سخنگوی کاخ سفید روز سهشنبه ۱۹ فروردین گفت که گفتوگوهای آمریکا و ایران که قرار است روز شنبه در عمان برگزار شود، بهصورت «مستقیم» خواهد بود؛ او ادعای ایران مبنی بر غیرمستقیم بودن این مذاکرات را رد کرد.
کارولین لویت به خبرنگاران گفت: «این گفتوگوها روز شنبه بهصورت مستقیم برگزار خواهد شد.» او گفت که جزئیات بیشتری برای ارائه ندارد.
خانم لویت اما افزود: «دربارهٔ ایران، رئیسجمهور تحریمهای فلجکنندهای را علیه رژیم ایران دوباره اعمال کرده و بهروشنی به ایران گفته که آنها باید دست به انتخاب بزنند. شما میتوانید با رئیسجمهور توافق کنید، میتوانید مذاکره کنید، وگرنه، تاوان سختی خواهید پرداخت.»
اظهارات رئیسجمهور ایالات متحده در روز دوشنبه ۱۸ فروردین که از آغاز مذاکرات مستقیم هستهای بین آمریکا و ایران خبر داد، «غافلگیر کننده» توصیف شده و واکنشهایی به دنبال داشته است.
دونالد ترامپ هنگام میزبانی از نخستوزیر اسرائیل در کاخ سفید اعلام کرد که ایران و آمریکا گفتوگوهای مستقیم هستهای را آغاز کردهاند و روز شنبه هم نشستی در سطح بالا برگزار خواهد شد.
او با بیان اینکه در این گفتوگوها «خواهیم دید چه اتفاقی میافتد» گفت: «فکر میکنم همه قبول دارند که دستیابی به یک توافق گزینهای بهتر است».
ساعاتی پس از انتشار این سخنان، وزیر خارجه ایران با اعلام اینکه روز شنبه دیدار سطح بالا در عمان برگزار خواهد شد، در عین حال به «گفتوگوهای غیرمستقیم» بین دو کشور اشاره کرد.
عباس عراقچی بامداد سهشنبه ۱۹ فروردین در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «ایران و ایالات متحده روز شنبه [۲۳ فروردین] در عمان دیدار خواهند کرد برای گفتوگوهای غیرمستقیم در سطح عالی».
او ساعاتی بعد در اظهاراتی که خبرگزاری ایرنا مخابره کرد، گفت که هدف از برگزاری مذاکرات عمان، «احقاق حقوق مردم ایران» و «رفع تحریمها» است.
وزیر خارجه ایران در عین حال توپ را به زمین آمریکا انداخت و اظهار داشت: «اگر طرف آمریکایی با ارادهٔ واقعی به عمان بیاید، حتماً به نتیجه خواهیم رسید».
عباس عراقچی در اظهارات بامداد سهشنبه خود تأکید کرد که ایران «هیچ قراری» برای تبدیل مذاکره به «مستقیم» ندارد و علت آن را جلوگیری از «فشار، تهدید و دیکته کردن» ایالات متحده دانست و افزود: «ما به این شیوه اعتقادی نداریم. مذاکره غیرمستقیم میتواند تضمینکننده یک گفتگوی واقعی و مؤثر باشد. ما هم به این شیوه پیش خواهیم رفت».
وزیر خارجهٔ ایران اما ساعاتی بعد، در جریان سفرش به الجزایر، در گفتوگو با تلویزیون حکومتی ایران گفت شکل انجام این مذاکره «مهم نیست» بلکه به گفته او «مؤثر بودن آن مهم است».
مقامهای جمهوری اسلامی در روزهای گذشته بارها هرگونه مذاکره مستقیم را رد کرده و فقط بر انجام مذاکرات غیرمستقیم بین تهران و واشینگتن تاکید کرده بودند.
موافقت ایران با انجام مذاکره با دولت ترامپ در حالی است که علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، ۱۹ بهمن پارسال گفته بود که مذاکره با دولت دونالد ترامپ «عاقلانه نیست، هوشمندانه نیست، شرافتمندانه نیست».
او ۲۲ مرداد سال ۱۳۹۷، در دولت اول ترامپ، هم در یک سخنرانی تأکید کرده بود: «مذاکره با آمریکا را امام ممنوع اعلام کرد، من هم ممنوع اعلام کردم. اگر هم بر فرض محال یک وقتی قرار بود دولت جمهوری اسلامی با دولت آمریکا مذاکره بکند، با دولت ترامپ هرگز مذاکره نخواهد کرد».
عراقچی و ویتکاف، روسای هیئتهای ایرانی و آمریکایی
در همین حال برخی رسانههای حکومتی ایران از جمله خبرگزاری تسنیم، نزدیک به سپاه پاسداران، گزارش دادند که مقامهای ارشد ایران و آمریکا روز شنبه در مسقط، پایتخت عمان، «با یکدیگر به صورت غیرمستقیم گفتوگو خواهند کرد».
به نوشته تسنیم، ریاست هیئت ایرانی در این گفتوگوها با عباس عراقچی و هیئت آمریکایی با استیو ویتکاف، نماینده ویژه دونالد ترامپ در امور خاورمیانه، است.
وبسایت اکسیوس هم گزارش داد که در این گفتوگوها عباس عراقچی و استیو ویتکاف حضور خواهند داشت.
ترامپ تهدید به حمله به ایران کرده، اما به نوشتۀ وبسایت خبری «اکسیوس»، او بیشتر با جناح میانهرو همسو است که راهحل دیپلماتیک را ترجیح میدهد.
اکسیوس روز سهشنبه ۱۹ فروردین نوشت که «به گفته یک منبع آگاه از دیدگاههای آنان، استیو ویتکاف و معاون رئیسجمهور، جیدی ونس، نیز باور دارند که رسیدن به توافق با ایران ممکن و مطلوب است.»
ویتکاف در گفتوگویی با تاکر کارلسن، خبرنگار معروف طرفدار ترامپ که بهشدت با جنگ علیه ایران مخالفت کرده، گفت که «امکان واقعی» برای دستیابی به یک «برنامه راستیآزمایی» وجود دارد تا اطمینان حاصل شود ایران بهدنبال ساخت سلاح هستهای نیست.
با این حال، به نوشته اکسیوس، چهرههای تندرو مانند مایک والتز، مشاور امنیت ملی، و مارکو روبیو، وزیر خارجه، حمایت بیشتری از اقدام نظامی دارند و به احتمال دستیابی به توافق با دیدهٔ تردید مینگرند.
کریس رایت، وزیر انرژی ایالات متحده، روز سهشنبه اعلام کرد که در صورت عدم توافق ایران با رئیسجمهور دونالد ترامپ بر سر برنامه هستهایش، تهران باید منتظر تحریمهای سختتری باشد.
رایت در گفتوگو با شبکه سیانبیسی گفت: «قطعاً انتظار دارم تحریمهای بسیار سختی علیه ایران اعمال شود، بهگونهای که امیدواریم آنها را به کنار گذاشتن برنامه هستهایشان وادار کند».
اظهارات نتانیاهو
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، روز دوشنبه پس از دیدار با رئیسجمهور آمریکا گفت که «ایران نباید به سلاح هستهای دست یابد».
به گزارش روزنامه جروزالمپست، آقای نتانیاهو افزود که رسیدن به این هدف از دو مسیر ممکن است: یا از طریق توافق، یا از راه نظامی.
او تأکید کرد توافق تنها در صورتی قابل قبول است که مشابه مدل لیبی باشد: «ما وارد میشویم، تأسیسات را منفجر میکنیم، همه تجهیزات را برمیچینیم، آن هم تحت نظارت و اجرای آمریکا. این سناریوی ایدهآل است».
وی ادامه داد: «گزینه دوم، که ما خواهان آن نیستیم، این است که ایران مذاکرات را طول دهد و در آن صورت، گزینه نظامی تنها راه باقیمانده خواهد بود».
وبسایت اکسیوس نیز یادآور شده است که نخستوزیر اسرائیل احتمال موفقیت گفتوگوهای آتی را «بسیار اندک» میداند و در کاخ سفید هم درباره اینکه «توافق خوب» چگونه توافقی باید باشد سخن گفت.
یک مقام ارشد اسرائیلی نیز به اکسیوس گفت: «نتانیاهو مدل لیبی را میخواهد؛ برچیده شدن کامل برنامه هستهای ایران».
با این حال برخی رسانههای اسرائیلی، از جمله تایمز اسرائیل، سفر آقای نتانیاهو به واشینگتن را دستکم در زمینه لغو تعرفههای آمریکا بر کالاهای این کشور ناموفق توصیف کردهاند.
اما برخی دیگر از رسانههای اسرائیلی، از جمله یدیعوت احرونوت، گفتهاند که آقای ترامپ قصد داشت تا بنیامین نتانیاهو را به طور خصوصی در جریان مذاکرات سطح بالای آمریکا و ایران قرار دهد.
آمریکا و اسرائیل همواره تاکید کردهاند که اجازه دستیابی ایران به سلاح هستهای را نخواهند داد.
دونالد ترامپ در دو ماه و نیم گذشته چند بار گفته بود که تهران باید بین اقدام نظامی یا مذاکره برای دستیابی به توافق هستهای جدید یکی را انتخاب کند و او امیدوار است توافق حاصل شود.
ایران میگوید به دنبال تولید سلاح هستهای نیست؛ با این حال آژانس بینالمللی انرژی اتمی هشدار داده که تهران به طور چشمگیری غنیسازی اورانیوم را تا سطح ۶۰ درصد افزایش داده و انباشت ذخایر اورانیوم غنیشده را شتاب داده است.
چین خواستار «صداقت سیاسی» آمریکا شد
در همین حال، پکن روز سهشنبه از ایالات متحده خواست تا به گفته آن، در مذاکرات هستهای با ایران «صداقت» نشان دهد.
لین جیان، سخنگوی وزارت خارجه چین، گفت: «ایالات متحده، به عنوان کشوری که یکجانبه از توافق جامع بر سر پرونده هستهای ایران خارج شد و شرایط فعلی را ایجاد کرد، باید صداقت سیاسی (و) احترام متقابل را نشان دهد».
به گزارش خبرگزاری فرانسه، او افزود: واشینگتن باید «در گفتوگو و رایزنی شرکت کند و در عین حال از رویه اشتباه خود در استفاده از زور برای اعمال فشار شدید دست بردارد».
سخنگوی وزارت خارجه چین گفت که کشورش «به ارتباط با همه طرفها، ترویج فعالانه صلح و گفتوگو و تلاش برای دستیابی به راهحل دیپلماتیک ادامه خواهد داد».
قیمت ارزهای خارجی در ایران با اعلام انجام مذاکرات ایران و آمریکا کاهش یافت
به دنبال اعلام انجام مذاکرات میان ایران و آمریکا قیمت ارزهای خارجی در ایران روز سهشنبه کاهش یافت و قیمت هر دلار آمریکا به زیر صد هزار تومان رسید.
وبسایتهای اعلام نرخ ارز و طلا در بعدازظهر روز سهشنبه قیمت دلار آمریکا را ۹۹ هزار و ۵۰۰ تومان گزارش کردند. قیمت سکه طلا هم در حدود ۹۰ میلیون تومان گزارش شد.
در روزهای اخیر قیمت ارزهای خارجی و طلا در ایران با افزایش تنشها در روابط میان ایران و آمریکا افزایش چشمگیری پیدا کرده بود و هر دلار آمریکا تا ۱۰۶ هزار تومان هم اوج گرفته بود.