تهران در نخستین واکنش به تصمیم جدید آمریکا برای تمدید نکردن معافیت خریداران نفت ایران گفته که «رایزنی فشرده‌ای با شرکای خارجی انجام شده و به زودی تصمیم مقتضی اتخاذ و اعلام خواهد شد».
این در حالی است که اعلام این تصمیم آمریکا بلافاصله بهای ارزهای خارجی در ایران را افزایش داد و ارزیابی می‌شود سایر عرصه‌های اقتصادی این کشور را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
دوران معافیت شش ماههای که آمریکا از اواسط آبان پارسال برای خریداران نفت ایران قائل شده بود، دوازدهم اردیبهشت پایان می‌یابد و کاخ سفید روز دوشنبه دوم اردیبهشت اعلام کرد که این معافیت‌ها را دیگر تمدید نمی‌کند.
به گزارش خبرگزاری ایرنا، عباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، در نخستین واکنش به این تصمیم گفت، تهران تحریم‌ها را «غیرقانونی» می‌دانست و «ارزش و اعتباری هم برای معافیت‌ها در تحریم‌ها قائل نبود و نیست».
وی در همین حال با تایید «تاثیرات منفی عملی» تحریم‌ها افزود که این تاثیرات احتمالا افزایش خواهد یافت.
این سخنگو بدون آنکه توضیح بیشتری بدهد، گفت وزارت خارجه «به صورت مستمر با تمامی نهادهای ذیربط داخلی در تماس بوده و نیز رایزنی‌های فشرده‌ای با بسیاری از شرکای خارجی، اعم از اروپایی، بین‌المللی و همسایگان صورت داده است».
عباس موسوی اظهار داشت که «نتیجه این تماس‌ها و رایزنی‌های داخلی به مراجع عالی تصمیم‌گیری منعکس شده و به زودی تصمیم مقتضی در این خصوص اتخاذ و اعلام خواهد شد».
وی نام «شریکان خارجی» ایران را که وزارت خارجه جمهوری اسلامی با آن‌ها رایزنی کرده است، نبرد و همچنین نگفت نتایج مشورت‌ها به کدامیک از مقامات ارشد ایران داده شده است؛ در ادبیات جمهوری اسلامی، معمولا «مراجع عالی تصمیم‌گیری» علی خامنه‌ای، رهبر و فرمانده کل قوا و سپس رئیس‌جمهوری و شورای عالی امنیت ملی ایران است.
از آیت‌الله علی خامنه‌ای که دوشنبه با عمران خان، نخست‌وزیر پاکستان در سفر او به تهران دیدار کرد، سخنی در واکنش به تصمیم آمریکا نقل نشده است.
اما خبرگزاری تسنیم به نقل از یک مقام وزارت نفت ایران نوشت که فارغ از تمدید شدن یا نشدن معافیت‌ها (از سوی آمریکا برای خریداران نفت ایران)، صادرات نفت کشور «در هیچ شرایطی صفر نخواهد شد».
این «یک مقام آگاه» که تسنیم نام او را ذکر نکرده، افزوده که فروش نفت کشور تنها در صورتی صفر خواهد شد که این امر تصمیم مقامات ایران باشد اما «چنین شرایطی فعلا مطرح نیست».
این مقام بلندپایه ابراز خوش‌بینی کرده که آمریکا نه تنها در ۱۰ روز آینده، «بلکه در ماه‌ها و سال‌های آینده نیز به هدف خود در صفر کردن نفت صادراتی ایران نرسد»؛ ولی استدلالی برای این خوش‌بینی خود بیان نکرده است.
ایران غیر از فروش نفت به هشت کشوری که دارای معافیت‌های آمریکا بودند، در ماههای اخیر تلاش کرده بود از طریق بورسی که در تهران راه‌اندازی کرد، نفت خود را از طریق عوامل خریدار داخلی نیز به فروش برساند اما مقاماتی در ایران به تازگی اذعان کردند که این شیوه شکست خورده زیرا از بیم تحریم‌ها، خریدارانی برای این نفت یافت نمی‌شوند.
صادرات نفت هنوز بخش مهمی از کسب درآمد برای تامین اساسی‌ترین نیازهای ایران است.
در بودجه سال ۱۳۹۸ که اندکی پیش از نوروز تصویب شد، ارزیابی شده بود که ایران بتواند در این سال همچنان بیش از یک میلیون بشکه نفت در روز صادر کند و بهای مصوب هر بشکه نیز ۵۴ دلار تعیین شده بود.
هر چند تحولات روزهای اخیر منطقه و جهان بهای نفت را به بشکه‌ای ۷۴ دلار رسانده است اما اگر ایران نتواند دیگر نفتی صادر کند، افزایش بهای آن برای تهران ثمری نخواهد داشت به ویژه آنکه عربستان، یکی از کشورهای مخالف جدی جمهوری اسلامی ایران، روز دوشنبه بعد از اعلام تصمیم تازه آمریکا، پیشتازی نشان داد و اعلام کرد که کاهش نفت ایران در بازارهای جهانی را جبران خواهد کرد.
به گفته کاخ سفید، امارات نیز برای تزریق نفت بیشتر به بازار جهانی با آمریکا همراهی نشان خواهد داد.
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، روز دوشنبه در توئیتی نوشت، عربستان و سایر اعضای اوپک از این به بعد بیش از کسری نفت (در پی حذف فروش نفت ایران) نفت به بازار خواهند فرستاد.
با تشدید بحران در منطقه، دریادار علیرضا تنگسیری، فرمانده نیروی دریایی سپاه روز دوشنبه گفت اگر نگذارند ایران از تنگه هرمز استفاده کند، سپاه این آبراه را خواهد بست.
او دو ماه پیش نیز گفته بود، اگر روزی نفت ما خارج نشود، هیچ عقل سلیمی راضی نخواهد بود که ما نتوانیم نفت‌مان را صادر کنیم ولی یک بیگانه خارج از منطقه بیاید و نفت اینجا را ببرد.
طرح آمریکا که هدفش به گفته برایان هوک، رئیس تیم اقدام وزارت خارجه ایالات متحده در امور ایران، صفر کردن درآمد نفتی تهران است، دو هفته پس از آن وارد مرحله نهایی خود شد که آمریکا کلیت سپاه پاسداران را برای نخستین بار در «فهرست تروریستی» خود قرار داد.
اقتصاد ایران زیر فشار تحریم‌ها
تحریم‌های آمریکا که از اواسط آبان تشدید شد، ضربه‌های شدیدی به اقتصاد ایران وارد کرده است.
لحظاتی بعد از اعلام تصمیم تازه آمریکا در تمدید نشدن معافیت برای خریداران نفت ایران، بهای دلار آمریکا و دیگر ارزهای خارجی دوباره رو به افزایش گذاشت تا واحد پول ایران هرچه بیشتر بی‌ارزش شود.
تارنمای «بن‌بست» که بهای ارزهای خارجی را منتشر می‌کند، گزارش داد که دلار آمریکا که بامداد دوشنبه حدود ۱۳ هزار و ۶۰۰ تومان بود، بعد از تصمیم واشینگتن، از ۱۴ هزار تومان فراتر رفت و به ۱۴ هزار و پنجاه تومان نیز رسید.
چشم‌انداز تیره برای اقتصاد ایران طی سال جاری در حالی است که سیل‌های خانمان‌برانداز در ۲۵ استان از ۳۱ استان ایران، خسارات کلانی بر جای نهاده که تا هفته گذشته دست‌کم معادل یک سوم صادرات نفتی سالانه ایران در دوره اخیر برآورد شده بود.
