چند روز پیش، در آستانه سالگرد قتل فجیع جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد سعودی، محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی، در یک مصاحبه گفت با این‌که به عنوان مقام ارشد سعودی نهایتاً مسئولیت این قتل بر دوش‌های او قرار می‌گیرد اما او دستور چنین کاری را نداده و از آن اقدام هم بی‌خبر بوده است.
او به شبکه خبری سی‌بی‌اس گفت که «روزانه سه میلیون نفر برای حکومت سعودی کار می‌کنند» و برای او «غیرممکن» است که از همه اقدامات این افراد باخبر بماند.
جمال خاشقجی، ستون‌نویس روزنامه آمریکایی واشینگتن پست و از منتقدان ولیعهد عربستان سعودی، اوایل پاییز سال گذشته در کنسولگری این کشور در شهر استانبول ترکیه به قتل رسید و جنجالی به راه انداخت که هنوز دامان خاندان سعودی را رها نکرده است.
روز چهارشنبه مایا کوتسیانچیچ، سخنگوی اتحادیه اروپا، با انتشار بیانیه‌ای گفت که جمال خاشقجی «همچنان الهام‌بخش روزنامه‌نگاران و همکاران و از جمله همکارانی است که در مؤسسات اتحادیه اروپا با وی در ارتباط بودند.»
اتحادیه اروپا در این بیانیه با ذکر این‌که «یک سال پس از قتل وی، بسیاری از پرسش‌ها هنوز هم بی پاسخ مانده‌اند» می‌افزاید که این اتحادیه خواستار انجام تحقیقات معتبر و شفاف در مورد این قتل و پاسخگویی کامل همه افراد مسئول در آن است.
با وجود تأکید سلطان و ولیعهد سعودی بر مرتبط نبودنشان با قتل، اخیراً آنیس کالامار، گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور مربوط به اعدام‌های خودسرانه و بدون حکم قضایی، گفت که از شواهد چنین برمی‌آید که محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی، و مقام‌های ارشد عربستان با قتل جمال خاشقجی مرتبطند.
آنیس کالامار یک روز پیش از سالگرد این قتل در گفت‌وگو با خبرگزاری رویترز نیز گفت که به باور او، ولیعهد سعودی سعی دارد هرچه می‌شود بین خود و این ماجرا فاصله ایجاد کند. او گفت که محمد بن سلمان «در حال ایجاد لایه به لایهٔ چندین و چند لایه، از عوامل و نهادها است که بتوانند حفاظی در برابر متوجه شدن مسئولیت مستقیم این قتل به او به‌وجود بیاورند.»
پیش از این نیز شماری از سناتورهای آمریکایی پس از شنیدن گزارش محرمانه جینا هاسپل، مدیر سازمان سی‌آی‌ای، ابراز اطمینان کرده بودند که محمد بن سلمان آمر قتل جمال خاشقجی است. با این حال این پرونده همچنان لاینحل باقی مانده است.
به هر صورت با این‌که در ماه‌های اولیه پس از قتل خاشقجی، نشانه‌هایی از فاصله گرفتن برخی از سرمایه‌گذاران از عربستان به چشم می‌خورد و گروه‌های حقوق بشری نیز همواره خواستار تحریم دولت این کشور شده‌اند، اما به نظر می‌آید که اکنون سرمایه‌گذاران بزرگ دوباره در حال بازگشت به بازار این کشورند.
عربستان قرار است سال آینده نشست گروه ۲۰ را میزبانی کند و در ماه جاری نیز در حال آمادگی برای برگزاری «داوس صحرا» است؛ گردهمایی سالانه‌ای برای جذب سرمایه‌های بزرگ به اقتصاد عربستان.
جزئیات تکان‌دهنده
بازرسان پلیس ترکیه عقیده دارند تیمی ۱۵ نفره از عربستان به استانبول رفته بود تا خاشقجی را به قتل برسانند.
ترکیه به تازگی یک نوار محرمانه ۴۵ دقیقه‌ای از صداهای ضبط‌شده در کنسولگری عربستان در خاک خود تسلیم سازمان ملل متحد کرده است و مقام‌های سازمان ملل در روزهای اخیر در مورد بخش‌هایی از محتوای آن به رسانه‌ها توضیحاتی داده‌اند.
در این نوار مکالماتی تکان‌دهنده شنیده می‌شود که گفته می‌شود صدای قاتلان خاشقجی، قبل و بعد از قتل او در کنسولگری است.
در این نوار، یکی از این افراد با خنده می‌پرسد که «حیوان قربانی هنوز نرسیده؟»
در ادامه، جملاتی از این افراد شنیده می‌شود که نشان می‌دهد آنها کاملاً با موضوع مثله کردن انسان‌ها راحت هستند و با «خنده و شوخی» در مورد این عمل صحبت می‌کنند.
پس از رد و بدل شدن چند جمله هولناک بین این افراد و پس از آن‌که قاتلان، جمال خاشقجی را با کشیدن کیسه‌ای بر سرش خفه کرده‌اند و ظاهراً پس از بریدن سر او با اشاره به شیئی می‌گویند که «این را بگذار روی سر این سگ، حالا بپیچش، بپیچش.»
نوه پزشک مخصوص پادشاه
جمال خاشقجی روزنامه‌نگار، ستون‌نویس، نویسنده و سردبیر سابق شبکه خبری «عرب‌نیوز» در ۱۳ اکتبر ۱۹۵۸ در مدینه متولد شد.
پدربزرگ جمال خاشقجی یعنی محمد خاشقجی پزشک شخصی ملک عبدالعزیز آل سعود، بنیانگذار پادشاهی عربستان سعودی بود. اصلیت محمد خاشقجی از ترکیه بود و نام خانوادگی او نیز عربی‌شده واژه ترکی قاشقچی به معنای قاشق‌ساز است.
خانواده خاشقجی از آغاز تشکیل عربستان سعودی به مقام و منزلت بالایی دست پیدا کردند و ثروت زیادی نیز کسب کردند. دودی فاید، دوست پسر پرنسس دایانا که همراه او در سانحه رانندگی در پاریس جان باخت پسرعمه جمال خاشقجی بود.
جمال خاشقجی در سال ۱۹۸۲ لیسانس مدیریت تجاری را از دانشگاه ایالتی ایندیانای آمریکا کسب کرد و ۲۵ سال بعد، به عنوان ستون‌نویس برای واشینگتن‌پست شروع به کار کرد.
خاشقجی ۵۹ ساله در زمان مرگ دارای بیش از ۱٫۶ میلیون دنبال‌کننده توئیتری بود و به عنوان یک منتقد صریح ولیعهد عربستان شهرت یافته بود.
وی پس از آن‌که تعدادی از دوستانش دستگیر شدند در تبعیدی خودخواسته در ایالات متحده زندگی می‌کرد. او در بسیاری از کانال‌های تلویزیونی عرب مشغول به کار شد و از گزارشگری به منصب خبرنگار اعزامی و بعد به سردبیری رسید. خاشقجی از سال ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۹ خبرنگار اعزامی در کشورهایی مانند افغانستان، الجزایر، کویت، سودان و خاورمیانه بود.
گزارش شده‌است که وی در این مدت با آژانس اطلاعاتی عربستان سعودی و احتمالاً با ایالات متحده در افغانستان کار کرده‌است. وی سپس به عنوان معاون سردبیر شبکه «عرب‌نیوز» منصوب شد و از سال ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۳ در این پست مشغول به کار بود. خاشقجی پیش از مرگ در جریان ازدواج با خدیجه چنگیز ۳۶ ساله بود.
جمال خاشقجی برای دریافت مدرک رسمی ثبت طلاق و در نتیجه کسب مجوز برای ازدواج مجدد، وارد ساختمان کنسولگری عربستان سعودی شده بود که دیگر از آن ساختمان بیرون نیامد.
خدیجه چنگیز در روز سالگرد یک‌سالگی این قتل به خبرنگاران گفت که «پارسال در مقابل کنسولگری تنها به انتظار جمال ماندم اما امسال همه دنیا با من به انتظار جمال و در انتظار اجرای عدالت در حق جمال است.»
مراسم سالگرد جمال خاشقجی در استانبول:
