به گزارش رویترز، آمریکا و سه کشور اروپایی طرف برجام در تدارک تصویب قطعنامهای در آژانس بینالمللی انرژی اتمی هستند که عدم پایبندی ایران به تعهدات پادمانیاش را اعلام کند.
در همین حال رئیس جمهور ایالات متحده بار دیگر دستیابی به توافق هستهای با ایران را محتمل دانست.
دونالد ترامپ شامگاه جمعه ۹ خرداد در کاخ سفید به خبرنگاران گفت: «فکر میکنم ما شانسی برای رسیدن به توافق با ایران هم داریم. آنها نمیخواهند بمباران شوند.»
دونالد ترامپ افزود: «ترجیح میدهند توافق کنند و فکر میکنم این اتفاق میتواند در آیندهای نه چندان دور رخ دهد.»
آقای ترامپ همچنین گفت که دستیابی به توافق «بدون اینکه بمبی در سراسر خاورمیانه ریخته شود» دستاورد خوبی خواهد بود.
او با تاکید مجدد بر اینکه تهران نمیتواند سلاح هستهای داشته باشد، گفت که ایران را «کشوری بسیار بسیار موفق» میخواهد.
ایالات متحده خواستار توقف کامل غنیسازی اورانیوم در خاک ایران است، خواستهای که تهران به شدت آن را رد میکند.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، روز شنبه دهم خرداد در سخنانی تأکید کرد که توقف غنیسازی هستهای «تحمیلی» است و جمهوری اسلامی «زیر بار توقف غنیسازی نمیرود.»
وی گفت که «یکی از اصول ما در بحث هستهای که مبنای حرکت ما در مذاکرات را شکل میدهد، نفی سلطه است.»
«در تدارک قطعنامه»
دیپلماتها در مقر آژانس بینالمللی انرژی اتمی میگویند که ایالات متحده همراه با بریتانیا، فرانسه و آلمان در تدارک ارائه پیشنویس قطعنامهای به شورای حکام است که در آن اعلام میشود ایران به تعهدات پادمانی در زمینه نظارت بر برنامه هستهایش پایبند نبوده است.
به گزارش روز جمعه ۹ خرداد خبرگزاری رویترز، این قطعنامه قرار است که در نشست بعدی شورای حکام ارائه شود و در آن ایران برای اولین بار ظرف تقریباً ۲۰ سال گذشته به نقض تعهداتش در زمینهٔ «عدم اشاعه هستهای» متهم خواهد شد.
این اقدام احتمالاً مذاکرات بین ایالات متحده و ایران را پیچیدهتر خواهد کرد که هدف از آن دستیابی به توافقی برای محدود کردن برنامهٔ هستهای به سرعت در حال پیشرفت تهران است.
واشینگتن و متحدان اروپاییاش، بریتانیا، فرانسه و آلمان، پیشتر قطعنامههایی را ارائه داده بودند که شورای حکام آژانس آنها را تصویب کرده بود. در آن قطعنامهها از ایران خواسته شده بود که فوراً در مورد آثار اورانیوم پیدا شده در سایتهای اعلامنشده خود، توضیح دهد.
رویترز میگوید آژانس در حال تهیهٔ گزارشهای فصلی خود درباره ایران است که تا قبل از نشست بعدی شورای حکام، که از ۹ ژوئن آغاز میشود، به ۳۵ کشور عضو ارائه کند. یکی از این آنها، گزارشی جامع دربارهٔ موضوعاتی از جمله همکاری ایران است که انتظار میرود بسیار انتقادی باشد.
یک مقام اروپایی گفت: «انتظار داریم گزارش جامع، سختگیرانه باشد اما دیگر جای هیچ شکی باقی نمانده که ایران به تعهدات عدم اشاعه پایبند نبوده است».
سه دیپلمات به خبرگزاری رویترز گفتهاند: پس از انتشار این گزارش، ایالات متحده متن پیشنهادی قطعنامهای را تهیه خواهد کرد که در آن ایران به زیرپا گذاشتن تعهدات پادمانی متهم خواهد شد.
یک دیپلمات دیگر گفت قدرتهای غربی در حال تهیهٔ پیشنویس یک قطعنامه هستند، اما جزئیات آن را اعلام نکردهاند.
این متن قرار است در روزهای آینده با کشورهای عضو شورای حکام به بحث گذاشته شود و سپس در جلسهٔ فصلی آژانس به طور رسمی از سوی چهار قدرت غربی ارائه خواهد شد؛ همانطور که در گذشته چنین بوده است.
ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل؟
آخرین باری که شورای حکام آژانس به طور رسمی ایران را به نقض تعهدات پادمانی متهم کرد، به سپتامبر سال ۲۰۰۵ برمیگردد که در پی تنش دیپلماتیک ناشی از لو رفتن فعالیتهای هستهای مخفیانه ایران اتفاق افتاد.
ایالات متحده و آژانس معتقدند که ایران برنامه مخفیانهای برای تولید سلاح هستهای داشته است که در سال ۲۰۰۳ آن را متوقف کرد. ایران این ادعا را رد کرده و میگوید که این برنامه فقط اهداف صلحآمیز دارد.
یک قطعنامهٔ جداگانه که در فوریه ۲۰۰۶ به تصویب شورای حکام آژانس رسید، نقض تعهدات ایران را به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع داد، که بعدها زمینهساز وضع تحریمهایی علیه تهران شد.
به گفتهٔ دیپلماتها، هنوز مشخص نیست که قدرتهای غربی چه زمانی قصد دارند پروندهٔ ایران را به شورای امنیت ارجاع دهند، و اینکه شورای امنیت چه اقدام احتمالی علیه ایران انجام خواهد داد.
تصویب چنین قطعنامهای احتمالاً اثری فوری روی مذاکرات تهران با ایالات متحده و هر گام هستهای دیگری خواهد گذاشت که ایران تصمیم به انجام آن دارد.
شورای حکام آژانس تمام قطعنامههای اخیر پیشنهادی از سوی قدرتهای غربی دربارهٔ ایران را تصویب کرده است، و تردیدی نیست که این قطعنامه نیز از تصویب خواهد گذشت. با این حال، مشخص نیست که چه تعداد کشور به آن رأی مثبت خواهند داد.
روسیه و چین تنها کشورهایی بودهاند که همواره با چنین قطعنامههایی مخالفت کردهاند.
ایران همواره به قطعنامهها و دیگر انتقادهای شورای حکام آژانس واکنش نشان میدهد و اقداماتی مانند تسریع و گسترش برنامه غنیسازی اورانیوم خود یا ممنوع کردن ورود بازرسان ارشد آژانس را به مرحلهٔ اجرا در میآورد.
ایران در حال حاضر اورانیوم را تا سطح ۶۰ درصد غنی میکند که فاصله چندانی با غنیسازی ۹۰ درصدی، سطح مورد نیاز برای ساخت سلاح هستهای، ندارد.
بر اساس برآوردهای آژانس، ایران اورانیوم کافی برای غنیسازی در سطح ۹۰ درصدی و تولید دستکم شش بمب اتمی را در اختیار دارد.