علاوه بر ترکیه که از تصمیم آمریکا در مورد پایان معافیت‌های نفتی ایران انتقاد و اسرائیل که از آن استقبال کرده‌است، رسانه‌ها و شماری از مقام‌های کشورهای خریدار نفت ایران نیز واکنش‌هایی نشان داده‌اند.
تا روز سوم ماه مه، کمتر از دو هفته دیگر، هشت کشور معافیت شش ماهه برای خرید نفت ایران دریافت کرده بودند؛ چین، هند، کره جنوبی، ترکیه، ژاپن، یونان، ایتالیا، ژاپن و تایوان.
گزارش‌ها حاکی است تایوان، ایتالیا و یونان از این معافیت‌های استفاده نکرده‌اند یا استفاده بسیار محدودی کرده‌اند و کره جنوبی و ژاپن نیز در ماه‌های اخیر از واردات خود کاسته‌اند.
هند و چین
ایندین‌اکسپرس، از منابع رسانه‌ای و خبررسانی هند، به نقل از مقام‌های دهلی نو می‌گوید آن‌ها از روند جریان باخبر و در «حال تجزیه و تحلیل پیامدهای تصمیم [آمریکا]» هستند.
یک مقام دولتی هند گفته «ما در زمان مناسب بیانیه‌ای صادر خواهیم کرد».
هند از مهم‌ترین خریداران نفت ایران است.
مقام‌های این کشور در عین حال برای استفاده از بندر چابهار نیز باید با آمریکا مذاکره کنند، چراکه ممکن است با تحریم‌های آن روبه‌رو شوند.
خبرگزاری دولتی چین، کشوری که خریدار اصلی نفت ایران است، بیانیه مایک پومپئو را بازنشر داده‌است، اما پکن هنوز مستقلا بیانیه‌ای صادر نکرده‌است.
شب گذشته، سخنگوی وزرارت خارجه چین، اعلام کرده بود «همکاری‌ها با ایران باید محترم شمرده شود».
گنگ شوانگ در واکنش به پرسش خبرنگاران در مورد گزارش‌های مربوط به پایان معافیت‌ها این اظهارات را بیان کرده بود.
آقای گنگ افزوده است «چین مخالف تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا و گستره بزگی‌ست که این تحریم‌ها در بر می‌گیرد».
سخنگوی وزارت خارجه چین می‌گوید «همکاری چین با ایران همچنان باز، شفاف، قانونی و منطقی است».
اما لین بوچیانگ، مدیر مرکز مطالعات اقتصاد انرژی در دانشگاه شیامن به وب‌سایت «گلوبال‌تایمز» گفته است «واکنش چین به پایان معافیت‌های ایران، ممکن است به نتیجه مذاکرات اقتصادی واشینگتن و پکن پیوند بخورد».
آمریکا و چین ماه‌هاست در حال انجام مذاکراتی بر سر تعرفه‌ها، اصلاحات داد و ستد و کسب و کار هستند. دونالد ترامپ منتقد سرسخت تراز بازرگانی دو کشور است و گزارش‌ها حاکی‌ست دو کشور به پایان مذاکرات نزدیک می‌شوند.
بنا بر آمار رسمی چین، روسیه، عربستان سعودی و آنگولا، سه کشور اصلی فروشنده نفت به چین هستند ولی ایران نیز همچنان در میان «صادرکنندگان مهم» قرار دارد.
دیگر مشتریان آسیایی
خبرگزاری دولتی کره جنوبی، یون‌هاپ، به نقل از یک مقام دولتی آمریکا می‌گوید واشینگتن به سئول کمک خواهد کرد جایگزینی برای نفت ایران پیدا کند.
فرانسیس فانون، دستیار وزیر خارجه آمریکا در امور انرژی، به یون‌هاپ گفته‌است دو کشور یک سال است در حال انجام مذاکرات در مورد واردات نفت ایران هستند و این مذاکرات ادامه خواهد داشت.
یون‌هاپ یادآوری کرده‌است که نفت ایران برای تولیدات پتروشیمی کره جنوبی اهمیت دارد. محصولات پتروشیمی از محصولات اصلی صادراتی کره جنوبی هستند. این کشور به منابع انرژی فسیلی دسترسی مستقیم ندارد.
این خبرگزاری در عین حال به نقل از شرکت‌های پتروشیمی کره جنوبی می‌گوید آن‌ها برای مقابله با پیامدهای توقف نفت ایران «آمادگی دارند».
یک سخنگوی بانک نفتی هیوندای گفته است نفت «قطر، آمریکا، روسیه، استرالیا و کشورهای دیگر» جایگزین نفت ایران می‌شود.
مقام‌های ژاپن گفته‌اند تصمیم آمریکا برای پایان معافیت‌های نفتی «پیامدهای محدودی» بر اقتصاد آن کشور دارد.
ژاپن زمانی از خریداران اصلی نفت ایران بود و مقام‌های آن بر «اهمیت» اقتصادی آن تاکید کرده بودند. این کشور چهارمین مصرف‌کننده نفت در جهان است و خود از این منبع انرژی بی‌بهره است.
هیروشیگه سکو، وزیر صنایع ژاپن، روز دوشنبه به خبرنگاران گفت «ما از نزدیک بازار بین‌المللی نفت را زیر نظر داریم و به تبادل نظر با شرکت‌های ژاپنی که نفت وارد می‌کنند ادامه می‌دهیم تا در صورت لزوم اقدامات لازم را انجام دهیم».
آقای سکو جزئیات بیشتری ارائه نکرده‌است.
خبرگزاری مرکزی تایوان به نقل از دفتر انرژی دولت گفته است صادرات نفت ایران به تنها دو درصد محدود شده بود.
گروه پتروشیمی فورموسا، در تایوان، اعلام کرده از نوامبر ۲۰۱۸ به این سو به واردات نفت ایران پایان داده‌است.
ترکیه، اسرائیل، آمریکا، ایران
وزیر خارجه ترکیه گفته‌است تصمیم آمریکا برای تمدید نکردن معافیت‌ها «در خدمت صلح و ثبات منطقه نخواهد بود» و «ما زیر بار تحریم‌های یک‌جانبه درباره چگونگی روابط با همسایگان‌مان نمی‌رویم».
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، تصمیم دولت آمریکا برای «وارد کردن فشار بر حکومت تروریستی ایران» ر ا «بسیار مهم» توصیف کرده‌است.
نخست‌وزیر اسرائیل گفته از این طریق «جلوی خشونت‌های ایران گرفته می‌شود».
تد کروز، سناتور جمهوری‌خواه، از تصمیم دولتش استقبال کرده و گفته «جلوی هزینه میلیاردها دلار از سوی آیت‌الله‌ها علیه امنیت ملی آمریکا و متحدانش، توسعه اتمی و موشکی ایران و حمایت از تروریسم را می‌گیرد».
وزارت خارجه ایران گفته بود اصل تحریم‌ها را «غیرقانونی» می‌داند و از این رو، برای معافیت‌ها هم «ارزش و اعتباری قائل نیست».
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ایران، نیز در توئیتر خود نوشته است «کف فروش نفت ایران را مناسبات دوجانبه تعیین می‌کند» و این میزان «هیچگاه به کمتر از یک میلیون بشکه نخواهد رسید».
دولت دونالد ترامپ بهار سال گذشته از توافق اتمی با ایران خارج شد. تحریم‌های نفتی ایران، دومین دور تحریم‌ها، در آبان سال گذشته اجرایی شدند.
