چند روز پس از سوخت گذارى راكتور اتمى ايران در بوشهر، يوكيا آمانو مدیرکل آژانس بين المللى انرژى اتمى راهى ديدارى سه روزه از اسرائيل شده است.
عليرغم درخواست قبلى آمانو براى ملاقات با نتانياهو، ديدار آن دو به بهانه سفر تفريحى نخست وزير اسرائيل انجام نشد.
ديدار جارى آمانو اولين سفر او در منصب مدیرکلی آژانس بين المللى انرژى اتمى به اسرائيل محسوب مي شود. انجام اين ديدار به نوبه خود نشانه حساسيت برنامه هاى اتمى اسرائيل و همچنين اهميت عادى سازى مناسبات آژانس با آن كشور است.
مدیرکل قبلى آژانس، محمد البرادعى در مدت ۱۲ سال تصدى منصب دبيركلى آژانس تنها دو بار به اسرائيل سفر كرد و هر بار با بر خورد سرد رهبران آن كشور روبرو شد.
در دوران مدیرکلی برادعى مناسبات آژانس و اسرائيل سرد و انتقادى بود. اسرائيل اغلب برادعى را به مماشات، كوتاهى و پنهانكارى در قبال برنامه هاى اتمى ايران متهم مي ساخت.
مدیرکل تازه مصمم است ضمن عادى سازى مناسبات با اسرائيل زمينه تقويت همكارى با آن كشور را افزايش دهد. آژانس انرژى اتمى به اسرائيل اصرار مي ورزد كه از راه پيوستن به پيمان منع گسترش سلاح هاى هسته اى، برنامه هاى اتمى خود را زير نظارت آژانس قرار دهد.
يكى از سه كشور
اسرائيل به جز پنج كشور اصلى دارنده سلاح هاى هسته اى، يكى از سه كشورى است كه از پيوستن به پيمان سلاح هاى هسته اى خوددارى ورزيده است.
دو كشور ديگر داراى سلاح اتمى خارج از ان پى تى، هند و پاكستان هستند. كره شمالى نيز در سال ۲۰۰۶ تعهدات خود را نسبت به پيمان ياد شده معلق گذاشت. ايران تنها كشورى است كه ضمن پيوستن به مفاد ان پى تى، از پيوستن به پيمان الحاقى خوددارى ورزيده است.
در سپتامبر سال گذشته آژانس به صدور قطعنامه غير الزامى پيرامون رسيدگى به موضوع پيوستن كشورهاى غير عضو پيمان ان پى تى به پيمان ياد شده مبادرت کرد و اين قطعنامه متعاقبا از تصويب شوراى امنيت نيز گذشت.
در حال حاضر بخش كوچكى از برنامه هاى اتمى اسرائيل با نظارت آژانس صورت مي گيرد و اسرائيل به عنوان عضو در جلسات مجمع عمومى آژانس شركت مى كند. بر خلاف ايران كه تاكنون يك بار عضويت در مجمع فرمانداران آژانس را با استفاده از سهميه خاورميانه و آسياى جنوبى به دست آورده، اسرائيل تاكنون از اين عضويت به دليل راى ندادن كشورهاى عرب محروم مانده است.
بخش زير نظارت برنامه هاى اتمى اسرائيل محدود به راكتور آزمايشگاهى كوچك آن كشور موسوم به «سورق» است كه در دهه پنجاه و پيش از تحويل راكتور اتمى آزمايشگاهى تهران، از سوى آمريكا در اختيار اسرائيل قرار گرفته است.
يكى از شرط هاى واگذارى راكتور ياد شده نظارت سازمان ملل بر فعاليت آن بوده است. آمانو طى ديدار جارى از اسرائيل از اين راكتور پنج مگاواتى و يك مركز تحقيقات كاربردى اتمى ديدار خواهد كرد.
راكتور بزرگتر اسرائيل در ديمونا قرار دارد كه داراى ظرفيتى در حدود ۶۰ مگاوات است. تقريبا تمامى منابع معتبر جهانى بر اين اعتقادند كه اسرائيل طى چند دهه گذشته مابين ۹۰ تا ۲۰۰ بمب اتمى توليد كرده است.
قسمت عمده مواد اتمى مورد استفاده در بمب هاى اسرائيل از راه فرآورى پلوتونيوم حاصل از سوخت اورانيوم طبيعى در راكتور آب سنگين ديمونا به دست آمده است. اسرائيل تاكنون از انجام هر نوع بازديد ماموران آژانس از اين راكتور ممانعت به عمل آورده است. راكتور ديمونا را اسرائيل با كمك فرانسه ساخت.
خاورميانه غير اتمى
طى اجلاس ابتداى سال جارى بازبينى پيمان ان پى تى در نيويورك، تصميم گرفته شد كه در سال ۲۰۱۲ كنفرانس خاصى با عنوان خاورميانه خالى از سلاح اتمى برگزار شود. اسرائيل كه در مقابل كشورهاى مسلمان و به خصوص دولت هاى عرب خاورميانه، مخالف بر گزارى چنين كنفرانس بود، بنا بر گزارش هايى كه انتشار يافته، ماه قبل از آمريكا قول گرفته كه در كنفرانس آينده اتمى خاورميانه تنها كشور مورد بازجويى نبوده و مسائل ديگر منجمله برنامه اتمى ايران نيز در كنفرانس ياد شده مطرح شود.
كشورهاى عرب خاورميانه همچنين از مجمع عمومى آژانس خواسته اند كه پيرامون برنامه هاى اتمى اسرائيل جلسه بررسى خاص تشكيل دهد. پرداختن به چنين مواردى ظاهرا به تشديد نارضايتى هاى اسرائيل از آژانس انجاميده است.
با وجود این، آمانو ظاهرا مصمم است دوران همكارى هاى تازه اى را با اسرائيل آغاز كند. طى سفر كارى سه روزه آمانو، وى با شيمون پرز رييس جمهور اسرائيل كه يك مقام تشريفاتى است ملاقات خواهد كرد. در پاره اى منابع سياسى و خبرى، از پرز به عنوان پدر بمب اتمى اسرائيل ياد مي كنند.
در برنامه سه روزه سفر آمانو به اسرائيل ملاقات با دان مريدور، معاون نخست وزير و وزير انرژى اتمى اسرائيل، شائول هورف وزير امور راهبردى، به علاوه ملاقات با وزير اطلاعات آن كشور گنجانده شده است. در عين حال خوددارى نتانياهو از ملاقات با آمانو همچنان موضوع بحث محافل خبرى اسرائيل است.
عليرغم درخواست قبلى آمانو براى ملاقات با نتانياهو، ديدار آن دو به بهانه سفر تفريحى نخست وزير اسرائيل انجام نشد.
ديدار جارى آمانو اولين سفر او در منصب مدیرکلی آژانس بين المللى انرژى اتمى به اسرائيل محسوب مي شود. انجام اين ديدار به نوبه خود نشانه حساسيت برنامه هاى اتمى اسرائيل و همچنين اهميت عادى سازى مناسبات آژانس با آن كشور است.
مدیرکل قبلى آژانس، محمد البرادعى در مدت ۱۲ سال تصدى منصب دبيركلى آژانس تنها دو بار به اسرائيل سفر كرد و هر بار با بر خورد سرد رهبران آن كشور روبرو شد.
در دوران مدیرکلی برادعى مناسبات آژانس و اسرائيل سرد و انتقادى بود. اسرائيل اغلب برادعى را به مماشات، كوتاهى و پنهانكارى در قبال برنامه هاى اتمى ايران متهم مي ساخت.
مدیرکل تازه مصمم است ضمن عادى سازى مناسبات با اسرائيل زمينه تقويت همكارى با آن كشور را افزايش دهد. آژانس انرژى اتمى به اسرائيل اصرار مي ورزد كه از راه پيوستن به پيمان منع گسترش سلاح هاى هسته اى، برنامه هاى اتمى خود را زير نظارت آژانس قرار دهد.
يكى از سه كشور
اسرائيل به جز پنج كشور اصلى دارنده سلاح هاى هسته اى، يكى از سه كشورى است كه از پيوستن به پيمان سلاح هاى هسته اى خوددارى ورزيده است.
دو كشور ديگر داراى سلاح اتمى خارج از ان پى تى، هند و پاكستان هستند. كره شمالى نيز در سال ۲۰۰۶ تعهدات خود را نسبت به پيمان ياد شده معلق گذاشت. ايران تنها كشورى است كه ضمن پيوستن به مفاد ان پى تى، از پيوستن به پيمان الحاقى خوددارى ورزيده است.
در سپتامبر سال گذشته آژانس به صدور قطعنامه غير الزامى پيرامون رسيدگى به موضوع پيوستن كشورهاى غير عضو پيمان ان پى تى به پيمان ياد شده مبادرت کرد و اين قطعنامه متعاقبا از تصويب شوراى امنيت نيز گذشت.
در حال حاضر بخش كوچكى از برنامه هاى اتمى اسرائيل با نظارت آژانس صورت مي گيرد و اسرائيل به عنوان عضو در جلسات مجمع عمومى آژانس شركت مى كند. بر خلاف ايران كه تاكنون يك بار عضويت در مجمع فرمانداران آژانس را با استفاده از سهميه خاورميانه و آسياى جنوبى به دست آورده، اسرائيل تاكنون از اين عضويت به دليل راى ندادن كشورهاى عرب محروم مانده است.
بخش زير نظارت برنامه هاى اتمى اسرائيل محدود به راكتور آزمايشگاهى كوچك آن كشور موسوم به «سورق» است كه در دهه پنجاه و پيش از تحويل راكتور اتمى آزمايشگاهى تهران، از سوى آمريكا در اختيار اسرائيل قرار گرفته است.
يكى از شرط هاى واگذارى راكتور ياد شده نظارت سازمان ملل بر فعاليت آن بوده است. آمانو طى ديدار جارى از اسرائيل از اين راكتور پنج مگاواتى و يك مركز تحقيقات كاربردى اتمى ديدار خواهد كرد.
راكتور بزرگتر اسرائيل در ديمونا قرار دارد كه داراى ظرفيتى در حدود ۶۰ مگاوات است. تقريبا تمامى منابع معتبر جهانى بر اين اعتقادند كه اسرائيل طى چند دهه گذشته مابين ۹۰ تا ۲۰۰ بمب اتمى توليد كرده است.
قسمت عمده مواد اتمى مورد استفاده در بمب هاى اسرائيل از راه فرآورى پلوتونيوم حاصل از سوخت اورانيوم طبيعى در راكتور آب سنگين ديمونا به دست آمده است. اسرائيل تاكنون از انجام هر نوع بازديد ماموران آژانس از اين راكتور ممانعت به عمل آورده است. راكتور ديمونا را اسرائيل با كمك فرانسه ساخت.
خاورميانه غير اتمى
طى اجلاس ابتداى سال جارى بازبينى پيمان ان پى تى در نيويورك، تصميم گرفته شد كه در سال ۲۰۱۲ كنفرانس خاصى با عنوان خاورميانه خالى از سلاح اتمى برگزار شود. اسرائيل كه در مقابل كشورهاى مسلمان و به خصوص دولت هاى عرب خاورميانه، مخالف بر گزارى چنين كنفرانس بود، بنا بر گزارش هايى كه انتشار يافته، ماه قبل از آمريكا قول گرفته كه در كنفرانس آينده اتمى خاورميانه تنها كشور مورد بازجويى نبوده و مسائل ديگر منجمله برنامه اتمى ايران نيز در كنفرانس ياد شده مطرح شود.
كشورهاى عرب خاورميانه همچنين از مجمع عمومى آژانس خواسته اند كه پيرامون برنامه هاى اتمى اسرائيل جلسه بررسى خاص تشكيل دهد. پرداختن به چنين مواردى ظاهرا به تشديد نارضايتى هاى اسرائيل از آژانس انجاميده است.
با وجود این، آمانو ظاهرا مصمم است دوران همكارى هاى تازه اى را با اسرائيل آغاز كند. طى سفر كارى سه روزه آمانو، وى با شيمون پرز رييس جمهور اسرائيل كه يك مقام تشريفاتى است ملاقات خواهد كرد. در پاره اى منابع سياسى و خبرى، از پرز به عنوان پدر بمب اتمى اسرائيل ياد مي كنند.
در برنامه سه روزه سفر آمانو به اسرائيل ملاقات با دان مريدور، معاون نخست وزير و وزير انرژى اتمى اسرائيل، شائول هورف وزير امور راهبردى، به علاوه ملاقات با وزير اطلاعات آن كشور گنجانده شده است. در عين حال خوددارى نتانياهو از ملاقات با آمانو همچنان موضوع بحث محافل خبرى اسرائيل است.
