داروهای کاهش وزن مانند «اوزمپیک»، در سال‌های اخیر به‌عنوان راه‌حلی سریع برای کاهش وزن در سراسر دنیا مطرح شده‌اند. اما این داروها گران قیمت هستند و هنوز اطلاعات کاملی درباره تأثیرات بلندمدت‌شان وجود ندارد. از سوی دیگر، ممکن است با عوارض همراه باشند. در مقابل، رویکردهای علمی ساده‌تری هم برای کاهش وزن وجود دارند که هم ایمن‌ترند، هم پایدارتر و هم بدون نیاز به نسخهٔ پزشکی.
چرا به جای دارو، روش‌های طبیعی را انتخاب کنیم؟
بسیاری از داروهای لاغری با تأثیر بر هورمون‌های گرسنگی، اشتها را مهار می‌کنند. اما مصرف طولانی‌مدت آن‌ها ممکن است با عوارضی مانند تهوع، دل‌درد، یبوست، یا حتی التهاب لوزالمعده همراه باشد. از سوی دیگر، پژوهش‌هایی از جمله مطالعه‌ای در «نشریه پزشکی نیوانگلند» نشان داده‌اند که کاهش وزنِ ناشی از دارو، در صورت عدم تغییر سبک زندگی، معمولاً پایدار نمی‌ماند.
راهکارهای علمی و طبیعی برای کاهش اشتها و وزن
پروتئین، دوست سیری: مصرف پروتئین کافی می‌تواند باعث کاهش سطح هورمون گرلین یا همان مهمترین هورمون گرسنگی شود. منابع خوب آن شامل تخم‌مرغ، ماهی، گوشت کم‌چرب، حبوبات و لبنیات کم‌چرب است.
فیبر، دشمن پرخوری: فیبر با کند کردن سرعت هضم، احساس سیری را طولانی‌تر می‌کند. غذاهای پرفیبر شامل سبزیجات، میوه‌ها، نان سبوس‌دار و جو دوسر هستند.
آب، آغازگر سیری: نوشیدن یک لیوان آب حدود نیم ساعت پیش از وعده‌های غذایی، می‌تواند حجم معده را افزایش دهد و میزان غذای مصرفی را کاهش دهد.
خواب کافی: کم‌خوابی باعث برهم خوردن تعادل دو هورمون کلیدی در کنترل اشتها (گرلین و لپتین) می‌شود. بر اساس پژوهشی که در «پلاس مدیسین» منتشر شده است، افرادی که کمتر از پنج ساعت می‌خوابند، تمایل بیشتری به خوردن غذاهای پرکالری دارند.
توصیه پزشکان این است که افراد ۱۸ تا ۶۰ سال هفت ساعت و افراد ۶۱ تا ۶۴ سال ۷ تا ۹ ساعت و افراد با بیش از ۶۵ سال ۷ تا ۸ ساعت خواب شبانه داشته باشند.
ورزش روزانه: فعالیت بدنی، حتی ۳۰ دقیقه پیاده‌روی سریع در روز، می‌تواند سوخت‌وساز بدن را افزایش و احساس گرسنگی را کاهش دهد. ورزش همچنین در کنترل استرس و بهبود خلق‌وخو نقش دارد.
آرامش، نه با خوراکی: استرس مزمن با افزایش هورمون کورتیزول، میل به خوردن غذاهای شیرین و چرب را بیشتر می‌کند. تمرینات تنفسی، مدیتیشن، یا یوگا می‌توانند در کاهش این نوع اشتها مؤثر باشند.
مکمل‌های طبیعی: مفید یا گمراه‌کننده؟
برخی مکمل‌ها به‌عنوان سرکوب‌کنندهٔ طبیعی اشتها تبلیغ می‌شوند. یکی از شناخته‌شده‌ترین آن‌ها «گلوکومانان» است. نوعی فیبر محلول که از ریشهٔ گیاه کنجاک (بومی شرق آسیا) گرفته می‌شود و پس از جذب آب در معده، حجم زیادی پیدا کرده و احساس سیری ایجاد می‌کند. اما، مصرف آن باید حتماً زیر نظر پزشک انجام شود، چون در برخی افراد ممکن است باعث انسداد گوارشی شود یا با داروهای دیگر تداخل داشته باشد.
رژیم‌های غذایی تأییدشده توسط دانش
رژیم مدیترانه‌ای: رژیمی سنتی در کشورهای جنوب اروپا که شامل سبزیجات، حبوبات، روغن زیتون، ماهی و مقدار محدودی گوشت قرمز است. مطالعات نشان داده‌اند این الگوی غذایی هم به کاهش وزن و هم به سلامت قلب کمک می‌کند.
رژیم دش (DASH): این رژیم توسط مؤسسه ملی قلب، ریه و خون آمریکا برای کنترل فشار خون طراحی شده، اما حالا یکی از سالم‌ترین رژیم‌های غذایی شناخته شده است. در این رژیم، مصرف نمک، چربی‌های اشباع و غذاهای فرآوری‌شده محدود و مصرف سبزیجات، لبنیات کم‌چرب و غلات کامل توصیه می‌شود.
نتیجه‌گیری
هیچ راه‌حل معجزه‌آسایی برای کاهش وزن وجود ندارد. داروها ممکن است ابزار کمکی باشند، اما راه‌حل نیستند. تغییر پایدار تنها زمانی اتفاق می‌افتد که تغذیهٔ سالم، تحرک کافی، خواب منظم و آرامش ذهنی در کنار هم قرار گیرند. و مهم‌تر از همه، هر برنامه‌ای را با مشورت پزشک یا متخصص تغذیه آغاز کنید.
