پائیز سال ۱۳۸۶ هواپیماهای جنگندۀ پاکستان، روستایی در منطقۀ وزیرستان در شمال غربی این کشور را بمباران کردند؛ اقدامی که به کشته‌شدن نزدیک به ۵۰ تن انجامید.
عادل داور، یکی از فعالان محلی که عمو و پسرعمویش را در آن حملۀ هوایی از دست داد، از آن‌روزها به عنوان «تاریک‌ترین دوران تروریسم» یاد می‌کند.
منطقۀ وزیرستان شمالی، به‌عنوان یکی از پایگاه‌های قدرت القاعده و جنبش «تحریک طالبان پاکستان»، شاهد بیشترین عملیات ضد تروریستی ارتش پاکستان و پهپادهای آمریکایی بوده است. در این میان، شبه‌نظامیان هم از پراکندن رعب و وحشت در میان اهالی منطقه دست برنمی‌داشتند.
هجده سال پس از آن دوران، «تحریک طالبان» جان تازه‌ای گرفته و منطقه، شاهد افزایش شدید خشونت است.
به گفتۀ عادل داور وضعیت این روزها «به همان بدی دورۀ قبلی تروریسم» است.
خشونت فزاینده
بر اساس گزارش مرکز مطالعات و تحقیقات امنیتی (سی آر اس اس) مستقر در اسلام‌آباد پاکستان، سال ۲۰۲۴ مرگبارترین سال در نزدیک به یک دهۀ اخیر برای نیروهای امنیتی این کشور بوده است.
این موسسۀ پژوهشی در گزارش سالانۀ خود، ۶۶۵ مورد مرگ نیروهای امنیتی را برای این سال ثبت کرده است؛ آماری که نسبت به سال قبل‌تر، نزدیک به ۴۰ درصد افزایش یافته است.
در همین حال یک موسسۀ پژوهشی دیگر موسوم به موسسۀ مطالعات صلح پاکستان (پی آی پی اس) هم از افزایش ۷۰ درصدی حملات شبه‌نظامیان در سال ۲۰۲۴ نسبت به سال ۲۰۲۳ خبر می‌دهد.
بسیاری از حملات در مناطق شمال غربی پاکستان کار تحریک طالبان بود و ارتش آزادی‌بخش بلوچ، یک گروه نظامی تجزیه‌طلب، نیز آرامش را در ایالت بلوچستان این کشور به هم می‌زد.
به گفتۀ تحلیلگران، بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان در سال ۲۰۲۱، به افزایش توان رزمی گروه‌های شبه‌نظامی کل منطقه منجر شده است.
برخی از سلاح‌ها و تجهیزات نظامی به‌جا مانده از ارتش آمریکا پس از خروج نیروهای این کشور از افغانستان، به دست گروه طالبان افتاد و بعد، از انبار گروه‌هایی همچون تحریک طالبان و شبه‌نظامیان بلوچ سر در آورد.
طالبان افغانستان و تحریک طالبان پاکستان روابط سازمانی و ایدئولوژیک زیادی با هم دارند. اسلام‌آباد طالبان را به پناه‌دادن به شبه‌نظامیان پاکستانی متهم می‌کند.
امیر رعنا مدیر موسسۀ مطالعات صلح می‌گوید دولت پاکستان امیدوار بود که طالبان، به عنوان متحد سالیان این کشور، گروه تحریک طالبان را «کنترل و خنثی» کند.
به گفتۀ آقای رعنا، سیاست اسلام‌آباد در قبال طالبان اما نتیجۀ معکوس داد و طالبان حالا حتی به گروه‌های شبه‌نظامی بلوچ هم کمک می‌کند.
گوش کسی بدهکار نیست
به گفتۀ ناظران، پاکستان برای مقابله با تحریک طالبان و شبه‌نظامیان جدایی‌طلب بلوچ به سرکوب خشونت‌بار روی آورده و در همین حال، به خواسته‌ها و نارضایتی‌های دامنه‌دار اقلیت‌های بلوچ و پشتون در جنوب غربی و شمال غربی کشور بی‌توجه است.
بی‌توجهی و آزار و اذیت نیروها و مقامات دولتی نیز باعث افزایش حمایت مردم محلی از شبه‌نظامیان شده است. ارتش پاکستان که در سیاست داخلی و خارجی این کشور هم نفوذ بسیار زیادی دارد، به نقض گستردۀ حقوق بشر متهم است.
عملیات گستردۀ ارتش که با هدف ریشه‌کن‌کردن شبه‌نظامیان انجام می‌شود، در طول دو دهۀ گذشته باعث کشته‌شدن هزاران غیر نظامی و آوارگی میلیون‌ها تن شده است.
افراسیاب ختک، یک عضو پیشین پارلمان پاکستان، می‌گوید شرایط امنیتی عملاً بر همۀ امور کشور حاکم شده و «گوش کسی (ارتش) هم بدهکار نیست».
ارتش پاکستان اما با دفاع از عملکردش، ادعا می‌کند که در سال گذشته، تعداد «بی‌سابقه‌ای» از شبه‌نظامیان را کشته است.
مردم عادی پاکستان اما احساس می‌کنند که در میانۀ درگیری‌های ارتش و شبه‌نظامیان گیر افتاده‌اند.
عتیق‌الله داور می‌گوید: «جان و مال مردم هم به خاطر اقدامات ارتش و هم شبه‌نظامیان از دست رفته است».
این وکیل اهل وزیرستان شمالی در سال ۲۰۲۱، هشت ماه را در اسارت گروه تحریک طالبان سپری کرد. او و دو پسرعمویش تنها زمانی آزاد شدند که خانواده‌شان ۴۰ هزار دلار باج پرداخت کردند.
ادریس محسود از اعضای یک گروه حقوق مدنی موسوم به «جنبش تحفظ پشتون»، پس از آن‌که کارزاری را علیه «رفتار غیر انسانی» نیروهای امنیتی به‌راه انداخت، در فهرست تروریستی دولت قرار گرفت.
به گفتۀ محسود، «این‌که دولت، درست همان کسانی را سرکوب می‌کند که مخالف تروریسم هستند، یک تراژدی تمام‌عیار است».
