وزیر خارجه ایران از دریافت پیشنهاد آمریکا خبر داد و سخنگوی کاخ سفید هم گفت به سود ایران است که این پیشنهاد برای توافق هسته‌ای را بپذیرد؛ همزمان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از افزایش ذخایر اورانیوم بسیار غنی‌شده ایران و عدم همکاری تهران ابراز نگرانی کرده است.
کارولین لویت، سخنگوی کاخ سفید، شامگاه ۱۰ خرداد در بیانیه‌ای اعلام کرد که استیو ویتکاف، فرستاده ویژه رئیس جمهور آمریکا، «پیشنهادی مفصل و قابل قبول برای رژیم ایران ارسال کرده است و پذیرش آن به نفع آنهاست».
خانم لویت با تاکید بر اینکه دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده، تصریح کرده است که ایران هرگز نمی‌تواند به سلاح هسته‌ای دست یابد، گفت که در مورد جزئیات پیشنهاد ارسالی به ایران اظهار نظر عمومی نمی‌کند.
ساعاتی پیش از این اظهارات عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، در متنی کوتاه در شبکه اجتماعی ایکس نوشت که همتای عمانی او در سفری کوتاه به تهران «کلیات طرح پیشنهادی ایالات متحده» را ارائه کرد و «پاسخ شایسته‌ای به آن داده خواهد شد».
ایران و آمریکا از ۲۲ فروردین مذاکراتی را برای دستیابی به توافق هسته‌ای آغاز کرده‌اند و دور پنجم آن دوم خرداد در رم برگزار شد.
گزارش رسانه‌ها از مفاد پیشنهاد آمریکا
مقام‌های رسمی ایران، آمریکا و عمان درباره مفاد و جزئیات پیشنهاد جدید استیو ویتکاف اظهار نظر چندانی نکرده‌اند اما برخی رسانه‌ها، به نقل از منابع مطلع، به مواردی از این پیشنهاد اشاره کرده‌اند.
روزنامه نیویورک تایمز، به نقل از مقام‌های آشنا با تبادلات دیپلماتیک، سند ارائه شده به تهران را «مجموعه‌ای از نکات کلیدی» توصیف کرده و گفته است که این پیشنهاد «پیش‌نویس کامل یک توافق نبود».
به نوشته نیویورک تایمز، این پیشنهاد خواستار توقف کامل غنی‌سازی اورانیوم از سوی ایران، و ایجاد یک کنسرسیوم منطقه‌ای شامل ایران، عربستان، سایر کشورهای عربی و ایالات متحده، برای تولید انرژی هسته‌ای شده است.
وبسایت آمریکایی اکسیوس نیز به نقل از منابع خود به موضوع ایجاد کنسرسیوم منطقه‌ای در این پیشنهاد اشاره کرده است.
منابع این وبسایت همچنین گفته‌اند که موضوع دیگری که در این پیشنهاد مطرح شده این است که ایالات متحده حق ایران برای غنی‌سازی اورانیوم را به رسمیت بشناسد اما در عین حال ایران غنی‌سازی را به طور کامل متوقف کند.
موضوع غنی‌سازی اورانیوم در ایران طی هفته‌های اخیر به بن‌بستی در مذاکرات هسته‌ای تهران و واشینگتن تبدیل شده و دو طرف این موضوع را خط قرمز خود اعلام کرده بودند.
به نوشته اکسیوس، استیو ویتکاف در دور چهارم مذاکرات هسته‌ای پیشنهاد شفاهی خود برای خروج از این بن‌بست را ارائه کرد و در دور پنجم نیز به شرح بیشتر درباره آن پرداخت؛ بنابر این گزارش، مذاکره کنندگان ایران خواستار دریافت متن مکتوب موضع ایالات متحده شده بودند.
نیویورک تایمز پیشنهاد استیو ویتکاف به تهران را «اولین پیشنهاد رسمی» ایالات متحده در این مذاکرات خوانده و اکسیوس هم نوشته است که این اولین بار در طول مذاکرات است که آقای ویتکاف پیشنهاد مکتوب ارائه کرده است.
گزارش‌های آژانس
پیشنهاد آمریکا در حالی به مقام‌های تهران رسیده است که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در دو گزارش جداگانه از افزایش ذخایر اورانیوم با غنای بالا در ایران و همچنین از عدم همکاری ایران ابراز نگرانی کرده است.
دفتر نخست وزیر اسرائیل این گزارش‌ها را نمایانگر عزم جدی ایران برای «به انجام رساندن برنامه تسلیحات اتمی خود» خواند.
وزارت خارجه و سازمان انرژی اتمی ایران نیز در بیانیه‌ای مشترک ادعا کردند که گزارش آژانس «با اهداف سیاسی از طریق فشار بر آژانس تهیه شده است».
در همین حال وزارت خارجه ایران اواخر شامگاه شنبه از گفت‌وگوی تلفنی عباس عراقچی و رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی، خبر داد.
بنابر این گزارش، عباس عراقچی در این تماس از رافائل گروسی خواسته است که «واقعیت‌ها را منعکس کند به گونه‌ای که امکانی برای سوء استفاده برخی طرف‌ها از این نهاد… فراهم نشود».
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هنوز درباره این گفت‌وگوی تلفنی اظهار نظری نکرده است.
به گزارش وزارت خارجه ایران، عباس عراقچی همچنین در این تماس هشدار داده است که تهران «به هر تحرک نامناسبی از سوی طرف‌های اروپایی واکنش مقتضی نشان خواهد داد».
نشست شورای حکام آژانس قرار است اواخر خرداد برگزار شود و پیشتر گزارش شده بود که آمریکا و سه کشور اروپایی طرف برجام در تدارک تصویب قطعنامه‌ای هستند که که در آن اعلام شود ایران به تعهدات پادمانی در زمینه نظارت بر برنامه هسته‌ایش پایبند نبوده است.
ایران در حال حاضر اورانیوم را تا سطح ۶۰ درصد غنی می‌کند که فاصله چندانی با غنی‌سازی ۹۰ درصدی، سطح مورد نیاز برای ساخت سلاح هسته‌ای، ندارد.
برآوردهای قبلی آژانس نشان از آن داشت که ایران اورانیوم کافی برای غنی‌سازی در سطح ۹۰ درصدی و تولید دست‌کم شش بمب اتمی را در اختیار دارد؛ با این حال به نوشته نیویورک تایمز، گزارش جدید آژانس نشان می‌دهد که میزان ذخایر اورانیوم بسیار غنی‌شده فعلی به تهران توانایی تولید حدود ۱۰ بمب را می‌دهد.
