ادامه جست‌وجو در گور دسته‌جمعی اطراف دمشق؛ نتانیاهو از منطقه حائل بازدید کرد

محمد البشیر، نخست‌وزیر دوران انتقال قدرت در سوریه، در نخستین اظهارنظر عمومی خود خواستار ثبات و آرامش در کشور پس از سقوط حکومت بشار اسد شد.

شورشیان مسلح به رهبری احمد الشرع مشهور به ابومحمد الجولانی در بیانیه‌ای گفتند بشیر تا روز اول مارس ۲۰۲۵ رئیس دولت انتقالی سوریه خواهد بود.

محمد البشیر روز سه‌شنبه در گفت‌وگو با شبکه تلویزیونی الجزیره گفت که «اکنون زمان آن رسیده که مردم از ثبات و آرامش لذت ببرند.»

تصاویر منتشر شده در سانا، خبرگزاری رسمی سوریه، نشان می‌دهد که او و عده‌ای دیگر نخستین جلسه‌ کابینه دولت انتقالی را تشکیل داده‌اند.

این در حالی است که آمریکا و اتحادیه اروپا درباره افراطی گری و درگیری‌های فرقه‌ای در سوریه در دوران پس از سقوط حکومت سابق هشدار داده‌اند.

یک مقام ارشد روسیه برای اولین بار حضور بشار اسد در این کشور را تأیید کرد.

سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجۀ روسیه، در گفت‌وگو با شبکۀ تلویزیونی آمریکایی ان‌بی‌سی گفت بشار اسد به‌دنبال سقوط دولتش به‌دست شورشیان، «به‌ ایمن‌ترین شکل ممکن» به مسکو منتقل شد.

آقای ریابکوف گفت در شرایط کنونی درست نیست که وارد جزئیات شوم، اما انتقال آقای اسد به مسکو نشان داد که «روسیه در شرایط فوق‌العاده، بر حسب لزوم اقدام می‌کند».

معاون وزیر خارجۀ فدراسیون روسیه در پاسخ به این‌که در صورت درخواست مردم سوریه یا دادگاه بین‌المللی کیفری برای محاکمه بشار اسد، آیا مسکو حاضر به تحویل او خواهد بود، گفت روسیه عضو کنوانسیون مربوط به تشکیل این دادگاه بین‌المللی نیست.

این دیپلمات ارشد روسیه همچنین تأکید کرد که صرف‌نظر از این‌که چه فرد یا گروهی، حکومت آتی سوریه را در دست بگیرد،‌ مسکو با قاطعیت معتقد است که یکپارچگی و تمامیت ارضی سوریه باید حفظ شود. آقای ریابکوف ابراز امیدواری کرد که کار به تجزیه‌شدن سوریه نکشد.

معاون وزیر خارجۀ روسیه در پایان گفت «نگرانی از احتمال سربرآوردن مجدد گروه داعش، تنها موضوعی است که مسکو و واشینگتن بر سر آن اتفاق نظر دارند».

اسرائیل می‌گوید که ارتش این کشور با حملات هوایی متعدد خود انبارهای تسلیحات استراتژیک سوریه را نابود کرده است.

ارتش اسرائیل روز سه‌شنبه ۲۰ آذر اعلام کرد که جت‌های جنگی آن طی ۴۸ ساعت گذشته بیش از ۳۵۰ بار سوریه را هدف حملات خود قرار داده و از جمله فرودگاه‌های نظامی، کارخانه‌های تولید اسلحه، هواپیماهای جنگی، موشک‌ها و ضدهوایی‌های آن را نابود کرده‌اند.

دامنه حملات ارتش اسرائیل همچنین تا پایگاه‌های نیروی دریایی سوریه در بنادر البیضا و لاذقیه نیز که ۱۵ کشتی نظامی سوریه در آنجا لنگر انداخته بودند، گسترش یافته است.

مقامات اسرائیل می‌گویند که هدف از حملات ارتش این کشور به سراسر سوریه نابودی تسلیحات استراتژیک و زیرساخت‌های نظامی آن است تا گروه‌های شورشی که حکومت بشار اسد را سرنگون کرده‌اند، نتوانند از آن علیه اسرائیل استفاده کنند.

بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، گفت: «ما قصدی برای مداخله در امور سوریه نداریم، بلکه برای اطمینان از امنیت خود کاری را که لازم است انجام می‌دهیم.»

وی افزود: «من به نیروی هوایی دستور دادم تا تسلیحات نظامی استراتژیک سوریه را که ارتش این کشور رها کرده است بمباران کند تا به دست جهادگرایان نیفتد.»

خبرگزاری رویترز به نقل از منابع مطلع گزارش داده که ایالات متحده در اولین تماس با شورشیان سوری که حکومت بشار اسد را سرنگون کرده‌اند خواسته‌ است که تصور نکنند به خودی خود رهبری کشور را بر عهده خواهند داشت، بلکه به فرایند تشکیل یک دولت انتقالی فراگیر تن بدهند.

این گزارش روز سه‌شنبه ۲۰ آذر به نقل از دو مقام دولت آمریکا و یکی از دستیاران نمایندگان کنگره ایالات متحده بدون اشاره به نام آنها می‌گوید که نخستین تماس واشین'تن با گروه تحریر الشام با میانجی‌گری متحدان آمریکا در خاورمیانه از جمله ترکیه انجام گرفته است.

آمریکا در سال ۲۰۱۸ رسماً گروه یا «هیئت تحریرالشام» را به عنوان سازمانی تروریستی معرفی کرد؛ اتحادیه اروپا، بریتانیا، ترکیه و شمار دیگری از کشورها نیز این گروه را در فهرست تروریستی خود قرار داده‌اند.

گزارش رویترز می‌افزاید که دولت بایدن همچنین تیم دونالد ترامپ، رئیس جمهور منتخب ایالات متحده، را در جریان این تماس قرار داده است.

به نوشته رویترز، این گفت‌وگوها که در چند روز گذشته انجام شده، بخشی از اقدامات واشینگتن برای هماهنگی با گروه‌های مختلف در داخل سوریه است تا پیامدهای فروپاشی ناگهانی حکومت اسد را مدیریت کند.

بر اساس این گزارش، ایالات متحده در پیام خود به گروه تحریر الشام پیشنهاد راهنمایی و کمک برای ایجاد یک ساختار رسمی حکومتی در سوریه داده است.

مشخص نیست که این پیام‌ها به طور مستقیم یا از طریق واسطه‌ها ارسال شده است. واشینگتن معتقد است که دولت انتقالی باید نماینده خواسته‌های مردم سوریه باشد و بدون طی فرایند رسمی انتخاب رهبران جدید از گروه تحریر الشام حمایتی نخواهد کرد که کنترل کشور را در دست بگیرد.

اولاف شولتس، صدراعظم آلمان، و رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه، در گفت‌وگویی تلفنی درباره تحولات در سوریه تبادل نظر کردند.

استفان هبستریت، سخنگوی دولت آلمان، شامگاه سه‌شنبه ۲۰ آذر با اعلام این خبر گفت که رهبران هر دو کشور «موافق بودند که سقوط رژیم دیکتاتوری بشار اسد تحولی مثبت بوده است».

وی افزود که هدف اکنون باید این باشد که سوریه سرزمینی امن برای همه سوری‌ها، فارغ از قومیت و مذهبشان شود.

سخنگوی دولت آلمان در ادامه عنوان کرد که رهبران دو کشور همچنین بر ضرورت یکپارچگی ارضی و حق حاکمیت ملی سوریه تاکید کرده‌ و افزوده‌اند که به منظور دستیابی به این اهداف با یکدیگر همکاری خواهند کرد.

ترکیه با سه میلیون پناهنده سوری، میزبان بیشترین شمار پناهندگانی است که از این کشور به دلیل جنگ داخلی گریخته‌اند. در آلمان نیز حدود ۹۷۵ هزار پناهنده سوری به‌سرمی‌برند. هم اتحادیه اروپا و هم ترکیه امیدوارند که با سقوط حکومت بشار اسد ثبات به سوریه بازگردد و در نتیجه بیشتر پناهندگان سوری داوطلبانه به کشور خود بازگردند.

اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا، نیز روز سه‌شنبه با رجب طیب اردوغان تلفنی صحبت کرد و متعاقب آن اعلام شد که او هفته آینده جهت انجام مذاکره درباره تحولات اخیر سوریه به ترکیه سفر خواهد کرد.

گروه شبه‌نظامی حزب‌الله لبنان چندین روز پس از سقوط حکومت بشار اسد ابراز امیدواری کرد که حاکمان جدید سوریه با «اشغال» سرزمین خود به دست اسرائیل مقابله کنند.

این گروه مورد حمایت ایران روز سه‌شنبه در بیانیه‌ای گفت: «ما امیدواریم که شاهد بازگشت ثبات به سوریه باشیم... و ببینیم که سوریه محکم در برابر اشغالگری اسرائیل می‌ایستد و مانع دخالت‌های خارجی در امور داخلی خود می‌شود.»

حزب‌الله لبنان در جنگ داخلی سوریه به همراه ایران و روسیه از حکومت بشار اسد در برابر مخالفان حمایت کرد. این گروه اما در پی جنگ غزه طی بیش از یک سال اخیر درگیر جنگی موازی با اسرائیل بوده که به کشته شدن حسن نصرالله، رهبر سابق آن و بسیاری نیروها و فرماندهان ارشدش انجامید.

نخست‌وزیر موقت سوریه خواستار بازگشت آوارگان و پناهجویان سوری به کشورشان شد.

محمد البشیر در گفت‌وگو با روزنامۀ ایتالیایی «کورییِره دِلا سِرا» گفت سوریه حالا کشور آزادی است که غرور و اعتبارش را باز یافته‌ است.

او با این ادعا که «حقوق همۀ مردم و فرقه‌ها و مذاهب در این کشور محترم شمرده شده و تضمین می‌شود»، از سوری‌های مقیم کشورهای دیگر خواست به کشورشان بازگردند.

طی روزهای اخیر تعداد زیادی از سوری‌های مقیم ترکیه، عراق و لبنان از مرزهای زمینی عازم این کشور شده‌اند.

سه روز پس از سقوط حکومت بشار اسد در سوریه، پاپ فرانسیس خواستار احترام پیروان مذاهب مختلف این کشور به یکدیگر شد.

رهبر کلیسای کاتولیک گفت دعا می‌کند که مردم سوریه بتوانند در صلح و امنیت در سرزمینشان زندگی کنند و پیروان مذاهب گوناگون در کشوری که سال‌ها درگیر جنگ بوده، با دوستی و احترام متقابل به زندگی ادامه دهند.

پاپ فرانسیس ابراز امیدواری کرد که بدون درگیری و تفرقۀ بیشتر، راه حلی سیاسی با هدف تضمین ثبات و یکپارچگی این کشور حاصل شود.

از زمان آغاز جنگ داخلی سوریه در سال ۲۰۱۱ تقریباً چهارده سال پیش، جامعۀ مسیحیان سوریه عموماً از دولت بشار اسد حمایت می‌کرده‌اند. بشار اسد که عضوی از اقلیت علوی سوریه به شمار می‌آید، خود را به‌عنوان حامی حقوق اقلیت‌ها معرفی می‌کرد.

جامعۀ‌ مسیحیان سوریه،‌ در زمان حکمرانی گروه داعش در بخش‌های زیادی از سوریه،‌ ضربات سنگینی خورد و بسیاری از اعضای این جامعه، کشته یا ناچار به فرار شدند.

گروه داعش تا پیش از شکست‌خوردن در سال ۲۰۱۹، کلیساها را خراب می‌کرد و بسیاری از مسیحیان را به اسارت گرفته یا از آنها جزیه می‌گرفت.

شبه‌نظامیان کرد سوریه که از سوی ایالات متحده حمایت می‌شوند، از توافق با مخالفان طرفدار ترکیه، بر اساس یک آتش‌بس به میانجیگری آمریکا خبر دادند.

بر اساس این آتش‌بس، شبه‌نظامیان کرد، شهر منبِج در شمال سوریه را به نیروهای طرفدار ترکیه واگذار کردند.

مظلوم عبدی یکی از فرماندهان ارشد شبه‌نظامیان کرد موسوم به نیروهای دموکراتیک سوریه در شبکه اجتماعی ایکس، (توییتر سابق) نوشت که هدف از این آتش‌بس،‌ تأمین امنیت غیرنظامیان منبج بوده است؛‌ شهری که از حدود ۹ سال پیش در کنترل نیروهای کرد بوده است.

دیده‌بان حقوق بشر سوریه، مستقر در لندن هم تأیید کرده که حالا منبج در کنترل شبه‌نظامیان موسوم به «ارتش ملی سوریه» است که از سوی ترکیه حمایت می‌شوند.

گروه «ارتش ملی سوریه» بخشی از ائتلاف شورشیان به رهبری هیئت تحریر‌الشام است؛ گروهی که یکشنبۀ‌ گذشته با تصرف دمشق، حکومت بشار اسد را سرنگون کرد.

کرملین می‌گوید سقوط حکومت بشار اسد در سوریه تأثیر چندانی بر «نفوذ» مسکو در خاورمیانه ندارد.

دیمیتری پسکوف سخنگوی کرملین، با تأکید بر اولویت جنگ اوکراین برای روسیه، گفت مسکو با رهبران جدید سوریه در تماس است.

روسیه از سال ۲۰۱۵ نزدیک به ۱۰ سال پیش، با هدف کمک به حفظ بشار اسد در مسند قدرت، رسماً در جنگ داخلی سوریه دخالت کرد.

او در حالی این ادعا را مطرح کرده که سقوط بشار اسد، تأثیری بر نفوذ مسکو در خاورمیانه ندارد، که کارشناسان فروپاشی رژیم اسد را هم برای ایران و هم برای روسیه، ضربۀ سختی توصیف می‌کنند.

روز چهارشنبه، سخنگوی کرملین همچنین اعلام کرد که رئیس‌جمهور روسیه، ولادیمیر پوتین، در حال حاضر برنامه‌ای برای گفت‌وگوهای سطح بالا با رهبران ایران و ترکیه در مورد وضعیت سوریه ندارد.

به گزارش خبرگزاری تاس روسیه، او در پاسخ به پرسشی مرتبط اظهار داشت: «وزرا با یکدیگر ارتباط داشته‌اند، اما گفت‌وگوها در بالاترین سطح فعلاً در دستور کار نیست.»