سازمان انرژی اتمی ایران روز شنبه نهم بهمن، خبر داد که در اقدامی «در چارچوب توافق هسته‌ای وین» آزمایش سانتریفیوژهای «آی آر ۸» را با تزریق گاز «اورانیوم هگزافلوراید» یا «UF6» آغاز کرده است.
به گزارش خبرگزاری ایسنا، این سازمان اعلام کرد که بر پایه دستورهای رهبر جمهوری اسلامی مبنی بر «ادامه بدون محدودیّت تحقیق و توسعه» در برنامه اتمی ایران و همچنین در چارچوب توافق اتمی وین اقدام به تست سانتریفیوژهای جدید کرده است.
بر اساس این گزارش، سانتریفیوژهای «آی آر ۸» توسط دانشمندان ایرانی ساخته شده و در سه سال گذشته «آزمایش‌های مکانیکی» بر روی آنها با موفقیت انجام شده است.
به گفته سازمان انرژی اتمی، ظرفیت غنی‌سازی این سانتریفیژوها حدود ۲۰ برابر ظرفیت سانتریفیوژهای نسل اول موسوم به «آی.آر-۱» است.
در اطلاعیه سازمان انرژی اتمی به زمان دقیق تست این سانتریفیوژها و تعداد آنها اشاره‌ای نشده است.
بر اساس توافق اتمی وین تهران پذیرفته است که ظرفیت غنی‌سازی‌اش در تأسیسات نطنز تا ۱۰ سال آینده حداکثر تا ۵۰۶۰ دستگاه سانتریفیوژ باشد.
نوع سانتریفیوژهای فعال ایران نیز «آی آر ۱»خواهد بود که جزو قدیمی‌ترین سانتریفیوژهای ایران است.
طبق گزارش‌های منتشره شده، ایران پیش از آن حدود ۱۹ هزار دستگاه سانتریفوژ فعال داشت.
در عین حال در توافق اتمی وین تصریح شده که ایران مجاز است تا مدت ۱۰ سال با ماشین‌های «آی آر ۴»، «آی آر ۵»، «آی آر ۶» و «آی آر ۸»، فعالیت «تحقيق و توسعه غنی‌سازی» انجام دهد و اما «در سایر فناوریهای جداسازی ایزوتوپ برای غنی‌سازی اورانیوم وارد نخواهد شد».
توقف غنی‌سازی در سایت فردو و تبدیل آن به مرکز تحقیقاتی، بازطراحی بین‌المللی رآکتور آب سنگین اراک، کاهش ذخیره اورانیوم و نظارت مرتب آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز از موارد مورد تفاهم طرف‌های مذاکره بود.
علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، به تازگی در مصاحبه با شبکه الجزیره گفته بود که ایران به تعهدات خود در توافق اتمی وین عمل کرده و جدیدترین اقدام نیز جمع‌آوری زیرساخت‌های مرتبط به سانتریفیوژها در تأسیسات فردو است.
او در عین حال تأکید کرده بود که ایران می‌تواند «به سرعت» به شرایط قبل از توافق اتمی وین بازگردد.
طبق توافق اتمی وین در تأسیسات هسته‌ای فردو در حوالی شهر قم به مدت ۱۵ سال نباید هیچ‌گونه غنی‌سازی انجام شود ولی ایران می‌تواند حدود هزار سانتریفوژ برای سایر مصارف در این تأسیسات نگاه دارد.
در این زمینه در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز دوشنبه ۲۷ دی تأیید کرد که ایران به بخش دیگری از تعهدات خود بر اساس توافق هسته‌ای با جامعه جهانی عمل کرده و صدها دستگاه سانتریفوژ را از تأسیسات فردو جمع‌آوری و منتقل کرده است.
