دولت دونالد ترامپ تعرفههای تمامی واردات فولاد و آلومینیوم را، بهرغم تلاش کشورهای مختلف برای جلوگیری از آن، بهطور رسمی و «بدون هیچ استثنا یا معافیتی» افزایش داد.
این اقدام عملی کردنِ دو فرمانی است که رئیسجمهور ایالات متحده ۲۳ بهمن ماه آنها را امضا کرده و وعده داده بود تعرفۀ ۲۵ درصدی یکپارچه بر واردات فولاد و آلومینیوم از چهارشنبه ۲۲ اسفند اجرایی خواهد شد.
دونالد ترامپ تأکید دارد که آمریکا خود دارای این محصولات و سازندۀ بسیاری از کالاها است و کمپانیهای آمریکایی باید بیشتر از محصولات و منابع آمریکایی استفاده کنند تا اینکه به واردات از خارج که ارزانتر است، متکی باشند.
با این حال تعرفۀ ۲۵ درصدی بر این دو فلز احتمالاً هزینۀ تولید طیف وسیعی از کالاها ازجمله لوازم خانگی و خودروها را افزایش خواهد داد، بهخصوص که صنایع خودروسازی و ساختوساز از بزرگترین مصرفکنندگان فولاد در آمریکا هستند.
اقدام تلافیجویانۀ اتحادیه اروپا
کمیسیون اروپا روز چهارشنبه اعلام کرد که «مجموعهای از اقدامات متقابل» را از یکم آوریل در واکنش به آنچه «محدودیتهای تجاری ناعادلانه» از سوی آمریکا خواند، اجرا خواهد کرد. این تعرفهها که شامل محصولات صنعتی و کشاورزی نیز میشود، از اول آوریل اجرایی خواهد شد.
اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا، در بیانیهای با اظهار «تأسف عمیق» از این قدام گفت: «همانطور که ایالات متحده تعرفههایی به ارزش ۲۸ میلیارد دلار اعمال میکند، ما نیز با اقدام متقابل معادل آن در یورو پاسخ میدهیم.»
اقدامات اتحادیه اروپا شامل کالاهای آمریکایی به ارزش حدود ۲۶ میلیارد یورو (معادل ۲۸ میلیارد دلار) خواهد بود. این اقدامات نه تنها فولاد و آلومینیوم، بلکه محصولات نساجی، لوازم خانگی و محصولات کشاورزی را نیز در بر میگیرد.
در همین حال، بریتانیا، که دیگر عضو اتحادیه اروپا نیست، اعلام کرد که قصد ندارد اقدامات تلافیجویانهای علیه ایالات متحده اعمال کند، با این حال تصمیم واشینگتن برای اعمال تعرفۀ ۲۵ درصدی بر واردات جهانی فولاد و آلومینیوم را «مأیوسکننده» خواند.
تشدید تنش تجاری بین آمریکا و متحدانش
ترامپ از زمان بازگشت به کاخ سفید، تعرفههای سنگینی بر کانادا، مکزیک و چین اعمال کرده است، در عین حال یک کاهش جزئی برای همسایگانش در نظر گرفته و وعده داده است که از دوم آوریل تعرفههای جدیدی را وضع کند.
تعرفههای اخیر تأثیر سنگینی بر کانادا خواهد داشت، چراکه حدود ۵۰ درصد از واردات آلومینیوم آمریکا و ۲۰ درصد از واردات فولاد آن از کانادا تأمین میشود. علاوه بر کانادا، برزیل و مکزیک نیز از تأمینکنندگان کلیدی فولاد آمریکا هستند و امارات متحده عربی و کره جنوبی از صادرکنندگان اصلی آلومینیوم به این کشور محسوب میشوند.
این تعرفهها بر تعرفههای قبلی اضافه میشود، به این معنی که برخی محصولات فولاد و آلومینیوم کانادا و مکزیک ممکن است با تعرفۀ ۵۰ درصدی مواجه شوند، مگر اینکه با توافق تجاری ایالات متحده-مکزیک-کانادا تحت عنوان USMCA مطابقت داشته باشند.
نگرانیهای اقتصادی و نوسانات بازار
ابهام در سیاستهای تجاری ترامپ و نگرانی از اینکه این اقدامات بزرگترین اقتصاد جهان را به سمت رکود سوق دهد، بهطور نسبی بر بازارهای مالی اثر گذاشته و شاخصهای والاستریت برای دومین روز متوالی سقوط کردند.
با این حال، رئیسجمهور آمریکا روز سهشنبه اعلام کرد که هیچ نشانهای از رکود اقتصادی نمیبیند. او پیشتر گفته بود ممکن است مصرفکنندگان آمریکایی هم برخی آثار «دردناک» اقتصادی این تعرفهها را احساس کنند، اما تأکید کرده بود که تعرفههای جدید، تنها صادرکنندگان خارجی را تحتتأثیر قرار خواهد داد.
سیاستهای تجاری ترامپ همراه با نوسانات شدیدی بوده است. تنها یک روز قبل از اجرایی شدن تعرفهها، او تهدید کرد که تعرفه فولاد و آلومینیوم کانادا را به ۵۰ درصد افزایش خواهد داد.
در پاسخ، استان انتاریوی کانادا تصمیم گرفت که هزینه اضافی برق را به سه ایالت آمریکایی تحمیل کند که باعث واکنش شدید ترامپ شد.
طی روز، واشینگتن و اتاوا به تبادل تهدیدهای تعرفهای پرداختند و تنشهای تجاری شدت گرفت، با این حال، انتاریو در نهایت پس از مذاکرات با واشینگتن، این هزینۀ اضافی را متوقف کرد.
کوش دسای، یکی از سخنگویان کاخ سفید، گفت که ترامپ با استفاده از «اهرم اقتصادی آمریکا» توانست «یک پیروزی برای مردم آمریکا» رقم بزند.
طبق بیانیهای مشترک میان آمریکا و کانادا، قرار است مقامات کانادا و آمریکا روز پنجشنبه در واشینگتن دیدار کنند تا درباره تجدیدنظر در توافق USMCA پیش از مهلت تعرفههای متقابل در دوم آوریل گفتوگو کنند.
عدم معافیت برای متحدان آمریکا، آینده چه میشود؟
اجرای تعرفههای جدید بدون هیچ معافیتی انجام شد، با وجود آنکه شرکای آمریکا مانند استرالیا و ژاپن در روزهای اخیر برای دریافت استثناهای تجاری به واشینگتن سفر کرده بودند.
آنتونی آلبانیزی، نخستوزیر استرالیا، روز چهارشنبه اعلام کرد که این تعرفهها «کاملاً غیرموجه» هستند، اما کشورش اقدام تلافیجویانهای علیه آمریکا انجام نخواهد داد.
مشخص نیست که آیا ترامپ، مانند دوره اول ریاستجمهوریاش، در نهایت به برخی کشورها معافیت خواهد داد یا با دیگران توافق خواهد کرد.
با این حال، او اعلام کرده است که از دوم آوریل تعرفههای متقابل جدیدی را اعمال خواهد کرد تا با شیوههای تجاری ناعادلانه مقابله کند؛ موضوعی که ممکن است محصولات و شرکای تجاری بیشتری را هدف قرار دهد.