جول موکیر، فیلیپ آغیون و پیتر هاویت روز دوشنبه ۲۱ مهر به پاس پژوهش‌های خود دربارهٔ چگونگی نقش نوآوری و نیروهای «تخریب خلاق» در پیشبرد رشد اقتصادی و ارتقای سطح زندگی در سراسر جهان برندهٔ جایزه نوبل اقتصاد سال ۲۰۲۵ شدند.
تحقیقات آنها توضیح می‌دهد که چگونه فناوری منجر به پیدایش محصولات و روش‌های تولید جدید می‌شود که جایگزین نمونه‌های قدیمی‌تر شده و در نتیجه موجب بهبود استانداردهای زندگی، سلامت و کیفیت حیات انسان‌ها می‌گردد.
آکادمی سلطنتی علوم سوئد، که این جایزه را اهدا می‌کند، در بیانیه‌ای گفت: «در طول دو قرن گذشته، برای نخستین‌بار در تاریخ، جهان شاهد رشد اقتصادی پایدار بوده است. این رشد موجب خروج شمار عظیمی از مردم از فقر و بنیان‌گذاری شکوفایی امروز ما شده است.»
آکادمی افزود که برندگان جایزه همچنین نشان داده‌اند چنین پیشرفتی را نباید امری بدیهی دانست. دو نفر از برندگان هشدار داده‌اند که سیاست‌های تجاری دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، می‌تواند به رشد اقتصادی لطمه بزند.
در حالی که اکثر اقتصاددانان رشد اقتصادی را موتور محرک رفاه می‌دانند، برخی دیگر آن را به خودی خود امری مطلوب نمی‌پندارند.
جایزه نوبل اقتصاد سال گذشته به دارون عجم‌اوغلو، سایمون جانسون و جیمز رابینسون برای پژوهش دربارهٔ نابرابری اقتصادی تعلق گرفت. جانسون به‌ویژه اشاره کرده بود که منافع ناشی از نوآوری فناورانه اغلب به نفع نخبگان قدرتمند منحرف می‌شود.
در عین حال، دربارهٔ میزان رشد اقتصادیِ قابل‌دوام در برابر تغییرات اقلیمی ناشی از انسان و تخریب محیط زیست نیز مناقشه‌ای جدی وجود دارد.
این جایزه معتبر که عنوان رسمی آن «جایزه علوم اقتصادی بانک مرکزی سوئد به یاد آلفرد نوبل» است، آخرین جایزهٔ نوبل امسال محسوب می‌شود و مبلغ آن ۱۱ میلیون کرون سوئد (حدود ۱٫۲ میلیون دلار) است.
جول موکیر، استاد دانشگاه نورث‌وسترن آمریکا، نیمی از جایزه را دریافت کرد. نیم دیگر میان فیلیپ آغیون، استاد در کالژ دو فرانس و مدرسه عالی بازرگانی «اینسید» در پاریس و همچنین مدرسه اقتصاد لندن، و پیتر هاویت، استاد دانشگاه براون در ایالات متحده، تقسیم شد.
آغیون: تعرفه‌ها مانعی بر سر رشد هستند
اعطای این جایزه در زمانی حساس برای اقتصاد جهانی صورت می‌گیرد، در حالی که بسیاری انتظار دارند هوش مصنوعی موج جدیدی از رشد اقتصادی را رقم بزند. این رویداد همچنین بر خطرات راهبردی اروپا در عقب‌ماندن از ایالات متحده و چین در فناوری‌های آینده، و نیز هزینه‌های احتمالی موانع تجاری جهانی تأکید دارد.
آقای آغیون در تماس تلفنی با خبرنگاران در نشست خبری گفت که کاهش جهانی‌سازی و موانع تعرفه‌ای «سدهایی در برابر رشد» هستند.
او افزود: «هرچه بازار بزرگ‌تر باشد، امکان تبادل ایده‌ها، انتقال فناوری‌ها و رقابت سالم بیشتر خواهد بود. هر چیزی که مانع گشودگی شود، مانعی در برابر رشد است. اکنون ابرهای تیره‌ای در حال شکل‌گیری‌اند که می‌کوشند مانع تجارت و گشودگی شوند.»
او از اروپا خواست از ایالات متحده و چین بیاموزد که چگونه توانسته‌اند میان رقابت و سیاست صنعتی توازن برقرار کنند.
این استاد اقتصاد تصریح کرد: «در اروپا، به نام سیاست رقابتی، بیش از حد با هر نوع سیاست صنعتی مخالفت کرده‌ایم. باید در این زمینه تحول پیدا کنیم و راه‌هایی برای سازگار کردن سیاست صنعتی با حوزه‌هایی مانند دفاع، اقلیم، هوش مصنوعی و زیست‌فناوری پیدا کنیم.»
هاویت: بازگرداندن مشاغل تولیدی به آمریکا سیاست درستی نیست
پیتر هاویت، که گفت از دریافت این جایزه «کاملاً شوکه شده است»، نیز از سیاست‌های تجاری ترامپ انتقاد کرد.
او به خبرگزاری رویترز گفت: «کاملاً روشن است که این سیاست‌ها با کاهش چیزی که ما آن را «اثر مقیاس» می‌نامیم، نوآوری را دلسرد می‌کنند. آغاز یک جنگ تعرفه‌ای فقط اندازهٔ بازار را برای همه کاهش می‌دهد.»
او افزود تلاش برای بازگرداندن مشاغل تولیدی به آمریکا شاید از نظر سیاسی قابل درک باشد، اما از نظر اقتصادی سیاستی درست نیست.
هاویت گفت: «ما در طراحی کفش‌های ورزشی مهارت داریم، اما بهتر است ساخت آنها را به دیگران واگذار کنیم.»
