حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، بازگشت آمریکا به توافق برجام را مشروط به «درخواست» این کشور و کنار آمدن با «شرایط خاص» ایران دانست و هشدار داد که تهران زیر بار توقف لغو تحریم تسلیحاتی خود نخواهد رفت.
آقای روحانی این اظهارات را روز چهارشنبه، ۱۷ اردیبهشت، در جلسه هیئت دولت و در آستانه ۱۸ اردیبهشت عنوان کرد که سالروز خروج آمریکا از توافق اتمی ایران و قدرت‌های جهانی است.
وی خروج واشینگتن از این توافق را «کار بسیار احمقانه‌ای» توصیف کرد که به باور وی برای تحریک ایران برای اقدام متقابل صورت گرفت.
او همچنین ایده بازگشت دوباره ایالات متحده به برجام با شرایط فعلی را رد کرد و گفت: «دیگر برای آنها برجامی وجود ندارد و برای آنها تمام شده است.»
روحانی اضافه کرد: «مگر این که آنها دوباره بیایند درخواست بدهند و دوباره همه اعضا بپذیرند و تمام خطاها را جبران کنند و تمام تحریم‌ها را کنار بگذارد که آن هم شرایط خاصی دارد.»
رئیس جمهوری ایران توضیح بیشتری درباره «شرایط خاص» مورد نظر ایران نداد، اما به موضوع رفع تحریم‌های تسلیحاتی جمهوری اسلامی طی چند ماه آینده بر اساس برجام اشاره کرد و نسبت به نادیده گرفتن آن از سوی غرب هشدار داد.
وی خطاب به آمریکا و دیگر کشورها گفت: «بدانند ایران به هیچ عنوان تخطی از قطعنامه ۲۲۳۱ را نخواهد پذیرفت.»
اشاره حسن روحانی به اقدام آمریکا در هفته‌های اخیر است که پیش‌نویس قطعنامه‌ای را آماده کرده و خواستار تمدید تحریم تسلیحاتی ایران است.
مقام‌های آمریکایی طی یکی دو هفته اخیر تاکید کرده‌اند که ایالات متحده با استفاده از حق خود در شورای امنیت سازمان ملل مانع به پایان رسیدن تحریم‌های تسلیحاتی ایران خواهد شد.
در همین زمینه مایک پومپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، نیز گفته است: ایالات متحده حق روشنی در شورای امنیت دارد تا این محدودیت‌ها را نگه دارد و رئیس جمهوری ترامپ به روشنی تاکید کرده است که ما می‌خواهیم مطمئن شویم که ایران به سلاح اتمی دست نخواهد یافت و تا حدی که امکان دارد مانع دسترسی آنها به سیستم های تسلیحاتی خواهیم شد.
به گفته رئیس جمهور ایران، بر اساس برجام، پنج سال پس از این توافق، تحریم تسلیحاتی ایران برداشته می‌شود و «ایران می‌تواند سلاح لازم را بخرد و صادر کند.»
برایان هوک، مسئول امور ایران در وزارت خارجه ایالات متحده، پیشتر در مصاحبه با رادیوفردا به همین مهلت پنج ساله اشاره کرده و آن را اشتباهی بزرگ توصیف کرده است.
او گفت: «یکی از اشتباهات بزرگ در توافق هسته‌ای با ایران این بود که تحریم تسلیحاتی یکی از مهم‌ترین کشورهای حامی تروریسم، پنج سال بعد از این توافق،... به پایان می‌رسد.»
آقای روحانی روز چهارشنبه برای چندمین بار هشدار داد: «اگر تحریم تسلیحاتی بخواهد تحت هرعنوان با هر بیان و مکانیزمی بازگردد، پاسخ ما همان است که در نامه به سران در پارگراف آخر نوشته‌ام و آنها می‌دانند پاسخ ما چه خواهد بود.»
روحانی درباره این پاسخ توضیح روشنی نداد، اما اضافه کرد که در نامه به طرف‌های برجام نوشته «اگر چنین شود چنان می‌کنیم. آنان می‌دانند اگر خطایی کنند چه شکست تاریخی برای آنان خواهد بود.»
رئیس جمهوری ایران به صراحت صادرات سلاح از سوی جمهوری اسلامی را «توانمندی» خواند و گفت: «ما اگر سلاحی بسازیم یا بخریم، برای دفاع از ملت‌ها است. سلاح ما بنزین بر آتش نیست، بلکه آب بر آتش است و نمی‌گذاریم جنگی آغاز شود.»
پیش از این نیز علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران هشدار داده بود در صورتی که تحریم‌های تسلیحاتی جمهوری اسلامی در شورای امنیت سازمان ملل تمدید شود، توافق هسته‌ای تهران با قدرت‌های جهانی (برجام)، به «مرگ ابدی خواهد رفت».
توافق هسته‌ای بین ایران و شش قدرت جهانی در تیرماه سال ۹۴ امضا شد. شش روز پس از آن، ۲۹ تیر، شورای امنیت سازمان ملل با تصویب قطعنامه ۲۲۳۱، بر این توافق صحه گذاشت و شش قطعنامه قبلی علیه ایران را لغو کرد.
ایران از ابتدا از سال ۲۰۰۷ تاکنون حق خرید و فروش جنگ‌افزار ندارد اما براساس برجام و همچنین قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، این تحریم تسلیحاتی قرار است ۱۸ اکتبر امسال (۲۷ مهرماه) به پایان برسد.
