وبسایت اکسیوس به نقل از یک مقام ایران از احتمال موافقت تهران با ایده تشکیل کنسرسیوم غنیسازی خبر داده و روزنامه نیویورک تایمز هم گزارش داد که طرح پیشنهادی آمریکا اجازه غنیسازی با غلظت پایین را فعلا به ایران میدهد اما به منزله «گام موقت» و برای تدوین توافقی گستردهتر است.
طرح پیشنهادی ایالات متحده برای دستیابی به توافق هستهای دهم خرداد توسط وزیر خارجه عمان تحویل تهران شد.
دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده، تصریح کرده است که در توافق احتمالی با ایران اجازه «هیچ گونه غنیسازی» داده نخواهد شد.
کارولین لویت، سخنگوی کاخ سفید، با تکرار موضع آقای ترامپ گفت که او امیدوار است ایران این پیشنهاد را بپذیرد و در غیر این صورت، با «عواقب جدی» روبهرو خواهد شد.
«احتمال موافقت ایران با ایده کنسرسیوم»
وبسایت آمریکایی اکسیوس در گزارشی که بامداد چهارشنبه ۱۴ خرداد منتشر شد به نقل از یک مقام ایرانی نوشت که تهران میتواند راهاندازی کنسرسیوم هستهای را در خاک خود بپذیرد.
این «مقام ارشد ایرانی» که نام او در گزارش اکسیوس ذکر نشده گفته است: «اگر کنسرسیوم در داخل خاک ایران فعالیت کند ممکن است مورد بررسی قرار گیرد؛ اما اگر در خارج از مرزهای کشور مستقر باشد، مطمئنا محکوم به شکست است.»
در روزهای اخیر اکسیوس و نیویورک تایمز گزارش دادند که تشکیل کنسرسیومی برای غنیسازی اورانیوم ایده کانونی پیشنهاد اخیر استیو ویتکاف، فرستاده ویژه رئیس جمهور آمریکا، به ایران است.
به نوشته اکسیوس، این کنسرسیوم میتواند شامل ایالات متحده، ایران و کشورهایی مانند عربستان سعودی، امارات متحده عربی، قطر و حتی ترکیه باشد.
پیش از این شبکه سیانان و خبرگزاری رویترز گزارش داده بودند که تهران در تدارک است تا پاسخ منفی به طرح پیشنهادی آمریکا بدهد.
با این حال به نوشته اکسیوس، اظهارات مقام ایرانی درباره کنسرسیوم نشان میدهد که «تهران ممکن است پیشنهاد ویتکاف را به طور کامل رد نکند، بلکه در عوض به دنبال مذاکره در مورد جزئیات باشد».
«گام موقت»
در همین حال روزنامه نیویورک تایمز گزارش داده است که طرح پیشنهادی آمریکا به منزله یک پل و «واسط دیپلماتیک» است و هدف از آن خروج از وضعیت فعلی است.
بر اساس گزارش این روزنامه که روز سهشنبه ۱۳ خرداد منتشر شد، پیشنهاد دولت ترامپ فعلا به ایران اجازه میدهد تا به غنیسازی اورانیوم با غلظت پایین ادامه دهد، اما همزمان، آمریکا و کشورهای دیگر طرحی دقیقتر برای مسدود کردن مسیر ایران به سمت سلاح هستهای تدوین خواهند کرد.
به نوشته نیویورک تایمز، پیشنهاد واشینگتن به تهران شامل این است که آمریکا ساخت راکتورهای هستهای برای ایران را تسهیل میکند، در مورد غنیسازی تحت مدیریت کنسرسیومی متشکل از کشورهای منطقه مذاکره خواهد شد، اما به محض تحقق این وعدهها، ایران باید غنیسازی را به طور کامل متوقف کند.
این روزنامه جزئیات طرح پیشنهادی آمریکا را به نقل از مقامات ایرانی و اروپایی که خواستهاند ناشناس بمانند گزارش کرده است.
به نوشته نیویورک تایمز، منظور آقای ترامپ از اینکه روز دوشنبه گفت ایالات متحده «اجازه هیچ گونه غنیسازی داده نخواهد شد» ممکن است مربوط به مرحله نهایی توافق احتمالی باشد، و نه در طول «توافق موقت».
احتمال «توافق موقت» یا «توافق جانبی» آمریکا با ایران در روزهای اخیر در برخی رسانهها مطرح شده است؛ چاک شومر، رهبر دموکراتها در سنای آمریکا، با اشاره به این موضوع روز سهشنبه با انتشار پیامی ویدئویی دونالد ترامپ را به باد انتقاد کرد.
تهران بارها از «حق غنیسازی» به عنوان خط قرمز یاد کرده و عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، در دو روز گذشته هنگام حضور در مصر و لبنان تاکید کرد که جمهوری اسلامی برای غنیسازی اورانیوم «از هیچ کس اجازه نمیگیرد».
او همچنین روز سهشنبه در بیروت گفت که پیشنهاد آمریکا «دارای ابهامات و سوالات بسیار زیادی است و خیلی از مسائل در این پیشنهاد روشن نیست» و جمهوری اسلامی «ظرف روزهای آینده بر اساس مواضع اصولی خود» به آن پاسخ خواهد داد.
ایالات متحده و کشورهای غربی نگران هستند که ایران در پوشش فعالیتهای هستهای خود و انبار کردن اورانیوم با غنای بالا به دنبال ساخت سلاح هستهای باشد؛ اتهامی که تهران همواره آن را رد کرده است.
بر اساس آخرین گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی، میزان ذخایر اورانیوم تا ۶۰ درصد غنیشده ایران تا اواخر اردیبهشت امسال به ۴۰۸.۶ کیلوگرم رسید که نشان از حدود ۵۰ درصد افزایش نسبت به سه ماه قبل از آن است.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، پیشتر گفته بود که میزان ذخایر اورانیوم ایران در صورت غنیسازی با خلوص بالاتر، برای ساخت دستکم شش بمب اتمی کافی است.