در حالت عادی، انتخابات پارلمان ۳۱ عضوی گرینلند، چندان مورد توجه قرار نمیگیرد و این جزیرهٔ پهناور با جمعیت تنها ۶۰ هزار نفریاش، بهندرت در صدر اخبار قرار میگیرد.
اما همهچیز در ژانویه ۲۰۲۵ تغییر کرد، زمانی که دونالد ترامپ، رئیسجمهور جدید آمریکا، علاقهٔ خود را به کنترل این منطقهٔ راهبردی و غنی از منابع ابراز داشت.
این موضوع در سراسر اروپا، بهویژه در دانمارک که گرینلند به آن تعلق دارد، شوک بزرگی ایجاد کرد. البته سیاست خارجی و پولی گرینلند را کپنهاگ تعیین میکند، اما ادارهٔ بیشتر امور داخلی در دست خود گرینلندیهاست.
حالا به همین دلیل، همه چشمبهراه انتخابات روز سهشنبه ۲۱ اسفند هستند، انتخاباتی که میوته اگده، نخستوزیر گرینلند، بعد از اظهارات ترامپ تصمیم به برگزاری آن گرفت.
آمریکایی شدن یا استقلال؟
هرچند مسائل روزمرهٔ داخلی هم در این انتخابات مطرحاند، اما یک پرسش اصلی همهچیز را تحتالشعاع قرار داده: آمریکایی شدن، ماندن تحت حاکمیت دانمارک، یا رفتن بهسمت استقلال؟
با این حال، بیشتر مردم گرینلند علاقهای به پیوستن به آمریکا ندارند و هیچیک از پنج حزب پارلمان از این ایده حمایت نمیکنند. اگده و مته فردریکسن، نخستوزیر دانمارک، هم بارها اعلام کردهاند که گرینلند، که یک قلمرو خودمختار در پادشاهی دانمارک است، قابل فروش نیست و فقط خود گرینلندیها هستند که باید دربارهٔ آیندهٔ آن تصمیم بگیرند. جالب اینکه پارلمان گرینلند اخیراً قانونی تصویب کرده که دریافت کمکهای مالی ناشناس و خارجی در جریان انتخابات را ممنوع میکند.
ایالات متحده اولین بار در قرن نوزدهم به این جزیره ابراز علاقه کرد. از نظر جغرافیایی هم، گرینلند به آمریکای شمالی نزدیکتر از اروپاست و امنیتش تا حد زیادی به پایگاه هوایی آمریکا در شمال جزیره گره خورده است.
در عین حال، قدرتهای جهانی توجه زیادی به قطب شمال دارند. چین و روسیه در این منطقه فعالاند؛ هم به خاطر منابع کمیاب و ارزشمندش، هم بهدلیل گرمتر شدن زمین که باعث ذوب یخهای دریایی و باز شدن مسیرهای تجاری جدید شده است. حتی اگر گرینلند به این زودیها آمریکایی نشود، ممکن است در آینده، توافقی برای تجارت آزاد یا همکاری اقتصادی با واشینگتن شکل بگیرد.
سرزمین محافظهکارها
با این حال، گرینلندیها ذاتاً محافظهکارند. جایی که برخی آنجا را به چشم فرصتهای تجاری میبینند، بسیاری از اهالی این جزیره اعتقاد دارند که باید سرزمین خود را حفظ کنند. در حال حاضر، تنها دو معدن در گرینلند فعال است و در انتخابات ۲۰۲۱، موضوع اصلی محدود کردن استخراج نفت و گاز و ممنوعیت استخراج اورانیوم بود، که با حمایت گسترده مردم همراه شد.
در این میان، دانمارک هم نقش مهمی دارد. سه حزب از پنج حزب اصلی گرینلند، از جمله حزب چپگرای «جامعهی مردم» به رهبری نخستوزیر اگده، خواهان استقلال هستند. این حزب در انتخابات گذشته اول شد و احتمالاً این بار هم بیشترین آرا را کسب میکند. شریک ائتلافی فعلی آن، حزب سوسیالدموکرات «پیشرو»، هم طرفدار استقلال است و انتظار دارد در جایگاه دوم قرار بگیرد. از طرفی، حزب لیبرال «دموکراتها» که طرفدار ماندن در اتحادیهٔ دانمارک است، در نظرسنجیهای اخیر وضعیت خوبی داشته و ممکن است تشکیل دولت بعدی را پیچیده کند.
مسیر پیش روی استقلال گرینلند
نتایج نظرسنجیها نشان میدهد که اکثر مردم گرینلند از استقلال حمایت میکنند، اما در عین حال، نمیخواهند استانداردهای زندگیشان پایین بیاید. این در حالی است که گرینلند هنوز وابستگی زیادی به دانمارک دارد. از سال ۱۸۱۴، این جزیرهْ وفادار به تاج دانمارک بوده، ۵۰ درصد صادراتش به دانمارک میرود و ۶۰ درصد وارداتش هم از آن کشور تأمین میشود. نیمی از مردم در بخش دولتی کار میکنند که بخش زیادی از بودجهٔ آن را دولت دانمارک تأمین میکند. در همین راستا، ماه گذشته، دانمارک اعلام کرد که دو میلیارد یورو (۲.۱۶ میلیارد دلار) برای تقویت بنیهٔ دفاعی خود در قطب شمال اختصاص میدهد.
در گرینلند، کمیسیونی مشغول بررسی چگونگی جدایی احتمالی از دانمارک است. اما این کار سه مرحلهٔ اساسی دارد:
۱. توافق با کپنهاگ بر سر نحوهٔ جدایی
۲. برگزاری همهپرسی استقلال در سراسر گرینلند
۳. تصویب نهایی این تصمیم در پارلمان دانمارک
احزاب طرفدار استقلال امیدوارند که این همهپرسی در چهار سال آینده برگزار شود، اما با توجه به شرایط نامشخص، بعید است که این اتفاق در سال ۲۰۲۵ بیفتد.