سنتى ترين نظام حكومتى جهان با تشكيل يك دولت ائتلافى ميانه رو متمايل به راست در لندن، به جاى دولت كارگرى سابق، در آستانه تغييرات بى سابقه اى قرار گرفته است. آمريكا از نتايج اين تغييرات خشنود و جامعه اروپا تا حدود زيادى نگران نتايج آن است.
باراك اوباما كه از نزديك جريان پنج روز مذاكرات سه حزب بزرگ را براى رسيدن به توافق و تشكيل يك دولت ائتلافى تعقيب مى كرد، اولين شخصيت سياسى خارجى بود كه طى يك مكالمه تلفنى، اندكى پس از بازگشت ديويد كامرون رهبر حزب محافظه كار از كاخ باكينگهام تصدى نخست وزيرى بريتانيا را به او تبريك گفت.
در دولت ديويد كامرون، ويليام هيگ، رهبر اسبق حزب، مقام وزير امور خارجه و جورج ازبورن منصب وزير خزانه دارى را بر عهده خواهند داشت.
پست تشريفاتى معاون نخست وزير نيز به نيك كلگ، رهبر حزب ليبرال دمكرات واگذار شده است. هر سه شخصيت ياد شده، همانند نخست وزير تازه، در ميانه چهل سالگى و از جمله جوانترين چهره هاى سياسى آن كشور به شمار مى روند.
دورى از اروپا
ويليام هيگ يك سياستمدار دست راستى و از طرفداران جدى خانم تاچر نخست وزير پيشين آن كشور به شمار مى رود. سرپرستى هيات مذاكره كننده براى تشكيل دولت ائتلافى با حزب ليبرال دمكرات را هيگ عهده دار بود.
وزير امور خارجه جديد بريتانيا طرفدار توسعه مناسبات لندن با واشنگتن و تعديل روابط با جامعه اروپا است. با حضور هيگ در وزارت امور خارجه بريتانيا پيوستن آن كشور به پول اروپايى و حمايت لندن از گسترش جامعه اروپا منتفى خواهد شد.
جورج ازبورن، وزير خزانه دارى مصمم به كاهش كسرى بودجه و صرفه جويى در هزينه هاى جارى دولت است. اجراى اين تصميمات مى تواند در شروع كار دولت جوان ائتلافى، به بروز نارضايتى هايى به خصوص در اسكاتلند و ولز منجر شود. با وجود اين، دولت تازه به منظور پيشگيرى از قرار گرفتن در شرايط ورشكستگى مشابه يونان و دشوارى هاى مالى اسپانيا مصمم به پيگيرى اين صرفه جويى ها است.
حجم بدهى مالى سال جارى دولت در حدود ۱۵۰ ميليارد پوند ( ۲۲۰ ميليارد دلار ) برآورد شده است. اين مبلغ برابر مجموع بودجه سالانه يونان و بيش از كليه هزينه هاى جارى دولت ايران در سال جارى است. دولت ديويد كامرون قصد دارد ميزان كسرى اعتبارات سال جارى را تا ۱۸ ميليارد پوند كاهش دهد.
دولت تازه بريتانيا همچنين موافق كاهش ماليات هاى عمومى است و لى با توجه به شرايط بسيار دشوار اقتصادى در آن كشور، كاهش درآمدهاى مالياتى دولت به هيچ وجه عملى به نظر نمى رسد.
مهاجرين و پناهندگان
مسئله مهاجرت يكى از عمده ترين موضوعات مورد بحث در جريان مبارزات يك ماهه انتخاباتى سه حزب بود. در حال حاضر بيش از يك ميليون مهاجر غير قانونى در بريتانيا به سر مى برند. بر اين تعداد هر ساله چند صد هزار نفر پناهنده و مهاجر تازه افزوده مى شوند.
پناهندگان خارجى عموما از كشورهاى عراق، مناطق كرد نشين خاورميانه، افغانستان، ايران و پاره اى كشورهاى افريقايى خود را به بريتانيا مى رسانند. مهاجرين خارجى را بيشتر اتباع اروپاى شرقى و اعضاء تازه جامعه اروپا بويژه لهستان، رومانى و آلبانى تشكيل مى دهند.
نيك كلگ، رهبر حزب ليبرال دمكرات و شريك محافظه كاران در دولت ائتلافى، معتقد است كه به پناهندگان و مهاجرين كنونى حق اقامت قانونى داده شود و مهاجرين آينده با به كار گرفتن يك جدول امتيازى در مناطق مختلف بريتانيا پذيرفته شوند.
ديويد كامرون مصمم است كه تعداد مهاجرين و پناهندگان سياسى را از چند صد هزار نفر در سال به چند ده هزار نفر كاهش دهد. كامرون همچنين مصمم به اصلاح مقررات برخوردارى افراد از حقوق بيكارى و حقوق معلولين و مزاياى عدم قابليت اشتغال به كار است. دولت بريتانيا سالانه صدها ميليون پوند به دليل سوء استفاده بيكارنمايان از مقررات كنونى زيان مى بيند.
حزب محافظه كار و نخست وزير تازه آن كشور مخالف اجراى بسيارى از قوانين مصوب پارلمان اروپا و محدود شدن قوانين ملى و محلى در نتيجه اجراى قوانين اروپا هستند. حزب كوچكتر ليبرال دمكرات طرفدار پيوستن كامل بريتانيا به جامعه اروپا و جايگزينى پوند با يورو است. با وجود تشكيل دولت ائتلافى، هيچ يك از دو هدف ياد شده به هيچ وجه در دستور كار دولت كنونى قرار نخواهد گرفت.
تسليحات اتمى و جنگ
حزب ليبرال دمكرات طرفدار خلع سلاح يك جانبه اتمى بريتانيا و دست كشيدن از تجهيز و نوسازى زير دريايى هاى اتمى مجهز به موشك هاى اتمى ترايدانت است. هزينه اجراى اين طرح تا ۱۵۰ ميليارد دلار برآورد شده كه در طول چند سال قرار است به تدريج تامين شود.
اين طرح نيز با وجود مخالفت حزب ليبرال همچنان دنبال خواهد شد. در مورد ادامه جنگ در افغانستان، سياست دو حزب ائتلافى در تقابل آشكار با يكديگر اند. حزب ليبرال دمكرات مخالف جدى جنگ در عراق و افغانستان بوده و همواره خروج فورى نيرو هاى بريتانيا از جبهه ها را خواستار شده است.
در مورد مناسبات بريتانيا با اسرائيل، حزب ليبرال دمكرات معتقد به اعمال فشار هاى بيشتر عليه تل آويو و افزايش حمايت از حقوق فلسطينيان است. در اين زمينه نيز به نظر نمى رسد كه هدف هاى اعلام شده حزب ليبرال دمكرات در عرصه سياست خارجى شانس زيادى براى پيگيرى و تحقق بدست آورد.
برخورد با ايران
در مورد نحوه بر خورد با ايران، حزب محافظه كار بسيار سختگيرتر از دولت سابق كارگرى است و از اعمال تحريم هاى شكننده عليه جمهورى اسلامى حمايت مى كند. از اين لحاظ، حزب ليبرال دمكرات حتى از حزب محافظه كار نيز سختگيرتر به نظر مى رسد.
علت مخالفت شديد حزب ليبرال دمكرات با جمهورى اسلامى، مخالفت سنتى آنها با تسليحات اتمى از يك سو و از سوى ديگر جانبدارى آنها از حقوق اجتماعى و آزادى هاى سياسى در جهان است.
از اين لحاظ، ايران تنها نقطه مشترك در زمينه سياست خارجى است كه پيرامون آن دو حزب تشكيل دهنده دولت ائتلافى از هماهنگى كامل برخوردارند. البته حزب ليبرال دمكرات مخالف جنگ با ايران براى متوقف ساختن برنامه هاى اتمى آن كشور است، حال آنكه حزب محافظه كار همسو با دولت آمريكا، استفاده از هر گزينه، منجمله استفاده از ظرفيت نظامى، براى متوقف ساختن جمهورى اسلامى را مردود نمى داند.
تشكيل دولت ائتلافى در بريتانيا رويدادى بسيار نادر به شمار مى رود. آخرين نمونه از اين دست در حدود ۷۰ سال پيش تجربه شد. بر خلاف تجربه گذشته، دولت ائتلافى تازه از اكثريت خوبى در پارلمان برخوردار است. از اين لحاظ به نظر مى رسد كه دولت كنونى بتواند تا چهار سال آينده و برگزارى انتخابات بعدى در قدرت باقى بماند.
از عمده ترين مسائل مورد توافق ميان دو حزب شريك كه تشكيل دولت ائتلافى تازه را ممكن ساخته، تغيير قوانين انتخاباتى است. تاكنون دو حزب بزرگ كارگر و محافظه كار به تناوب برنده انتخابات اعلام شده و مسئوليت اداره كشور را عهده دار مى شدند.
بر اساس قانون كنونى، هر نامزد انتخاباتى كه راى بيشترى به دست آورد، برنده نهايى اعلام مى شود. از اين لحاظ آراء نفرات بعدى به هيچ وجه محل اثر نخواهند بود. در روش مورد علاقه حزب ليبرال دمكرات تعداد نمايندگان هر حزب در مجلس به نسبت آراء كلى آنها تعيين خواهد شد.
بر مبناى راه حل ميانه اى كه حزب محافظه كار نيز از آن حمايت مى كند، نفر برنده در حوزه بايد بيش از پنجاه در صد آراء هر حوزه را به خود اختصاص دهد. در غير اين صورت، تكليف حوزه هاى فاقد برنده پنجاه در صدى يا بيشتر، از راه تقسيم نمايندگان بر اساس نسبت آراء احزاب صورت مى گيرد.
استفاده از اين روش به كاهش سهم دو حزب بزرگ در انتخابات و افزايش نفوذ احزاب كوچك خواهد انجاميد. اين تغيير مى تواند نظام سياسى سنتى و با ثبات بريتانيا را دگرگون ساخته و به تشكيل دولت هاى ائتلافى بيشترى در بريتانيا منجر شود.
نخست وزير تازه بريتانيا كه جوانترين رييس دولت آن كشور از زمان بروى كار آمدن لرد ليورپول در سال ۱۸۱۲ است، قصد دارد به جز اصلاح مناسبات خارجى، تعديل بودجه، تغيير قوانين مهاجرت، تغيير ضرايب مالياتى، ساختار مجلس سنتى لردان را نيز تغيير دهد.
از اين لحاظ، مجلس لردان در صورت منسوخ شدن شيوه كنونى انتصابى و ارثى اعضاء آن مى تواند كوچكتر شده و در نقش مجلس انتخابى سنا ظاهر شود.
آميزه اى از ديزرائيلى و كندى
ديويد كامرون، نخست وزير تازه بريتانيا، اگرچه دانش آموخته مدرسه سنتى ايتون و دانشگاه اكسفورد و متعلق به يك خانواده اشرافى است، در عين حال سياستمدارى است سنت شكن و مخالف تشريفات كهنه.
او اغلب براى حضور در محل كار از دوچرخه استفاده مى كند و راندن كالسكه فرزندان كوچك خود را در خيابان شخصا عهده دار مى شود. عدم استفاده از اسكورت پليس حتى در روز معرفى او به ملكه و متوقف شدن اتومبيل وى در ترافيك لندن، مانند ساير شهروندان عادى ديگر، موجب شد كه ملكه سالمند بريتانيا دقايقى طولانى به انتظار ديدار نخست وزير تازه خود باقى بماند.
ديويد كامرون در صورت ماندگارى قابل انتظار بر اريكه قدرت، مخلوطى از شخصيت ديزرائيلى، نخست هشيار و با تدبير دوران گذشته بريتانيا و شهرت و محبوبيت جان اف كندى، رييس جمهور پر طرفدار اوائل دهه ۶۰ آمريكا را در انتظار خود خواهد ديد.
باراك اوباما كه از نزديك جريان پنج روز مذاكرات سه حزب بزرگ را براى رسيدن به توافق و تشكيل يك دولت ائتلافى تعقيب مى كرد، اولين شخصيت سياسى خارجى بود كه طى يك مكالمه تلفنى، اندكى پس از بازگشت ديويد كامرون رهبر حزب محافظه كار از كاخ باكينگهام تصدى نخست وزيرى بريتانيا را به او تبريك گفت.
در مورد نحوه بر خورد با ايران، حزب محافظه كار بسيار سختگيرتر از دولت سابق كارگرى است و از اعمال تحريم هاى شكننده عليه جمهورى اسلامى حمايت مى كند. از اين لحاظ، حزب ليبرال دمكرات حتى از حزب محافظه كار نيز سختگيرتر به نظر مى رسد.
پست تشريفاتى معاون نخست وزير نيز به نيك كلگ، رهبر حزب ليبرال دمكرات واگذار شده است. هر سه شخصيت ياد شده، همانند نخست وزير تازه، در ميانه چهل سالگى و از جمله جوانترين چهره هاى سياسى آن كشور به شمار مى روند.
دورى از اروپا
ويليام هيگ يك سياستمدار دست راستى و از طرفداران جدى خانم تاچر نخست وزير پيشين آن كشور به شمار مى رود. سرپرستى هيات مذاكره كننده براى تشكيل دولت ائتلافى با حزب ليبرال دمكرات را هيگ عهده دار بود.
وزير امور خارجه جديد بريتانيا طرفدار توسعه مناسبات لندن با واشنگتن و تعديل روابط با جامعه اروپا است. با حضور هيگ در وزارت امور خارجه بريتانيا پيوستن آن كشور به پول اروپايى و حمايت لندن از گسترش جامعه اروپا منتفى خواهد شد.
جورج ازبورن، وزير خزانه دارى مصمم به كاهش كسرى بودجه و صرفه جويى در هزينه هاى جارى دولت است. اجراى اين تصميمات مى تواند در شروع كار دولت جوان ائتلافى، به بروز نارضايتى هايى به خصوص در اسكاتلند و ولز منجر شود. با وجود اين، دولت تازه به منظور پيشگيرى از قرار گرفتن در شرايط ورشكستگى مشابه يونان و دشوارى هاى مالى اسپانيا مصمم به پيگيرى اين صرفه جويى ها است.
حجم بدهى مالى سال جارى دولت در حدود ۱۵۰ ميليارد پوند ( ۲۲۰ ميليارد دلار ) برآورد شده است. اين مبلغ برابر مجموع بودجه سالانه يونان و بيش از كليه هزينه هاى جارى دولت ايران در سال جارى است. دولت ديويد كامرون قصد دارد ميزان كسرى اعتبارات سال جارى را تا ۱۸ ميليارد پوند كاهش دهد.
دولت تازه بريتانيا همچنين موافق كاهش ماليات هاى عمومى است و لى با توجه به شرايط بسيار دشوار اقتصادى در آن كشور، كاهش درآمدهاى مالياتى دولت به هيچ وجه عملى به نظر نمى رسد.
مهاجرين و پناهندگان
مسئله مهاجرت يكى از عمده ترين موضوعات مورد بحث در جريان مبارزات يك ماهه انتخاباتى سه حزب بود. در حال حاضر بيش از يك ميليون مهاجر غير قانونى در بريتانيا به سر مى برند. بر اين تعداد هر ساله چند صد هزار نفر پناهنده و مهاجر تازه افزوده مى شوند.
نيك كلگ، رهبر حزب ليبرال دمكرات و شريك محافظه كاران در دولت ائتلافى، معتقد است كه به پناهندگان و مهاجرين كنونى حق اقامت قانونى داده شود و مهاجرين آينده با به كار گرفتن يك جدول امتيازى در مناطق مختلف بريتانيا پذيرفته شوند.
ديويد كامرون مصمم است كه تعداد مهاجرين و پناهندگان سياسى را از چند صد هزار نفر در سال به چند ده هزار نفر كاهش دهد. كامرون همچنين مصمم به اصلاح مقررات برخوردارى افراد از حقوق بيكارى و حقوق معلولين و مزاياى عدم قابليت اشتغال به كار است. دولت بريتانيا سالانه صدها ميليون پوند به دليل سوء استفاده بيكارنمايان از مقررات كنونى زيان مى بيند.
حزب محافظه كار و نخست وزير تازه آن كشور مخالف اجراى بسيارى از قوانين مصوب پارلمان اروپا و محدود شدن قوانين ملى و محلى در نتيجه اجراى قوانين اروپا هستند. حزب كوچكتر ليبرال دمكرات طرفدار پيوستن كامل بريتانيا به جامعه اروپا و جايگزينى پوند با يورو است. با وجود تشكيل دولت ائتلافى، هيچ يك از دو هدف ياد شده به هيچ وجه در دستور كار دولت كنونى قرار نخواهد گرفت.
تسليحات اتمى و جنگ
حزب ليبرال دمكرات طرفدار خلع سلاح يك جانبه اتمى بريتانيا و دست كشيدن از تجهيز و نوسازى زير دريايى هاى اتمى مجهز به موشك هاى اتمى ترايدانت است. هزينه اجراى اين طرح تا ۱۵۰ ميليارد دلار برآورد شده كه در طول چند سال قرار است به تدريج تامين شود.
اين طرح نيز با وجود مخالفت حزب ليبرال همچنان دنبال خواهد شد. در مورد ادامه جنگ در افغانستان، سياست دو حزب ائتلافى در تقابل آشكار با يكديگر اند. حزب ليبرال دمكرات مخالف جدى جنگ در عراق و افغانستان بوده و همواره خروج فورى نيرو هاى بريتانيا از جبهه ها را خواستار شده است.
در مورد مناسبات بريتانيا با اسرائيل، حزب ليبرال دمكرات معتقد به اعمال فشار هاى بيشتر عليه تل آويو و افزايش حمايت از حقوق فلسطينيان است. در اين زمينه نيز به نظر نمى رسد كه هدف هاى اعلام شده حزب ليبرال دمكرات در عرصه سياست خارجى شانس زيادى براى پيگيرى و تحقق بدست آورد.
برخورد با ايران
در مورد نحوه بر خورد با ايران، حزب محافظه كار بسيار سختگيرتر از دولت سابق كارگرى است و از اعمال تحريم هاى شكننده عليه جمهورى اسلامى حمايت مى كند. از اين لحاظ، حزب ليبرال دمكرات حتى از حزب محافظه كار نيز سختگيرتر به نظر مى رسد.
علت مخالفت شديد حزب ليبرال دمكرات با جمهورى اسلامى، مخالفت سنتى آنها با تسليحات اتمى از يك سو و از سوى ديگر جانبدارى آنها از حقوق اجتماعى و آزادى هاى سياسى در جهان است.
از اين لحاظ، ايران تنها نقطه مشترك در زمينه سياست خارجى است كه پيرامون آن دو حزب تشكيل دهنده دولت ائتلافى از هماهنگى كامل برخوردارند. البته حزب ليبرال دمكرات مخالف جنگ با ايران براى متوقف ساختن برنامه هاى اتمى آن كشور است، حال آنكه حزب محافظه كار همسو با دولت آمريكا، استفاده از هر گزينه، منجمله استفاده از ظرفيت نظامى، براى متوقف ساختن جمهورى اسلامى را مردود نمى داند.
تشكيل دولت ائتلافى در بريتانيا رويدادى بسيار نادر به شمار مى رود. آخرين نمونه از اين دست در حدود ۷۰ سال پيش تجربه شد. بر خلاف تجربه گذشته، دولت ائتلافى تازه از اكثريت خوبى در پارلمان برخوردار است. از اين لحاظ به نظر مى رسد كه دولت كنونى بتواند تا چهار سال آينده و برگزارى انتخابات بعدى در قدرت باقى بماند.
از عمده ترين مسائل مورد توافق ميان دو حزب شريك كه تشكيل دولت ائتلافى تازه را ممكن ساخته، تغيير قوانين انتخاباتى است. تاكنون دو حزب بزرگ كارگر و محافظه كار به تناوب برنده انتخابات اعلام شده و مسئوليت اداره كشور را عهده دار مى شدند.
بر اساس قانون كنونى، هر نامزد انتخاباتى كه راى بيشترى به دست آورد، برنده نهايى اعلام مى شود. از اين لحاظ آراء نفرات بعدى به هيچ وجه محل اثر نخواهند بود. در روش مورد علاقه حزب ليبرال دمكرات تعداد نمايندگان هر حزب در مجلس به نسبت آراء كلى آنها تعيين خواهد شد.
بر مبناى راه حل ميانه اى كه حزب محافظه كار نيز از آن حمايت مى كند، نفر برنده در حوزه بايد بيش از پنجاه در صد آراء هر حوزه را به خود اختصاص دهد. در غير اين صورت، تكليف حوزه هاى فاقد برنده پنجاه در صدى يا بيشتر، از راه تقسيم نمايندگان بر اساس نسبت آراء احزاب صورت مى گيرد.
استفاده از اين روش به كاهش سهم دو حزب بزرگ در انتخابات و افزايش نفوذ احزاب كوچك خواهد انجاميد. اين تغيير مى تواند نظام سياسى سنتى و با ثبات بريتانيا را دگرگون ساخته و به تشكيل دولت هاى ائتلافى بيشترى در بريتانيا منجر شود.
نخست وزير تازه بريتانيا كه جوانترين رييس دولت آن كشور از زمان بروى كار آمدن لرد ليورپول در سال ۱۸۱۲ است، قصد دارد به جز اصلاح مناسبات خارجى، تعديل بودجه، تغيير قوانين مهاجرت، تغيير ضرايب مالياتى، ساختار مجلس سنتى لردان را نيز تغيير دهد.
از اين لحاظ، مجلس لردان در صورت منسوخ شدن شيوه كنونى انتصابى و ارثى اعضاء آن مى تواند كوچكتر شده و در نقش مجلس انتخابى سنا ظاهر شود.
آميزه اى از ديزرائيلى و كندى
ديويد كامرون، نخست وزير تازه بريتانيا، اگرچه دانش آموخته مدرسه سنتى ايتون و دانشگاه اكسفورد و متعلق به يك خانواده اشرافى است، در عين حال سياستمدارى است سنت شكن و مخالف تشريفات كهنه.
او اغلب براى حضور در محل كار از دوچرخه استفاده مى كند و راندن كالسكه فرزندان كوچك خود را در خيابان شخصا عهده دار مى شود. عدم استفاده از اسكورت پليس حتى در روز معرفى او به ملكه و متوقف شدن اتومبيل وى در ترافيك لندن، مانند ساير شهروندان عادى ديگر، موجب شد كه ملكه سالمند بريتانيا دقايقى طولانى به انتظار ديدار نخست وزير تازه خود باقى بماند.
ديويد كامرون در صورت ماندگارى قابل انتظار بر اريكه قدرت، مخلوطى از شخصيت ديزرائيلى، نخست هشيار و با تدبير دوران گذشته بريتانيا و شهرت و محبوبيت جان اف كندى، رييس جمهور پر طرفدار اوائل دهه ۶۰ آمريكا را در انتظار خود خواهد ديد.
