وزیر خارجه ایران در پی تماس با همتایان فرانسوی، بریتانیایی و آلمانی و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اعلام کرد دور جدید مذاکرات درباره پرونده هستهای سهشنبه هفته آینده، ۴ شهریور، بین معاونان او و دیپلماتهای اروپایی برگزار خواهد شد.
عباس عراقچی این خبر را روز جمعه ۳۱ مرداد در حالی اعلام کرد که سه کشور اروپایی در حال بررسی فعالسازی مکانیسم ماشه برای بازگشت خودکار تحریمهای سازمان ملل علیه تهران هستند.
ژان نوئل بارو، وزیر خارجه فرانسه، نیز با انتشار پیامی در شبکه ایکس خبر مذاکرات هفته آینده را تأیید کرد و هشدار داد: «وقت دارد تمام میشود.»
او تماس تلفنی روز جمعه با وزیر خارجه ایران را «مهم» خواند و گفت طرفهای اروپایی درباره برنامه هستهای ایران و «تحریمهایی که آماده اعمال دوباره آنها علیه ایران هستیم» گفتوگو کردند.
از سوی دیگر یوهان وادهپول، وزیر خارجه آلمان، در مورد تماس روز جمعه در شبکه ایکس نوشت: «ما بهروشنی گفتهایم که اجازه نخواهیم داد مهلت مکانیزم ماشه منقضی شود، مگر آنکه یک توافق قابل راستیآزمایی و پایدار حاصل شود.»
او تصریح کرد: «زمان بسیار محدود است و ایران باید بهطور جدی وارد تعامل شود تا از فعالسازی سازوکار بازگشت خودکار تحریمها جلوگیری کند.»
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز با اشاره به این که تماس مهمی با دپلمات ارشد ایران برقرار شد، اعلام کرد: «اروپا متعهد به یافتن راهحلی دیپلماتیک برای مسئله هستهای است.»
کایا کالاس در پیامی در شبکه ایکس افزود: ٖ«با نزدیک شدن موعد اجرای مکانیزم بازگشت خودکار تحریمها، آمادگی ایران برای تعامل با آمریکا حیاتی است. ایران همچنین باید همکاری کامل خود را با آژانس بینالمللی انرژی اتمی را نشان دهد.»
وزیر خارجه ایران بعد از این تماس در بیانیهای گفت به همتایان خود گفته سه کشور اروپایی «صلاحیت قانونی و اخلاقی» برای فعال کردن مکانیسم ماشه را ندارد و همچنین درباره «عواقب» این اقدام هشدار داد.
آقای عراقچی همچنین مدعی شد که پیشنهاد تمدید قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل برای به تعویق انداختن آخرین مهلت فعال کردن مکانیسم ماشه از طرف اروپاییها بار دیگر داده شده و در این باره گفت: «این تصمیمی است که اساسا شورای امنیت سازمان ملل متحد باید اتخاذ کند و جمهوری اسلامی ایران در عین اینکه مواضع و دیدگاههای اصولی خود را در اینخصوص دارد، در این فرایند ورود ندارد.»
سه قدرت اروپایی پیشتر تهدید کردهاند اگر تهران تا نهم شهریور مایل به دستیابی به راهحل دیپلماتیک برای حلوفصل برنامۀ هستهایاش نباشد یا از فرصت تمدید استفاده نکند، تروئیکای اروپایی آماده است مکانیسم بازگشت خودکار تحریمهای سازمان ملل را فعال کند.
قدرتهای اروپایی و ایالات متحده مدعیاند ایران از برنامۀ هستهای خود احتمالاً برای توسعۀ سلاح استفاده میکند؛ ادعایی که مقامات جمهوری اسلامی آن را رد میکنند.
عباس عراقچی روز چهارشنبه به خبرگزاری ایرنا گفت: «وقتی میگویم اروپا حق ندارد (سازوکار ماشه را فعال کند)، منظورم این است که به لحاظ حقوقی، سیاسی و اخلاقی چنین حقی ندارد... ممکن است در نهایت اسنپبک هم فعال شود، من این را انکار نمیکنم.»
اجرای «مکانیسم ماشه یا اسنپبک» به این معنا است که تحریمهای سازمان ملل علیه ایران که سال ۱۳۹۴ بر اساس توافق هستهای برجام ملغی شده بود، بازخواهد گشت.
تهران پس از آنکه ایالات متحده و اسرائیل در جریان جنگ ۱۲ روزه تأسیسات هستهای ایران را هدف قرار دادند، مذاکرات با آمریکا را که با هدف محدود کردن برنامۀ هستهای جمهوری اسلامی در جریان بود، متوقف کرد.
همچنین، بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی نیز از زمان حملات اسرائیل و آمریکا به تأسیسات هستهای ایران طی جنگ ۱۲ روزه تاکنون نتوانستهاند به این مراکز دسترسی پیدا کنند.
مجلس شورای اسلامی در پی وقوع جنگ، قانون «تعلیق همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی» را تصویب کرد که به فاصلۀ کوتاهی توسط دولت ایران ابلاغ شد. براساس این قانون، هرگونه بازرسی آینده از تأسیسات هستهای نیازمند تأیید شورای عالی امنیت ملی کشور خواهد بود.