاره کنم اگر فرصت باشد. من فکر میکنم که هيات رييسه با اين موضعی که آقای لاريجانی گرفت در مورد آقای مطهری، دارد نشان می‌دهد که به اين نتيجه رسيده که بايد شرايط را تا حدی تعديل کند. البته من فکر میکنم که خود دولت هم به اين نتيجه رسيده که مساله رابطه‌اش با مجلس را بايد قدری سازماندهی دقيق‌تری بدهد تا اين امکان از گروه‌های در اقليت مجلس گرفته شود که با دادن اطلاعات نادرست مجلس را تحت تاثير قرار دهند.
آقای موسوی شما چيزی می‌خواستيد بگوييد؟
من قبول دارم اين حرف را. همانطور که گفتند بايد دولت هم يک مقدار تلاش بيشتری کند معاونت پارلمانی، آقای انصاری و مجموعه‌شان تلاش بيشتری کنند و با کليت مجلس و هيات رييسه تعامل بيشتری داشته باشند که آن اقليت نتوانند به نمايندگی از تماميت مجلس اين طور تنش‌ها را ايجاد کنند.
