۵۱ گروه و نهاد در آمریکا که می‌گویند میلیون‌ها تن از مردم این کشور را نمایندگی می‌کنند روز اول اسفند از کنگره ایالات متحده خواستند تا مسیر بازگشت آمریکا به برجام را هموار کند.
سازمان «جیاستریت» از امضاکنندگان این بیانیه است که یک گروه غیرانتفاعی لیبرال به شمار می‌رود و به عنوان حامی اسرائیل و حامی صلح در واشینگتن شناخته می‌شود.
لوگان بِی‌راف، مدیر ارتباطات جیاستریت، به رادیوفردا می‌گوید: «بیانیه‌ای که توسط بسیاری از سازمان‌ها امضا شده است، مشخصا می‌گوید که رئیس‌جمهوری آینده و پس از آن باید در راستای بازگشت آمریکا به برجام اقدام کنند و متعهد به طی کردن مسیر دیپلماتیک در قبال موضوع هسته‌ای ایران و سایر رفتارهای منطقه‌ای ایران باشند، به جای این که از متحدان‌مان در سراسر دنیا دور شویم و خود را در مسیری قرار دهیم که بالقوه می‌تواند به جنگ منجر شود.»
بیانیه این ۵۱ نهاد پس از آن منتشر می‌شود که کمیته ملی حزب دمکرات هم قطعنامه‌ای درون‌حزبی در همین زمینه به تصویب رسانده است. در آن قطعنامه اگرچه تاکید شده که با بازگشت به برجام مسیر دیپلماسی باید دنبال شود اما در عین حال آمده که آمریکا همراه با سایر کشورهای ۴+۱ باید برای سایر چالش‌ها در قبال رفتار ایران نیز راه‌حل‌هایی بیابد. از آن جمله به وضعیت حقوق بشر و زندانیان سیاسی و همچنین زندانیان دو تابعیتی اشاره شده است.
رادیوفردا در این‌باره با دو تحلیلگر گفت‌وگو کرده است تا تحلیل آنها از این فضا، آینده برجام و آینده روابط ایالات متحده را جویا شود.
یکی از این تحلیلگران، رابرت آینهورن است، تحلیلگر ارشد در موسسه بروکینگز و از تحلیلگران شناخته شده در حوزه خلع سلاح در پایتخت آمریکا. او پیش از پیوستن به بروکینگز در سال ۲۰۱۳، در وزارت خارجه آمریکا از جمله مشاور ویژه هیلاری کلینتون در امور خلع سلاح بوده و نقشی اساسی در شکل‌گیری سیاست‌های آمریکا در آن زمان در قبال برنامه هسته‌ای ایران، تحریم‌ها و مذاکرات، ایفا کرده بود. آقای آینهورن از جمله تحلیلگرانی است که معتقد است توافق را باید حفظ کرد اما در عین حال تجدیدنظرهایی در زمینه کم و کاست‌های آن داشت.
آقای آینهورن تا چه حد تلاش گروه‌های دمکرات و کمیته دمکرات واقع‌بینانه است؟
در زمان کنونی واقع‌بینانه نیست و آشکار است که دولت ترامپ، این نصیحت برای بازگشت دوباره به برجام را نخواهد پذیرفت. من می‌توانم تصور کنم که چنین توصیه‌ای با یک دولت دیگر می‌تواند محتمل شود.
یعنی شما فکر می‌کنید این تلاش‌ها با ورود به چرخه انتخابات شکل گرفته و با موقعیت کنونی ارتباط ندارد؟
نه این طور قضاوت نمی‌کنم. اگرچه پیشنهاد بازگشت به برجام، آن هم هر چه زودتر، واقع‌بینانه نیست، فکر می‌کنم چنین تلاشی بازتاب‌دهنده مسائلی بیشتر از سیاست باشد. به نظرم این تلاش‌ها، میل حقیقی حامیان آن را نشان می‌دهد که می‌خواهند به برجام بازگردند و همچنین بازتاب‌دهنده این است که تصمیم دولت ترامپ برای خروج از برجام اشتباه بوده است. در نتیجه من چنین تلاشی را فقط به سیاست‌های پیرامون انتخابات فقط مرتبط نمی‌دانم.
و اگر تصور کنیم که یک نامزد دمکرات بخواهد این موضوع را در کارزار خود پررنگ کند، یا اصلا رئیس جمهوری آینده دمکرات باشد، آیا اصلا این موضوع دارای محبوبیت حداکثری در این حزب هست؟
من فکر می‌کنم این آشکار است که دمکرات‌ها بسیار بیشتر از جمهوری‌خواهان و همچنین دولت ترامپ از برجام حمایت می‌کنند. اما نظر شخصی من این است که هوشمندانه نیست که به برجام به صورت مستقیم بازگشت. به نظر من دولت بعدی آمریکا کاری که باید بکند این است که برای ایران روشن کند که آماده گفتگوی درباره یک توافق اتمی به روز شده است و آماده است که نسبت به دولت ترامپ واقع‌بین‌تر باشد. اما دو سال دیگر، یا در سال ۲۰۲۱ که دولت تازه‌ای می‌تواند سر کار بیاید، روزهای انقضای متعددی در برجام سر می‌رسند، یکی از آنها در سال ۲۰۲۳ است که برخی محدودیت‌ها در زمینه تحقیق و توسعه سانتریفوژهای پیشرفته برداشته می‌شود، در نتیجه به جای اینکه به یک توافق بازگردند که به زودی بی‌اثر می‌شوند، یک دولت جدید باید با ایران و سایر کشورهای دخیل بنشیند و به یک توافق دست یابند که من نام آن را «قرارداد تجدیدنظرشده هسته‌ای» می گذارم، و امیدوارم به یک سازوکار دست یابند که خیلی شبیه برجام خواهد بود اما به کاستی‌های آن پرداخته باشد از جمله مثلا انقضای محدودیت‌های کلیدی ِ هسته‌ای.
به مسائل متعددی اشاره کردید. از جمله انقضای بخشی از محدودیت‌ها در بازه‌های زمانی مشخص. البته ایران هم تعهداتی در این بازه‌ها دارد که باید انجام دهد از جمله اینکه باید پروتکل الحاقی را در مجلس شورای اسلامی تصویب کرده باشد یا اینکه باید منتظر نتیجه گیری کلی آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره برنامه اتمی باشد که باید در این روند آن را در نظر گرفت.
بله. در مذاکراتی تازه، هر دو طرف اهدافی را دنبال خواهند کرد و ایران هم قاعدتا اهدافی را دنبال خواهد کرد. اگر ایالات متحده به دنبال محدودیت‌های قوی‌تر و بلندمدت‌تر باشد، ایران هم قاعدتا درخواست‌های خود را مطرح خواهد کرد. از آن جمله مثلا می‌توان به تلاش برای رفع تحریم‌های بیشتر اشاره کرد.
آقای آینهورن، آیا فکر می‌کنید اگر آمریکا به سر میز مذاکره بازگردد، برخلاف دوره پیش باید درباره موضوع موشکی ایران هم همزمان مذاکره کند؟
می‌تواند برای این کار تلاش کند اما موضوعات هسته‌ای و موشکی دو موضوع نسبتا متفاوت هستند، در زمینه هسته‌ای ایران مشمول تعهدات بین‌المللی است که به دنبال تولید سلاح اتمی نرود و پادمان‌های آژانس را نپذیرد. در مورد موشک این طور نیست و ایران مشمول تعهدات بین‌المللی نیست. و ایران برنامه موشکی‌اش را با موضوع امنیت ملی خود تعریف می‌کند. در نتیجه موضوع سخت‌تری است البته به نظرم بهتر است که ایران محدودیت‌هایی را در زمینه برنامه موشکی‌اش بپذیرد. این که این محدودیت‌ها را باید در یک مذاکره دیگر دنبال کرد، یا در قالب گفتگوی اتمی، موضوعی است که باید در آینده مورد بررسی قرار گیرد.
آیا فکر می‌کنید برای ایران انگیزه کافی برای بازگشت به میز مذاکره در این زمینه وجود دارد؟
من فکر می‌کنم ایران انگیزه های زیادی برای بازگشت به میز مذاکره دارد، مثلا آسیب‌های اقتصادی‌ای که در پی اعمال دوباره تحریم‌های آمریکا با آن مواجه شده است. به نظرم ایران انگیزه‌ای قوی دارد تا به یک قرارداد جدید دست یابد تا از این مشکلات اقتصادی بکاهد.
از آنجا که این تحریم‌ها توسط دولت ترامپ اعمال شده، و وضعیت اقتصادی هم با سرعت زیادی روند نزولی را طی می‌کند، فکر نمی‌کنید چنین مذاکره‌ای در همین دوران دولت کنونی آمریکا ممکن باشد؟
به نظرم این خوب می‌بود اگر دولت ترامپ تغییراتی را در رویکرد خود ایجاد می‌کرد. خصوصا در زمینه این موضوع ِتغییر رژیم، باید به صورت باورپذیر آن را انکار کند.
اما، آقای آینهورن، دولت آمریکا می‌گوید به دنبال تغییر رژیم نیست.
بله، این آن چیزی است که می گویند اما رفتارشان، برخی پیشنهادهایشان و برخی رویکردهای پیشین سیاستمدارانشان این را نشان می‌دهد که تغییر رژیم دست‌کم پس ذهن آنها وجود دارد.
