مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواستار نقش‌آفرینی این نهاد وابسته به سازمان ملل در گفت‌وگوهای اخیر بین ایران و آمریکا شد و هشدار داد که ایران فاصلهٔ چندانی با قابلیت تولید سلاح هسته‌ای ندارد.
رافائل گروسی در این زمینه به شمارهٔ روز چهارشنبه ۲۷ فروردین روزنامهٔ «لوموند» گفت: «هرچند ایران مواد لازم برای ساخت نه فقط یک، بلکه چند بمب را در اختیار دارد، اما هنوز سلاح هسته‌ای ندارد».
اظهارات مدیرکل آژانس در روزی منتشر شد که او به تهران سفر کرده است.
آقای گروسی افزود: «این وضعیت مانند پازلی است که قطعات آن فراهم شده، اما هنوز به‌هم متصل نشده‌اند. هنوز تا دستیابی کامل به سلاح فاصله باقی است. با این حال، باید اذعان کرد که این فاصله زیاد نیست. در چهار سال گذشته، شتاب فعالیت‌های ایران در این زمینه بسیار چشمگیر بوده است».
رافائل گروسی عصر چهارشنبه برای سفری دو روزه وارد تهران شد و قرار است در همین روز با وزیر امور خارجه ایران و روز پنجشنبه با محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی دیدار کند.
سفر آقای گروسی به تهران پیش از دور بعدی گفت‌وگوهای هسته‌ای ایران و آمریکا انجام می‌شود.
او در ادامه مصاحبه خود با لوموند تأکید کرد که بدون مشارکت آژانس، هیچ توافقی دربارهٔ برنامه هسته‌ای ایران معنا نخواهد داشت و صرفاً «تکه‌ای کاغذ» خواهد بود.
مدیرکل آژانس افزود برای اینکه توافق معنا پیدا کند، «باید سامانه‌ای قوی برای راستی‌آزمایی و نظارت وجود داشته باشد که تنها ما قادر به ارائه آن هستیم».
آقای گروسی هدف از سفر خود به تهران را «بازسازی اعتماد» و «احیای دامنهٔ نظارت‌های فنی آژانس» عنوان کرد که پس از تعلیق برجام و پایان اجرای پروتکل‌های الحاقی کاهش یافته است.
طبق گزارش‌های قبلی آژانس، ذخایر اورانیوم با غلظت بالای ایران مواد اولیه کافی برای ساخت بیش از شش بمب اتمی را فراهم می‌کند.
عدم همکاری تهران با بازرسان آژانس، همراه با تولید اورانیوم با غنای نزدیک به درجه تسلیحاتی، از دلایل اصلی افزایش تنش‌ها دربارهٔ برنامه هسته‌ای ایران به‌شمار می‌رود.
آمریکا، اسرائیل و دیگر کشورهای غربی خواهان جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای هستند.
با این حال، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در دوره نخست ریاست‌جمهوری خود در سال ۲۰۱۸ به‌طور یک‌جانبه از توافق هسته‌ای ایران خارج شد؛ توافقی که با هدف محدودسازی برنامه هسته‌ای ایران در برابر رفع تحریم‌ها تنظیم شده بود. پس از آن، تهران نیز به‌تدریج از اجرای تعهدات خود در این توافق‌نامه سرباز زد.
ترامپ اخیراً تهدید کرده است که در صورت عدم توافق ایران برای محدود کردن برنامه هسته‌ایش، گزینهٔ اقدام نظامی را بررسی خواهد کرد.
ایران و آمریکا روز ۲۲ فروردین در مسقط، پایتخت عمان، گفت‌وگوهایی را دربارهٔ توافق احتمالی جدید آغاز کردند. هر دو طرف این رایزنی بیش از دو ساعته را «محترمانه و سازنده» توصیف کرده و بر ادامهٔ گفت‌وگوها توافق کردند.
در همین حال، رئیس جمهوری آمریکا همزمان با اعزام مذاکره‌کنندگان برای رسیدن به توافق، بمب‌افکن‌های بی-۲ و ناوهای هواپیمابر را نیز به منطقه اعزام کرده است.
گزارش تازه اکسیوس در مورد دیدگاه‌های اطرافیان دونالد ترامپ
وب‌سایت خبری اکسیوس روز چهارشنبه ۲۷ فروردین در گزارشی نوشت: «مقام‌های آمریکایی بر سر اینکه کدام مسیر موفق‌تر خواهد بود، اختلاف نظر دارند، اما در این نکته اتفاق نظر دارند که بدون توافق، احتمال وقوع جنگ بالا است.»
یکی از مقام‌های آمریکایی مطلع از بحث‌های داخلی به اکسیوس گفته است: «سیاست ایران چندان شفاف نیست، چون هنوز در حال شکل‌گیری است. موضوع پیچیده‌ای است، چرا که به‌شدت بار سیاسی دارد.»
دونالد ترامپ روز دوشنبه نشستی در «اتاق وضعیت» دربارهٔ ایران با مشاوران ارشد خود برگزار کرد؛ نشستی که در آن، مقام‌هایی با دیدگاه‌های متفاوت نیز حضور داشتند.
همان مقام آمریکایی در گفت‌وگو با اکسیوس افزود: «رویکردهای متفاوتی وجود دارد، اما کسی سر کسی فریاد نمی‌زند.»
به نوشته این گزارش، یکی از جناح‌ها، به‌طور غیررسمی به رهبری معاون اول رئیس‌جمهور، جی‌دی ونس، معتقد است که راه‌حل دیپلماتیک هم مطلوب است و هم دست‌یافتنی؛ و آمریکا باید برای رسیدن به توافق، آماده برخی مصالحه‌ها باشد. یک مقام دیگر آمریکایی گفت ونس نقش پررنگی در بحث‌های مرتبط با سیاست ایران دارد.
در این جناح همچنین استیو ویتکاف، نماینده ترامپ که روز شنبه در نخستین دور مذاکرات با ایران شرکت داشت، و پیت هگست، وزیر دفاع، حضور دارند. این گروه همچنین از حمایت بیرونی چهره‌هایی مانند تاکر کارلسن، از چهره‌های تأثیرگذار جریان «مَگا» و نزدیک به ترامپ، برخوردار است.
به نوشته اکسیوس، این گروه نگران آن است که حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران، نیروهای آمریکایی در منطقه را در معرض خطر تلافی ایران قرار دهد. همچنین استدلال می‌کنند که وقوع جنگ جدیدی در منطقه، قیمت نفت را در برهه‌ای حساس برای اقتصاد آمریکا به‌شدت افزایش خواهد داد.
این وب‌سایت خبری می‌افزاید که در سوی دیگر، گروهی شامل مایک والتز، مشاور امنیت ملی، و مارکو روبیو، وزیر خارجه، به‌شدت به ایران بدبین‌اند و نسبت به امکان دستیابی به توافقی که واقعاً برنامه هسته‌ای ایران را مهار کند، بسیار تردید دارند.
سناتورهایی نزدیک به ترامپ، همچون لیندزی گراهام (کارولینای جنوبی) و تام کاتن (آرکانزاس) نیز همین دیدگاه را دارند.
به نوشته این گزارش، این گروه بر این باور است که ایران اکنون در ضعیف‌ترین وضعیت خود قرار دارد و در نتیجه، آمریکا نباید مصالحه کند، بلکه باید بر برچیده‌شدن کامل برنامه هسته‌ای ایران پافشاری کند، و در صورت عدم همکاری تهران، یا مستقیماً به ایران حمله کند یا از حمله اسرائیل حمایت نماید.
برخی چهره‌ها مانند مارک دوبوویتز، مدیر بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها، نیز به‌شدت از این رویکرد حمایت می‌کنند. او به اکسیوس گفت: «رئیس‌جمهور زمانی توافق اوباما در سال ۲۰۱۵ را توافقی به‌شدت معیوب خوانده بود. اکنون این سؤال مطرح است که آیا همچنان به همان باور پایبند است یا نه.» دوبوویتز نسبت به پذیرش «نسخه‌ای نیم‌پز از توافق اوباما» هشدار داد.
