جایزۀ اسکار بهترین انیمیشن کوتاه برای دو سینماگر ایرانی سومین اسکار سینمای ایران بود که شیرین سوهانی و حسین ملایمی، سازندگان فیلم انیمشین کوتاه «در سایه سرو»، آن را دریافت کردند.
این دو فیلمساز پیشتر در گفت‌وگو با پادکست «صحنۀ» رادیوفردا احتمال دریافت جایزۀ اسکار را مثل وقوع یک معجزه دانسته بودند.
شیرین سوهانی در گفت‌وگوی تازه‌ای با رادیوفردا پس از دریافت این جایزه، توضیحاتی دربارۀ صحبت‌هایشان هنگام دریافت اسکار و حاشیه‌های بعد از آن و نیز نگاه‌شان به تأثیر این جایزه داده است.
او همچنین با اشاره به شرایط سخت زندگی در ایران و فشارهای روانی بر مردم کشور می‌گوید صرف دریافت یک جایزهٔ اسکار ممکن است روحیه بدهد، ولی کافی نیست.
در گفت‌وگویی که قبل از برگزاری مراسم اسکار داشتیم، احتمال دریافت جایزه را به یک معجزه تشبیه کردید.
بله، آن معجزه اتفاق افتاد. ما باور داشتیم که شانس‌مان برای دریافت اسکار خیلی کم است. هم کارزار تبلیغاتی کوچکی داشتیم و هم رقبایمان جوایز مهمی را قبل از اسکار گرفته بودند، مثل بفتا. من و حسین خیلی دلمان می‌خواست از صمیم قلب این جایزه را بگیریم، نه فقط برای خودمان بلکه برای ایجاد حس خوبی برای مردم.
ما در اوضاعی زندگی می‌کنیم که خیلی نیاز به انرژی، انگیزه و خبر خوب داریم. شاید ما بتوانیم بخش خیلی کوچکی از این انرژی را به مردم بدهیم، اما نمی‌دانید چقدر از ته دل دعا کردیم که بتوانیم ذره‌ای حال خوب به مردم تزریق کنیم.
ما واقعاً به این حالِ الان نیاز داریم. اینکه این آرزوی ما برآورده شد و این استقبال مردم را دیدیم، شبیه همان معجزه بود.
لحظه اعلام نام شما به‌عنوان برنده یکی از جوایز اسکار از لحظات دیدنی و البته بحث‌انگیز بود. برخی آقای ملایمی را متهم کردند که مانع از ادامهٔ صحبت شما شدند و همان حرف‌های شما را به نوعی تکرار کردند. آن لحظات چه گذشت؟ الان نگاه خودتان به آن صحبت‌ها چیست؟
فکر می‌کنم دیگر همه از چگونگی رسیدن ما در آخرین لحظه به آمریکا و مراسم اسکار باخبر هستند. در شرایطی واقعاً پرفشار و استرس‌زا به مراسم رسیدیم و بعد بلافاصله نوبت بخش ما شد و ما را به جلوی صحنه منتقل کردند تا نام برنده اعلام شود.
اعلام نام خودمان به‌عنوان برنده هم استرس خاص خودش را آورد. باید بر روی مهم‌ترین صحنهٔ سینمایی دنیا صحبت می‌کردیم. می‌دانید که چقدر آن فشار افزایش پیدا می‌کند.
فکر می‌کنم همه درک کنند که هیچ‌کس در چنین شرایطی نمی‌تواند بهترینِ خودش باشد. خیلی این احتمال وجود دارد کاری کند که اصلاً خودش در نظر نداشته و حتی ممکن است بعداً پشیمان شود. یعنی به‌نوعی نباید افراد را بر اساس رفتاری که در آن لحظه انجام شده، قضاوت کرد.
خود من آن بالا کاملاً از نیت همسرم باخبر بودم. ما بیشتر از ۱۰ سال است که با هم هستیم و کاملاً از روحیهٔ یکدیگر خبر داریم. می‌دانستم که او از ته دل می‌خواهد به من کمک کند. احساس کرده بود که من خیلی تحت استرس هستم و به‌نوعی می‌خواست کمک کند، اما خودش هم استرس داشت.
در کل، ما همان بالا هم حس بدی نداشتیم و از واکنش حضار هم حس خوبی می‌گرفتیم. آن‌ها هم با ما همراهی می‌کردند و می‌خندیدند.
اتفاقاً بعد از مراسم، خیلی‌ها در صحبت‌هایشان ضمن تبریک اشاره می‌کردند که چقدر صحبت‌هایمان را دوست داشتند. کسی شکایت و انتقادی نکرد. می‌گفتند کاملاً می‌توانیم درک کنیم که چه فشاری روی شما بوده است.
آن‌قدر واکنش‌ها خوب بود که ما اول فکر کردیم نه‌تنها صحبت‌هایمان بد نبوده بلکه خوب هم بوده است. دلیلش را که می‌پرسیدیم، همه می‌گفتند به خاطر اینکه صادق بودید. همین بهترین چیز است.
من فکر می‌کنم مردم فرق بین این را که چیزی صادقانه است یا نمایشی، تشخیص می‌دهند. برای همین، آن‌چه واقعی است، به دل‌شان می‌نشیند، حتی اگر از نظر خود گوینده آن‌قدر هم خوب انجام نشده باشد.
دریافت جایزهٔ اسکار شما واکنش‌های گسترده‌ای را به دنبال داشته است. از اصغر فرهادی که خودش پیشتر دو جایزهٔ اسکار گرفته تا محمد رسول‌اف که در همین مراسم نامزد دریافت جایزه شده بود و سینماگرانی از جریان‌های مختلف رسمی و غیررسمی سینمای ایران به شما تبریک گفته‌اند. فکر می‌کنید این جایزه چه تأثیری بر سینما و انیمیشن ایران می‌تواند بگذارد؟
واکنشی که از سمت سینماگران بزرگ‌مان مثل آقای فرهادی، آقای رسول‌اف و دیگر هنرمندان دریافت کردیم، واقعاً باعث افتخار ما است. خیلی خیلی از این بابت هیجان‌زده و خوشحالیم. اینکه اسکار سوم سینمای ایران را توانستیم بگیریم و آن هم توسط فیلم‌سازان انیمیشن گرفته شده، مثل تحقق یک رؤیا بود.
اینکه این جایزه چه کمک و تأثیری می‌تواند داشته باشد، فکر می‌کنم همان‌طور که قبلاً همهٔ سینماگران بزرگ‌مان مثل آقایان فرهادی، کیارستمی، تقوایی و دیگران، با افتخارات بزرگی که برای کشورمان به ارمغان آوردند، اعتمادبه‌نفس خیلی خوبی به همهٔ ما دادند که امیدشان را از دست ندهند و کار کنند. تا حدی که می‌توانند، تلاش کنند.
من امیدوارم همان امید و اعتمادبه‌نفسی که در ما ایجاد کردند، ما بتوانیم با دریافت این اسکار سوم آن را تداوم دهیم.
گرچه واقعاً کافی نیست. شرایط اقتصادی در کشور ما اسف‌بار است و اقتصاد همه‌چیز است. نمی‌توانیم چنین شرایطی داشته باشیم و از آن طرف توقع داشته باشیم که اتفاقات عجیب‌وغریبی در دنیای هنر ما بیفتد. اگر هم بیفتد، یک اتفاق استثنایی است، مثل فیلم خود ما.
اصلاً نمی‌توانیم شیوه‌ای که این فیلم را ساختیم، به‌عنوان یک الگو مطرح کنیم و بگوییم «ما هم در این شرایط زندگی کردیم، پس همه می‌توانند از این الگو استفاده کنند و جلو بروند». ما سختی‌های غیرمنطقی و ریسک‌هایی را به خودمان تحمیل کردیم که اصلاً انتظار نمی‌رود کسی به خودش بدهد و نباید هم بدهد. همه باید در شرایطی استاندارد فعالیت کنند.
با توجه به شرایطی که ما در ایران زندگی می‌کنیم و فشارهای روانی که بر مردم هست، فکر می‌کنم صرف دریافت یک جایزهٔ اسکار ممکن است روحیه بدهد، ولی کافی نیست، متأسفانه. خیلی چیزهای دیگر باید درست شود و بسترهایی فراهم شود که بتوانیم امید داشته باشیم در آینده اتفاقات خوبی در سینمای ما و کل هنر و صنعت ما بیفتد. امیدوارم که این اتفاق بیفتد.
