وزیر خارجه ایران تحریم‌های جدید ایالات متحده علیه بیست شرکت و نهاد اقتصادی ایرانی که وابسته به «بنیاد تعاون بسیج» معرفی شده است، را نشانه‌ای از «اعتیاد» واشینگتن به تحریم دانست.
محمدجواد ظریف روز چهارشنبه ۲۵ مهر در شبکه اجتماعی توئیتر نوشت: «اعتیاد ایالات متحده به اعمال تحریم از کنترل خارج شده است».
وی سپس ارتباط نهادهای تحریم‌شده با سازمان بسیج را که آمریکا از آن سخن گفته است زیر سئوال برد و نوشت: «یک بانک خصوصی ایرانی که نقش کلیدی در واردات غذا و دارو دارد به دلیل ادعای ارتباط با یک هدف غیرقانونی دیگر، آن هم ارتباطی از طریق ۸ واسطه، تحریم شده است».
آقای ظریف افزوده است: «در مقایسه، همه آدم‌های روی کره زمین با شش واسطه با هم در ارتباط هستند. حالا خودتان حساب کنید».
اشاره آقای ظریف به نظریه «شش درجه جدایی» است که در نیمه ابتدایی قرن بیستم مطرح شد.
وزارت خزانه‌داری آمریکا روز سه‌شنبه شماری از موسسات و نهادهای مهم اقتصادی ایران را که اعتقاد دارد منابع مالی نیروی شبه‌نظامی بسیج را تامین می‌کنند، هدف تحریم‌های جدید خود قرار داد.
شرکت‌های تراکتورسازی ایران، صنایع فولاد مبارکه اصفهان، بانک ملت، بانک پارسیان، بانک مهر اقتصاد و شرکت توسعه معادن روی ایران از جمله این موسسات هستند. برخی از این نهادها همچون شرکت تراکتورسازی ایران در نوع خود بزرگ‌ترین موسسه در خاورمیانه و شمار آفریقا به شمار می‌روند.
سخنگوی وزارت خارجه ایران نیز روز چهارشنبه به تحریم این موسسات واکنش نشان داد و آن را «توهین آشکار ایالات متحده آمریکا به سازو کارهای حقوقی و بین‌المللی» و «برخاسته از خودخواهی و کینه‌ورزی کور دولت آمریکا با ملت ایران» توصیف کرد.
به گفته وی، تحریم‌های روز سه‌شنبه آمریکا «بخشی از جنگ و فشار روانی» این کشور بر تهران محسوب می‌شود و در تضاد با «ادعاها و اظهارات ریاکارانه» دولت آمریکا در حمایت از مردم ایران است.
سخنگوی وزارت خارجه ایران با اشاره به تحریم این نهادها اظهار داشت که آمریکا مانع «بهره‌مندی آنها از روابط اقتصادی خارجی و ارتباط اقتصادی و تجاری با جامعه بین‌المللی» شده است و «به صورتی ظالمانه و ناعادلانه و برخلاف موازین حقوق بین‌المللی و حقوق بشری منافع آنها را با تهدید مواجه می‌کند».
بهرام قاسمی در ادامه اظهارات خود به رای اخیر دیوان بین‌المللی دادگستری در رابطه با پرونده شکایت ایران از آمریکا پرداخت و گفت که «دیوان بین‌المللی دادگستری از آمریکا می‌خواهد که از دست زدن به هر اقدامی که مناقشه را تشدید کرده و یا دامنه آن را گسترش داده خودداری کند، [اما] رفتارها و رویکردی که دولت آمریکا در پیش گرفته است و عدم پایبندی این کشور به سازو کارها، قواعد و حقوق بین‌المللی نه تنها منافع مردم ایران بلکه ثبات و امنیت جهان را مورد تهدید قرار می‌دهد».
دیوان بین‌المللی دادگستری در لاهه روز یازدهم مهر با صدور قراری موقت حکم داد که ایالات متحده باید اطمینان حاصل کند که تحریم‌های یک‌جانبه‌اش علیه جمهوری اسلامی بر کالاهای اساسی یا ایمنی پروازهای مسافری اثر منفی نخواهد داشت.
آمریکا به این حکم اعتراض کرده و تاکید دارد که دیوان لاهه فاقد صلاحیت لازم برای رسیدگی به این پرونده است.
پرونده شکایت ایران معطوف به تحریم‌های ایالات متحده علیه تهران است که با خروج این کشور از توافق هسته‌ای کلید خورده است. آمریکا می‌گوید که به خاطر حفظ امنیت ملی خود دست به این تحریم‌ها زده است.
