پریود، تابو یا چرخه طبیعی بدن زنان؟

چرا زنان اغلب با شرم و خجالت از پریود خود حرف می‌زنند؟ در چرخه طبیعی خونریزی ماهیانه که در بدن زنان رخ می‌دهد چه جایی برای شرم هست؟ چرا پریود یک تابوست؟ آیا اگر این مردان بودند که پریود می‌شدند باز هم این موضوع به عنوان یک تابو باقی می‌ماند؟ سوده راد، کنشگر برابری جنسیتی، می‌گوید تابوی پریود وابسته به تابوی بزرگتری است که اطراف بدن زن وجود دارد. ژیلا موحد شریعت پناهی، قرآن‌پژوه و محقق زنان اما می‌گوید زنان باید در شکستن تابوی پریود حد و مرز ظرافت را رعایت کنند.

من بحث را آغاز می‌کنم با خانم شریعت پناهی. می‌خواهیم خیلی سریع و مستقیم برویم در اصل موضوع تابو بودن پریود زنان در جامعه ایرانی. بنابراین من از این پرسش شروع می‌کنم که به نظرتان اینکه پَد بهداشتی یا تامپونی که زنان می‌خرند، می‌روند داروخانه‌ها خرید می‌کنند، در پلاستیک سیاه پیچیده می‌شود از داروخانه‌ها تا خانه حمل می‌شود این به چه دلیل است؟ فکر می‌کنید اینکه اطرافیان یا بقیه بدانند که زنی در دوران پریود است و حالا وسیله بهداشتی مورد نیاز خودش را خریداری کرده چرا می‌تواند برای جامعه شرم‌آور محسوب شود؟

​ژیلا موحد شریعت‌پناهی: ببینید من فکر می‌کنم که خرید یک وسیله بهداشتی هیچ اشکالی نداشته باشد. بعد از مصرف است که بیشتر حالت تابو دارد، یعنی مثلاً آن حالت کثیفی یا مثلاً به هر حال از حالت عادی در می‌آید بعد از مصرف شدن. من خودم شاهد این بودم که بعد از این مرحله است که این بیشتر تابو می‌شود و اینکه آن را چطور به اصطلاح در سطل زباله بیندازند، مخصوصاً اگر این در دستشویی نباشد. مثل پوشک بچه احتمالاً آلودگی‌هایی دارد. آن را باید خود خانم به هر حال رعایت‌هایی بکند...

خب خانم شریعت پناهی نکته‌ای که شما می‌گویید اساساً یک مسئله بهداشتی است و در مورد همه وسایل مورد نیاز آدمیزاد که آنها را در طول روز مصرف می‌کند باید آنها را درست هم به هر حال در مرحله‌ای که به دور ریخته می‌شوند، این پروسه را انجام دهد. ولی شما از کلمه کثیفی استفاده کردید که خودش پرسش بعدی مرا تولید می‌کند. با توجه به این می‌خواهم از خانم راد بپرسم که به نظرتان خود این کلمه آیا بخشی از تابویی را که در مورد پریود ماهانه زنان شکل گرفته دامن نزده؟

​سوده راد: البته که همین طور است. من البته دوست داشتم که خانم شریعت‌پناهی بیشتر راجع این صحبت کنند که چرا حالا یک زن یا یک مرد در تماس با این لوازم بهداشتی مثل نوار بهداشتی یا پَد بهداشتی یا تامپون یا هر وسیله بهداشتی دیگری که مربوط به زنان است این را در کیسه‌های سیاه قرار می‌دهند... آن چیزی که خانم شریعت‌پناهی کثیفی می‌دانند و من اصلاً به کثیف بودنش اعتقادی ندارم. اصلاً موضوع کثیفی مطرح نمی‌شود؛ پیش از اینکه به آن مرحله برسند یک تابو است. اصلاً صحبت کردن راجعش یک تابو است. اصلاً خرید این وسیله همراه با شرم است و کسی که وقتی در فروشگاه یا داروخانه این وسیله را همین طوری می‌گذارد کنار بقیه مواد غذایی... چیزهایی که خریده از داروخانه احتمالاً خیلی فشار روانی زیادتری از جامعه به آن تحمیل می‌شود.

حالا اینکه قرار است بعداً کثیف شود یا نه، خب هر چیزی ممکن است بعداً کثیف بشود. چسب زخم همان قدر خونی خواهد بود که احتمالاً یک یک نوار بهداشتی قرار است خونی شود. با توجه به اینکه آن خونی که دارد از در واقع رحم زن خارج می‌شود اتفاقاً… اتفاقا آلودگی ندارد و هر وسیله‌ای که خونی می‌شود خون به دلیل باکتری‌هایی که در آن هست، ساختار تشکیل دهنده‌اش، ممکن است که عفونت‌هایی را به وجود بیاورد ممکن است بیماری‌هایی را به وجود بیاورد و همان جور که ما برخورد می‌کنیم با یک چسب زخم، همان طور که شما گفتید، احتمالاً باید با یک نواربهداشتی مصرف شده هم برخورد بشود.

آیا بهداشت خانواده، منظورمان این است که افراد دیگری که در آن خانواده هستند نباید متوجه بشوند که یک فردی در این خانواده است که از این سطل آشغال که در حمام یا در جای دیگری هست دارد یک جور دیگری استفاده می‌کند. در واقع این سؤال است که ...

بله اجازه بدهید در همین مورد به خانم شریعت‌پناهی باز بگردیم. خانم شریعت پناهی منظورتان از این بهداشتی که حالا بر آن تأکید کردید، اینکه در مورد بهداشت خانواده گفتید سؤال مهمی را خانم راد مطرح کردند آیا به نظرتان می‌آید که آن وقت اعضای خانواده بهتر است مثلاً، به خصوص روی افراد ذکور تأکید می‌شود در خانواده ایرانی عموماً، مطلع نباشند از این مسئله؟

شریعت‌پناهی: در مورد نایلون مشکی یا سیاه که من اصلاً قبول ندارم. یعنی آن قبل از مصرف مثل هر چیز دیگر که خریداری می‌شود می‌تواند در معرض دید قرار بگیرد و هیچ اشکالی نباید داشته باشد. تمام فشار من و صحبت‌هایی که احیاناً ممکن است بشود، بعد از مصرف است.

ببینید اینکه به عنوان یک دختر خانم یا یک آقا پسر در مورد مسائل مورد به خودش بایستی که همیشه آن ظرافت‌های خاص را داشته باشد. اگر من یک بچه کوچکی داشته باشم در مهمانی مجبور بشوم که پوشکش را عوض کنم خب یک کارهای خاصی را انجام می‌دهم همان هم اندازه هم بایست برای خودم مراقب باشم به عنوان یک خانم اگر می‌خواهم که در زمان پریود مجبور هستم که از دستشویی این کار را انجام بدهم با یک ظرافتی انجام بدهم و لزومی نمی‌بینم که همه را مطلع بکنم از اینکه من دچار این مشکلم در واقع نیست، این عارضه طبیعی شدم. مثلاً در وسط یک مهمانی یا در وسط یک فعالیت ورزشی یا هر چیزی مثل این، این خانم با ظرافت تمام بایستی که یا پیش‌بینی بکند راجع این مسئله‌اش و یا اینکه بتواند خیلی راحت یا مؤدبانه مشکلش را حل بکند. هدف ما باید این باشد که رفع مشکل از خانم‌ها بکنیم.

خانم راد حد بهداشتی زنان را با پوشک عوض کردن بچه‌ها مقایسه می‌کنند. از نظر شما می‌تواند معنای خاصی داشته باشد یا شما فکر می‌کنید که این مقایسه اساساً می‌تواند مقایسه درستی باشد؟

راد: ببینید اصلاً برگردیم به این کلماتی که استفاده می‌شود راجع ظرافت، راجع ادب، راجع مؤدبانه کاری را کردن، راجع مشکل حل کردن، راجع یک مسئله طبیعی دارد صحبت می‌شود در مقابل مثلاً پوشک بچه را عوض کردن. خب این شاید از یک نظر خوب باشد که بله پوشک بچه را وقتی که شما عوض می‌کنید آن را حتماً در نایلونی می‌گویند باید بپیچید باید در وسیله‌ای بگذارید که بویش نیاید بیرون، دچار آلودگی‌های دیگر نشود.

البته از نظر بهداشتی من مخالفتی ندارم باهاش که باید بعد حتماً این مراقبت‌ها انجام بشود باز هم تأکید می‌کنم برای اینکه بهداشت عمومی است اما اولویت و ویژگی خاصی من نمی‌دهم به اینکه حتماً باید طور دیگری یک زن حتماً برخورد بکند اگر وسط مهمانی مشکل برایش به وجود آمد چطوری مؤدبانه این کار را بکند. خب این اولاً مشکل نیست؛ اتفاق کاملاً عادی است و وسط مهمانی و هر جای دیگری ممکن است اتفاق بیفتد و قرار نیست مشکلی حل بشود قرار است این روند طبیعی بدن چه جوری می‌خواهیم برخورد بکنیم چه جوری می‌خواهیم مدیریتش بکنیم قرار نیست مشکلی را حل بکنیم.

خواهش می‌کنم که از کلمات ظریف یا مؤدبانه استفاده نکنید. منظورم این است که این یک مدیریتی که زباله‌هایی که از این در واقع سیکل طبیعی بدن که منتسب به بدن زنان است تولید می‌شود، موضوعی کاملاً عمومی است و هیچ ربطی ندارد که یک زن ظریف‌تر این کار را بکند یا یا مؤدبانه‌تر این کار را بکند.

خانم شریعت پناهی شما از کلمه ظرافت استفاده کردید خانم راد هم نظرشان را گفتند. من می‌خواهم از شما بپرسم که اگر زنی از پریود خودش حرف بزند در فضای عمومی، در اصلاً یک مهمانی در یک جمع، این زن اغلب بی‌حیا خوانده می‌شود به نظر شما همین طور است یعنی کاری کرده خارج از ظرافت؟

شریعت‌پناهی: ببینید مسئله این است که طرح مطلب به چه منظوری است اگر این هدف، مطرح کردن پریود در جمع مثل الانی که ما داریم این را مطرح می‌کنیم، ما سه نفر هیچ کدام‌مان، از دید من، اینجا بی‌حیا نشده‌ایم بلکه خیلی هم انسان‌های محجوبی هستیم که می‌خواهیم یک مشکلی را از جامعه زنان حل بکنیم ولی اگر به صورت شوخی، توهین، تحقیر و این جک‌هایی که برای قومیت‌ها و جنسیت‌های...

نه، این یک بحث دیگری است خانم شریعت پناهی! شوخی و تحقیر مطرح نیست.

شریعت‌پناهی: آزادی‌بخشی.

نه آزادی‌بخشی هم منظور من نیست. منظور من این است که…

شریعت‌پناهی: خب به چه منظور؟

اصلاً در سر کار، در محل کار. از زنان پرسیده می‌شود خب الان شما چرا می‌خواهید بروید خانه؟ یا مثلاً نیاز به مرخصی ساعتی پیدا کردی به رئیسش اعلام می‌کند خب من الان پریود هستم و حال مناسبی ندارم می‌خواهم بروم خانه. اغلب این تصور وجود دارد یا ین تحلیل یا قضاوت انجام می‌شود که خب این زن حالا می‌توانست چیز دیگری بگوید چرا می‌گوید پریود است. از این زاویه دارم می‌گویم یعنی اعلام وضعیت خودش، وضعیت جسمی خودش در آن لحظه، در جمعی در مورد این صحبت کند.

شریعت‌پناهی: شما گفتم اگر منظور این باشد که حل مشکلی را بکنیم یا اینکه یک آگاهی به کسی بدهید که ضرورتی است، هیچ اشکالی ندارد. من قبول دارم که این مطلب به صورت تابو در جامعه ما هست و باید این تابو از بین برود ولی این از بین بردن یک تابو یک حد و مرزش شناخته بشود چه از طرف خانم‌ها چه از طرف آقایان؛ هیچ فرقی نمی‌کند. یک پدر باید بداند دخترش در روزهایی از ماه دچار مشکلاتی می‌شود.

اما اگر بخواهیم این را به صورت خیلی عادی خیلی پیش پا افتاده و اینکه خب حالا اصلاً مسئله‌ای نیست یک نوعی ببخشید شلختگی را رواج بدهیم راجع این مطلب من با آن مخالف هستم. من می‌گویم یک حد و مرزی دارد. تا یک جایی خیلی هم خوب است باید مطرح شود اما به صورت اینکه مسئله پیش پا افتاده‌ای ست، اصلاً مثل مثلاً زخم دست است، نه من حد و مرزی بین این دو می‌بینم.

خانم راد شما چطور؟ آیا به حد و مرزی که خانم شریعت پناهی از آن صحبت می‌کنند قائل هستید؟

راد: وقتی خب می‌گویند این مثل زخم دست نیست می‌توانم تصور بکنم. ولی ما همین الان تصور کنیم یک جمعی است و اصلاً مهم نیست که فقط زن هستند یا زن و مرد هستند. من دوست دارم مثالی بشنوم اما مسئله اصلی این است که چرا این موضوع اغلب بی‌حیایی خوانده می‌شود یعنی چرا اغلب این حد و مرزی که مخصوصاً خانم شریعت‌پناهی دوست دارم بشنوم دقیقاً کجاست یا واقعاً نسبی است.

خانم شریعت پناهی این مرز کجاست؟ کی شلختگی می‌شود به نظر شما؟

شریعت‌پناهی: تا وقتی که مسئله ضروری است و مسئله‌ای است که به گفتن جُک تبدیل نمی‌شود، این هیچ اشکالی ندارد. بی‌حیای هم نیست و یک چیز خیلی... مثل هر عارضه دیگری که برای هر کسی پیش بیاید می‌تواند مطرح شود. اما اگر که بخواهد که مسئله مثلاً می‌گویم یک خانمی وقتی که در آن ایام هست باید مراقب باشد که لباس بیرونش مثلاً خونی نشود.

خب اگر یک دختر خانمی فرض بکنیم البته خوشبختانه من همچین چیزی را ندیدم خیلی کم پیش می‌آید اگر در این مورد مراقب نباشد خب اینها ممکن است تبدیل شود به یک نوع شلختگی که خب این از آن ظرافتی که مثلاً گفتم راجع خانم‌ها همین است. خودمان راجع به لباس‌مان، راجع به آرایش‌مان خیلی گاهی مراقبت می‌کنیم که ظریف باشد. تمیز باشد. زننده نباشد. این هم همین طور است منتها یک قدری حساس‌تر است به خاطر اینکه مربوط می‌شود به روابط جنسی که برای هر زن و هر مردی ممکن است که مطرح باشد.

اگر شما به طور کلی مسائل مربوط به روابط جنسی را می‌خواهید از تابو خارج بکنید من مخالفم اما اگر مسائل بهداشتی و پزشکی مربوطه را بخواهید از تابو خارج بکنید من صد در صد موافق هستم.

خانم راد در واقع ایشان معتقد هستند که چون پریود به روابط جنسی مربوط می‌شود، و خانم شریعت پناهی شما حتی از صحبت کردن در مورد دوران پریود می‌گویید در آن ایام... یعنی این هم یکی از پرسش‌های من است که خیلی وقت‌ها اصلاً اشاره مستقیم هم حتی به این موضوع نمی‌شود. اجازه بدهید ببینم خانم راد در مجموع در پاسخ به شما چه دارند.

راد: خب همین توضیحاتی که شما دادید نشان می‌دهد که واقعاً خیلی آگاهانه دارد از کلمه حیا استفاده می‌شود. بی‌حیایی در واقع چیزی نیست جز بی‌شرمی و پرده‌دری. حالا یک کم بیشتر پیش برویم هرزگی. در واقع این طور که شما خانم شریعت‌پناهی می‌گویید پریود رابطه دارد کاملاً با روابط جنسی. من رابطه‌اش را واقعاً متوجه نمی‌شوم. یک فردی ممکن است در زندگی‌اش هیچ‌وقت رابطه جنسی نداشته باشد و پریود بشود یا نشود. اینکه یک نفر دارد در واقع دوران خونریزی چرخه قاعدگی‌اش را طی می‌کند این چه ربطی دارد به روابط جنسی‌اش.

و اینکه اگر یک نفری در خیابان باشد و حالا مانتو یا لباسش یک لکه خون باشد که آها همه بدانند این لکه خون پریود است چه اطلاعاتی راجع روابط جنسی می‌دهد. من اصلاً نمی‌خواهم وارد این بشوم که آیا روابط جنسی را باید حتماً یک تابلو بکنیم بالای سرمان بزنیم یا می‌خواهیم ازش تابوزدایی بکنیم. الان من سؤال اصلی‌ام این است که فردی که در دوران پریودش هست این باید از کی باید خجالت بکشد که فکر می‌کنید وقتی دارد این را می‌بیند الان دارد راجع روابط جنسی صحبت می‌کند.

حتماً بین شنوندگان ما کسانی هم هستند که روابط جنسی براشان تابو است، روابط جنسی‌شان را می‌خواهند کسی نبیند کسی هم ازش خبر نداشته باشد و هیچ ربطی هم به حالا مذهب یا… یا خیلی روشنفکر بودن یا آن طوری که در کلام محاوره‌ای است، ندارد. اگر من الان دارم به راحتی راجع پریود صحبت می‌کنم آیا به راحتی راجع به روابط جنسی خودم یا به طور کلی راجع به روابط جنسی صحبت می‌کنم؟ … مقایسه پد پریود با پوشک بچه در واقع داریم… صحبت نکند یا خجالت نکشد دچار بی‌شرمی بشود اگر لکه خونی روی لباسش هست و توجه نکند آن موقع راجع روابط جنسی‌اش پرده‌دری می‌کند.

شریعت‌پناهی: ببینید من آن الفاظی را که خانم راد به کار بردند هیچ کدام به کار نبردم. ربطی به بی‌حیایی و هرزگی و این چیزها ندارد و من هم چنین الفاظی به کار نبردم. توصیه من هم این است که خانم راد هم از این الفاظ استفاده نکنند. چون من هیچ جا...

راد: نه من توصیف کردم. سؤال‌مان راجع حیا بود و من...

شریعت‌پناهی: ببینید. من اولاً می‌خواهم ببینم …

شما خانم راد بعداً یک توضیحی بدهید.

شریعت‌پناهی: اگر یک پسری در یک جایی به هر حال دچار یک حالتی بشود که ما بهش می‌گوییم بلوغ مردها آیا این بایست بیاید و همه را مطلع بکند و خیلی اطلاع رسانی به بقیه بکند بدون منظور خاصی؟ خب ما می‌خواهیم این را مرتبط بکنیم با روابط جنسی.

برای اینکه خانم‌های عزیز ما دختران گل ما متوجه بشوند که پریود برای چه در بدن‌شان به وجود می‌آید. پریود برای این به وجود می‌آید که اگر روابط جنسی داشته باشند منجر به حاملگی می‌شود و دختری که هنوز پریود نشده آن مسئله را ندارد و بنابراین خانمی که به این سن می‌رسد بایستی که بداند که در روابط خودش با جنس مخالف چگونه رفتار بکند.

این اولین گامی است که هر مادری یا خانمی که می خواهد به دیگری آگاهی بدهد یا هر پزشکی یا هر آقایی که این کار را راجع به این مطلب صحبت می‌کند از این مسئله آغاز می‌کند. بنابراین چرا ما بایستی بیایم و این را اصلاً از آن حالت خیلی مثبتش که نشان‌دهنده این است که یک دختر کوچک می‌خواهد تبدیل شود به یک خانمی که در آینده می‌تواند مادر بشود حالا می‌خواهد بشود می‌خواهد نشود.

خانم راد همین که پریود یادآور این است که با باروری زنان مرتبط است، توضیحی بود که خانم شریعت‌پناهی دادند، از نظرشان به هر حال به روابط جنسی مرتبط می‌شود. من می‌خواهم از شما برای اینکه به هر حال بحث را پیش ببریم یک پرسش دیگری بپرسم و آن اینکه حالا اگر که چون خانم شریعت‌پناهی چند بار اشاره کردند در مورد که حالا مثلاً در مورد مردان هم اتفاق‌هایی می‌افتد که از نظر ایشان گفتند مشابه است آیا این لازم است که اعلام بکنند؟ من پرسشم این است که اگر پریود مسئله مردانه بود نه زنانه آن موقع چطور می‌شد؟ برخورد جامعه و خانواده به نظرتان چگونه بود؟

راد: من پیش از اینکه پاسخ این سؤال را بدهم یک توضیح لازم است که بدهم اینکه خانم شریعت‌پناهی شما از کلمه بی‌حیایی در واقع به معنی پرده‌دری و هرزگی استفاده نکردید. من خود کلمه حیا در مقابل پریود گذاشتم توصیف می‌کردم و گفتم که این برداشت‌ها می‌تواند بشود. من به هیچ‌وجه نمی‌خواستم جسارت کنم کلماتی که شما استفاده نکردید بگویم شما استفاده کردید.

اما یک جای دیگری در صحبت‌هامان اشاره شد به اینکه خب یک مردی هم، اسمش را می‌گذاریم بلوغ مردها، اگر منظورمان جَنب شدن پسرها باشد، در واقع نوجوان‌ها باشد یا اینکه مردهایی که به هر حال دچار جنب می‌شوند، آیا می‌خواهند که به هر حال صحبت بکنند راجعش یا نه، من فکر می‌کنم باز این دوتا را نمی‌شود با پریود مقایسه کرد. نمی‌توانیم تخلیه مایع مَنی یا هر چیز دیگری را مقایسه بکنیم با پریود.

موضوع این است که تمام تابویی که حول قضیه پریود شکل گرفته و آن چیزی هم که اتفاقاً خانم شریعت‌پناهی اشاره می‌کنند که مربوط به رابطه جنسی می‌شود چون که نشان‌دهنده این است که این فردی که دچار خونریزی ماهانه می‌شود و در واقع چرخه قاعدگی‌اش آن طور تنظیم شده که آمادگی مادر شدن را دارد به همان قیاس تعبیری است که آماده می‌کند دختران را برای ازدواج‌های زیر سن قانونی. در واقع دختر بچه‌ها را به این دلیل حاضر می‌شوند ازدواج دهند و در واقع دچار ازدواج اجباری کنند که فکر می‌کنند اینها آماده هستند برای مادر شدن.

همه این تابویی که حول بدن زن شکل گرفته دقیقاً از همین جا می‌آید. دنیایی را اگر بخواهید تصور بکنید که مردها دَرِش پریود می شدند و مردها درش این قابلیت زایندگی را در واقع حمل کودک دیگری را در بدن خودشان و تولید مثل را به آن شکلی که ما الان داریم می‌بینیم داشتند، من فکر می‌کنم اصلاً دنیا خیلی فرق داشت. علم به شدت مردانه است. ما حتی وقتی که می‌خواهیم باروری را کنترل بکنیم باز هم می‌آییم چرخه قاعدگی تحت زنان را کنترل می‌کنیم.

خانم شریعت‌پناهی اگر به شما باز گردم این پرسش را می‌خواهم مطرح کنم که اساساً کل این تابوی پریود که ما امروز درباره‌اش بحث کردیم، چقدرش در جامعه ایرانی به طور خاص، به دین مربوط است و چقدرش به فرهنگ؟ چون دین اسلام به گمان برخی رویکرد چندان مثبتی به پریود زنان و زنان در دوران پریود ندارد. مثلاً از آنها می‌خواهد به اماکن مذهبی وارد نشوند از ناپاکی صحبت می‌کند آیا تابو شدن پریود را در ایران بیشتر فرهنگی می‌بینید یا ریشه در مذهب می‌بینید که دارد؟

شریعت‌پناهی: همان طور که خودتان هم می‌دانید بسیاری چیزها در قرآن کریم وجود ندارد ولی در سنت‌های اسلامی متأسفانه به نادرستی وارد شده. در دین اسلام ما فقط یک یا دو آیه فکر می‌کنم در قرآن کریم داریم و آن هم همه‌اش این است که بایستی خانم‌ها در آن دوره دچار یک آزادی بشوند و باید بقیه ملاحظه بکنند همان چیزی که الان در بسیاری از کشورهای جهان به نام مرخصی پریود وجود دارد و دارد که گسترش پیدا می‌کند. بنابراین چیزی که قرآن کریم مطرح می‌کند بسیار فاصله دارد با چیزی که در جامعه ما به نام دین این مسئله را تابو کردند و صحبت کردن ازش را بد می‌دانند و...

ولی خانم شریعت‌پناهی این موضوع دیگری است. اینکه به هر حال زنان مثلاً نباید وارد اماکن مذهبی شوند، به مسجد بهتر است نروند اینها به هر حال هست...

شریعت‌پناهی: بله. بله. اینها جزو سنت‌های اسلامی است ولی هیچ جایگاهی در قرآن ندارد بلکه چیزی که توصیه می‌شود همیشه آن نظافت هست که در اصطلاح دینی می‌گویند نجس و پاک. ولی من خودم از لفظ نجس هیچ وقت استفاده نمی‌کنم بلکه می‌گویم که آن یک نظافت معقولی است که بایستی بعد از پاک شدن از آن عارضه بدنی بایستی حتماً غسل کنند، خودشان را پاکیزه کنند و در آن ایام هم همان‌گونه که رعایت طهارت را می‌کنند در آن دوران هم این کار را بکنند تا مسائل بهداشتی براشان پیش نیاید. تمام مسائل قرآنی و اسلامی محدود می‌شود به نظافت و آن چیزی که در قرآن…

بله من متوجه این نکته شدم. اجازه بدهید که سؤال دیگری با شما مطرح بکنم. شاید الان کسانی اینجا به شما بگویند که اینکه شما از چه کلمه‌ای استفاده می‌کنید مثلاً از کلمه نجس حاضر نیستید که استفاده بکنید یا نه بحث دیگری است ولی اینکه در دین اسلام این آمده که زن در این دوران ناپاک هست بحث دیگری است. و پرسش من بر سر این بود که این دیدگاه که در دین وجود دارد چقدر اثر گذاشته است روی تابو شدن این موضوع که البته پاسخ شما را شنیدیم.
اجازه بدهید که من از خانم راد این را بپرسم که خانم راد حالا ما در مورد مذهب صحبت کردیم ولی اگر برگردیم به فعالان حقوق زنان در ایران، آنچه که به عنوان جنبش زنان در ایران می‌شناسیم به خیلی از مسائل پرداخته شده در راه احقاق حقوق زنان در ایران همچنان این فعالیت ادامه دارد اما از پریود که اتفاقاً یکی از مهم‌ترین مسائل مرتبط با بدن زنان هست ما می بینیم که خیلی کم حرف زده شده و فعالیت جدی نشده. آیا حتی فعالان حقوق زنان هم با تابوی پریود درگیر هستند به نظرتان؟

راد: ببینید موضوع تابوی پریود فرای مذهبی بودنش یا ایرانی بودنش من فکر می‌کنم واقعاً یک موضوع جهانی است. ما حالا در دین اسلام که دارد الان رایج است من کاری ندارم در قرآن چی نوشته، سنت چی گفته یا چه اتفاقی دارد می‌افتد اما رسماً زن از اعمال در واقع عبادی روزمره خودش ممنوع است. حالا اینکه کشوری مثل نپال را داریم که زن‌ها در دوران خونریزی چرخه قاعدگی خودشان باید در طویله‌ها یا جنگل ها یا خارج از حتی محیط زندگی به سر بکنند بدون دسترسی به هیچ وسائل بهداشتی و در واقع اینها همه حول آن تابوست.

اینکه فعالین حقوق زنان هم آیا دچار این تابو هستند، به هر حال من خودم شخصاً به عنوان یکی از افرادی که خودم را فمنیست می‌دانم و فعال برابرخواه جنسیتی می‌دانم، خودم هم بخشی از این جامعه جهانی هستم و می‌دانم که من هم طبیعتاً دچار برخی تابوها هستم و شاید به همین دلیل بوده که یکی از بزرگ ترین بخش زندگی در واقع کنشگری خودم را در سال اخیر برای توسعه اپلیکیشن مثل اپلیکشن همدم طرح کردم. برای اینکه بتوانم این تابو را از بین ببرم برای اینکه هر کسی بتواند با دسترسی به این اپلیکیشن با بدن خودش آشنا بشود، با چرخه قاعدگی‌اش آشنا بشود، با مسئول بهداشتی‌اش آشنا بشود و برای اینکه بدن خودش را بشناسد.

اما اتفاقاً در دوران همین چند سال اخیر می‌بینیم که حتی اگر تابویی هم وجود داشته دارد یواش یواش از بین می‌رود و این نویدبخش است. نویدبخش است این است که یک جنبش جهانی، میل جهانی به سمت تابوزدایی از بدن زن و هر آنچه که مربوط به آن است دارد به پیش می‌رود.

خیلی سپاسگزارم سوده راد و ژیلا موحد شریعت‌پناهی، مهمانان این هفته تابو بودید.