زنده آنچه در دور دوم مذاکرات ایران و آمریکا در رم گذشت

خبرگزاری‌های رسمی ایران از پایان گرفتن دور دوم مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا خبر دادند و اعلام کردند مقرر شده است دور سوم مذاکرات در روزهای آینده برگزار شود.

این مذاکرات اندکی پیش از ظهر شنبه پشت درهای بسته در سفارت عمان در محله کامیلوچایای رم آغاز شده بود.

در این دور از مذاکرات، بار دیگر هیئت آمریکایی با ریاست استیو ویتکاف، میلیاردر آمریکایی و نماینده ویژه ترامپ در امور خاورمیانه، و هیئت ایرانی با ریاست عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، گفت‌وگو کردند.

میانجی‌گری این گفت‌وگوها نیز همچون نشست مسقط بر عهده بدر البوسعیدی، وزیر خارجه عمان، بود.

هنوز هیچ خبر تأیید‌شده‌ای از جزئیات دور دوم مذاکرات و فضای آن منتشر نشده اما تلویزیون ایران و همچنین خبرگزاری تسنیم، نزدیک به سپاه پاسداران، می‌گویند فضای حاکم بر مذاکرات «سازنده بود».

سخنگوی وزارت خارجه ایران می‌گوید نحوۀ انجام مذاکرات ایران و آمریکا در رم «کماکان مشابه دور نخست است».

اسماعیل بقایی همچنین با بیان این‌که دو هیئت ایرانی و آمریکایی «در سالن‌های مجزا مستقر هستند» افزود: «وزیر امور خارجه عمان مدام بین دو هیئت، یعنی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و طرف آمریکایی در حال رفت‌وآمد هستند تا پیام‌ها را منتقل کنند.»

مذاکرات ایران و آمریکا در رم با میزبانی عمان پشت درهای بسته همچنان در حال برگزاری است و هنوز از جزئیات این گفت‌وگوها و حواشی آن هیچ خبر تأییدشده‌ای منتشر نشده است.

رسانه‌های داخلی ایران گزارش کرده‌اند که بازار سرمایه با رشد بیش از ۴۱ هزار واحد برای اولین بار از کانال سه میلیون واحد عبور کرد.

به گزارش خبرگزاری ایسنا، بازار سهام از ده روز پیش تحت تأثیر کاهش ریسک‌های سیستماتیک که ناشی از بهبود مناسبات بین‌المللی عنوان شده، رشد قابل توجهی داشته است.

امروز هم این بازار از زمان بازگشایی با صف خرید بسیاری از نمادها همراه بوده به‌طوری‌که شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران تا ساعت ده صبح به وقت محلی با رشد بیش از ۴۱ هزار واحد به ۳ میلیون و ۶۶۶۷ واحد رسید.

رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، نیز وارد رم شده است. او در پیامی نوشت: امروز در رم با آنتونیو تایانی، وزیر امور خارجه ایتالیا، دیدار کردم. از نقش سازنده و روزافزون ایتالیا در حمایت از صلح، در مقطعی حساس که دیپلماسی بیش از هر زمان دیگری ضرورت دارد، استقبال می‌کنم.

مقام‌های ایرانی و آمریکایی اعلام کردند که ایران و ایالات متحده روز شنبه دور دوم مذاکرات دربارهٔ برنامه هسته‌ای در حال پیشرفت تهران را در رم آغاز کردند.

به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، یک مقام آمریکایی که نخواست نامش فاش شود، گفت این مذاکرات پشت درهای بسته در سفارت عمان در محله کامیلوچایای رم در جریان است. رسانه‌های دولتی ایران نیز گزارش دادند که این گفت‌وگوها اندکی پیش از ظهر شنبه آغاز شده، در حالی که خبرنگاران در بیرون محل، آن را دنبال می‌کردند.

این مذاکرات که در تعطیلات عید پاک در ایتالیا برگزار می‌شود، بار دیگر با محوریت استیو ویتکاف، میلیاردر آمریکایی و نماینده ویژه ترامپ در امور خاورمیانه، و عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، دنبال می‌شود.

میانجی‌گری این گفت‌وگوها همچنان بر عهده بدر البوسعیدی، وزیر خارجه عمان، خواهد بود.

اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، در پیامی در شبکه ایکس نوشت که گفت‌وگوهای ایران و آمریکا در رم «غیر مستقیم» است و افزود که «می‌دانیم مسیر پیش رو هموار نیست ... و ما با چشمانی باز ... گام برمی‌داریم.»

علی شمخانی، مشاور سیاسی رهبر جمهوری اسلامی می‌گوید مذاکره‌کنندگان ایران با اختیارات کامل راهی رم شدند تا توافقی جامع را دنبال کنند که در آن مهار اسرائیل و رفع تحریم‌ها و عدم اجرای «مدل لیبی» گنجانده شود.

«مدل لیبی» به توافقی اشاره دارد که در سال ۲۰۰۳، لیبی تحت رهبری معمر قذافی پذیرفت برنامه هسته‌ای و سلاح‌های کشتار جمعی خود را به‌طور کامل کنار بگذارد، تأسیساتش را به روی بازرسان غربی باز کند و برد موشک‌هایش را محدود سازد.

بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، خواستار اجرای این مدل بر برنامه هسته‌ای ایران است.

در حالی‌که دور نخست گفت‌وگوها در مسقط به نتیجه‌ای نرسید، دو طرف احساس کردند روند می‌تواند آغاز شود و به همین دلیل تصمیم به برگزاری دور دوم در رم گرفتند. تغییر محل نشست از مسقط به رم نیز پس از کشمکش‌هایی انجام شد.

دو روز پس از نشست عمان، استیو ویتکاف، نماینده ترامپ، در گفت‌وگویی با فاکس‌نیوز مخالفتی با ادامه برنامه هسته‌ای تهران برای مصارف غیرنظامی ابراز نکرد، اما واکنش‌های رسمی در واشینگتن این موضع را پس زدند و خواستار کنار گذاشتن کامل برنامه هسته‌ای ایران شدند؛ مشابه آنچه در «مدل لیبی» رخ داد. درپی این اظهارات، مقام‌های ایرانی بر مسئله «جدیت» آمریکا در این مذاکرات تأکید کرده‌اند.

بیشتر در این باره:

«مدل لیبی» برای توافق با غرب چه بود و چگونه انجام گرفت؟

روزنامه جروزالم‌پست بامداد شنبه نوشت که به گزارش منابع آگاه، اسرائیل در ماه‌های آینده احتمال حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران را منتفی نمی‌داند، حتی با وجود آن‌که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در دیدار اخیر خود با بنیامین نتانیاهو اعلام کرده که واشینگتن فعلاً تمایلی به حمایت از چنین اقدامی ندارد.

در حالی که دور دوم مذاکرات مقدماتی هسته‌ای میان ایران و آمریکا قرار است روز شنبه در رم برگزار شود، نخست‌وزیر اسرائیل خواهان برچیده شدن کامل برنامه هسته‌ای ایران در نتیجه هرگونه توافق است.

به نوشته جروزالم‌پست، اسرائیل طی ماه‌های گذشته چندین گزینه نظامی، شامل حملات هوایی و عملیات کماندویی با جدول زمانی برای بهار و تابستان، به دولت ترامپ ارائه کرده است. به نوشته این روزنامه، این طرح‌ها که شدت‌های متفاوتی دارند، در صورت اجرا می‌توانند توانایی ایران برای نظامی‌سازی برنامه هسته‌ای را تنها برای چند ماه یا یک سال عقب بیندازند.

روزنامه نیویورک تایمز نیز گزارش داده ترامپ در دیدار اخیر با نتانیاهو گفته است که اولویت واشینگتن، دیپلماسی است و فعلاً از اقدام نظامی علیه ایران حمایت نمی‌کند. با این حال، به نوشته جروزالم‌پست، مقام‌های اسرائیلی اکنون احتمال حمله‌ای محدودتر را بررسی می‌کنند که نیاز کمتری به حمایت آمریکا داشته باشد.

دور دوم گفت‌وگوهای هسته‌ای میان ایران و ایالات متحده، روز شنبه در رم، طبق اعلام تلویزیون دولتی ایران، در حدود ظهر به وقت تهران آغاز خواهد شد.

این مذاکرات درحالی پی گرفته می‌شود که رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در مصاحبه‌ای با روزنامه فرانسوی لوموند هشدار داده که ایران فاصله زیادی با توانایی ساخت بمب هسته‌ای ندارد. او گفته است طرفین در «مرحله‌ای بسیار حساس» هستند و برای دستیابی به توافق، زمان چندانی ندارند.

در حال حاضر، ایران اورانیوم را تا غنای ۶۰ درصد تولید می‌کند؛ رقمی بسیار بالاتر از سقف ۳٫۶۷ درصدی توافق ۲۰۱۵، اما هنوز پایین‌تر از آستانه ۹۰ درصدی مورد نیاز برای کاربرد نظامی.

اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، در آستانه دور دوم مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا در رم گفت که واشینگتن باید درباره آنچه او «مواضع متناقض» مقام‌های آمریکایی خواند، شفاف‌سازی کند. او تأکید کرد که مواضع ایران در زمینه رفع تحریم‌ها و مسائل هسته‌ای مشخص است و به طرف مقابل منتقل شده. بقایی همچنین هشدار داد که تکرار روش‌های گذشته بی‌نتیجه خواهد بود و پیشرفت تنها در صورت «واقع‌بینی آمریکا» و پرهیز از «تأثیرپذیری از اسرائیل» ممکن است.

در همین حال، به نوشته خبرگزاری رویترز، تحلیل‌گران می‌گویند آمریکا خواهان گنجاندن موضوعات دیگری از جمله برنامه موشکی ایران و حمایت تهران از گروه‌های مسلح منطقه‌ای در مذاکرات است.

مقامات ایرانی اما این موارد را خطوط قرمز خود خوانده و اعلام کرده‌اند که حق غنی‌سازی اورانیوم «قابل مذاکره نیست.»

ایران همچنین هشدار داده در صورت فعال‌سازی سازوکار بازگشت خودکار تحریم‌ها ممکن است از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (ان‌پی‌تی) خارج شود.

صفحه اول روزنامه‌های چاپ تهران در روز شنبه عمدتا به دور دوم مذاکرات ایران و آمریکا اختصاص یافته است.

این روزنامه‌ها افزون بر انتشار تحلیل‌هایی درباره مذاکرات، به رفت و آمدهای دیپلماتیک روزهای اخیر پرداخته و از جمله به سفر عباس عراقچی به مسکو، سفر مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران و دیدار وزیر دفاع عربستان با رهبر جمهوری اسلامی اشاره کرده‌اند.

برخی روزنامه‌ها نیز به اظهارات چند امام جمعه در ارتباط با مذاکرات پرداخته‌اند. از جمله احمد علم‌الهدی، امام جمعه مشهد، گفته است که بین ایران و آمریکا «چیزی جز دشمنی وجود ندارد».

احمد خاتمی، امام جمعه تهران، هم با تاکید بر اینکه طرف آمریکایی را در مذاکرات «خودی ندانید»، گفت: «در مذاکرات خط قرمز داریم.»

عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، بامداد شنبه برای شرکت در دور دوم مذاکرات هسته‌ای با آمریکا وارد رم، پایتخت ایتالیا، شد.

رسانه‌های ایران گزارش داده‌اند که در این دور از مذاکرات نیز مجید تخت روانچی، کاظم غریب‌آبادی و اسماعیل بقایی، معاونان وزارت خارجه، و بهزاد صابری، مشاور وزیر خارجه، آقای عراقچی را همراهی می‌کنند.

عباس عراقچی یک روز پیشتر سفر خود به مسکو را به پایان رساند و با اشاره به «گفت‌وگوهای پربار» با مقام‌های روسیه، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «در این برهه حساس، ایران و روسیه شرکای راهبردی هستند» و «ما در اوج همکاری با روسیه در تاریخ روابط ۵۰۰ ساله خود هستیم».