علی افشاری تحلیلگر سیاسی و فعال حقوق بشر مقیم آمریکاست.
اعتراضات آبان ۹۸ و برخورد سرکوبگرانه بی‌سابقه حکومت که صدها نفر در آن جان باختند و هزاران نفر بازداشت شدند، وضعیت سیاسی و اجتماعی ایران را تغییر داده است. اما آیا خامنه‌ای خواهد توانست سیاست جدیدش را با موفقیت پیش ببرد و از این بحران رهایی یابد؟
شدت خشونت‌های اِعمال‌شده، مشروعیت نابودشده، خون‌های ریخته‌شده و ناتوانی در حل مشکلات اقتصادی می‌تواند زمینه را برای فعال شدن دوباره اعتراضات فراگیر مهیا کند. هرچند انتظار این‌که این خیزش اجتماعیِ بتواند در کوتاه‌مدت به انقلاب منجر شود، غیرواقع‌بینانه و تخیلی به نظر می‌رسد.
اجرای چهارمین گام از «کاهش تعهدات برجامی» و راه‌اندازی ظرفیت‌های غنی‌سازی اورانیوم فردو اتفاقی معنادار در دوران بحرانیِ برجام است. این گام هنوز خطوط قرمز غرب و اسرائیل را رد نکرده، اما در عین حال «گام مینیاتوری» و محدودی هم نیست.
یکی از سویه‌های اعتراضاتِ اخیر تقابل با جمهوری اسلامی ایران است که با تشکیل شبکه‌ها و تشکل‌ها درصدد نهادینه کردن نفوذ خود در ساختار قدرت عراق و تنزل این کشور به یکی از اقمار نهاد ولایت فقیه در تهران است.
آخرین پادشاه ایران هنوز در حافظه جامعه زنده است و در عرصه عمومی، زندگی توده‌ها و بحث‌های نخبگان جریان دارد. البته مطرح بودن او مستقل از ارزش داوری‌ها، بیشتر از آنکه محصول کارنامه فردی وی باشد، به انقلاب بهمن ۵۷ و درستی و یا نادرستی آن ارتباط پیدا می‌کند.
حمله نظامی ترکیه به شمال سوریه و مناطقی که تحت کنترل نیروهای دمکراتیک سوری (قصد) بودند، از حوادث مهم جهان و منطقه بود که جبهه جدیدی در داخل جنگ داخلی سوریه گشود و نقشه درگیری‌ها در این کشور را تغییر داد.
کاهش شمار شرکت‌کنندگان در فرایندهای انتخاباتی تونس، زنگ خطر را به صدا در آورده است. اما جدا از عوامل نگران‌کننده، مزیت‌ها و سامان سیاسی با ثبات در تونس این نوید را می‌دهد که تونس به الگویی مناسب برای حکمرانی در کشورهای مسلمان تبدیل شود.
۱۱۳ سال پیش در ۱۳ مهر ۱۲۸۵ هجری شمسی، با سخنرانی افتتاحیه مظفرالدین شاه در تالار برلیان کاخ گلستان، برای نخستین بار در تاریخ ایران پارلمان تشکیل شد که نام خود را «مجلس شورای ملی» نامید.
سفر روحانی به مجمع عمومی سازمان ملل رویداد ویژه‌ای بود. این ویژگی به سخنان و یا اقدامات روحانی و تیم همراه در نیویورک و مصاحبه‌ها با رسانه‌های آمریکایی ارتباط نداشت. سخنرانی روحانی شکل کلاسیکی بود از خطابه‌های دولتمردان جمهوری اسلامی، که شمار صندلی‌های خالی تأثیر ناچیز آن را به نمایش گذاشت.
احتمال برخورد نظامی و یا جنگ تمام‌عیار بین ایران و آمریکا از سال ۱۳۸۰ تا کنون در عرصه سیاسی ایران و جهان مطرح بوده و در طول این ۱۸ سال روند پر فراز ونشیبی پیدا کرده است. اما علی‌رغم این بازه زمانی نسبتاً طولانی، عوامل مناقشه‌آمیز متعدد و تنش‌ها منجر به رویارویی نظامی بین دو طرف نشده است.
ماجرای پنهان شدن مصلحت‌جویانه برادران صدرالساداتی از رویدادهای مهم سیاسی اخیر بود که واکنش‌های گسترده‌ای را در داخل بلوک قدرت و عرصه سیاسی برانگیخت. اگرچه این رویداد تمام شد، اما پیامدهای آن بخصوص برای نظام سیاسی باقی است و ادامه دارد.
سوابق گذشته مبارزه با فساد ادعایی در جمهوری اسلامی بیشتر گویای جنگ قدرت و برنامه نهاد ولایت‌فقیه برای پاکسازی در درون نظام و به حاشیه راندن و حذف جریان‌ها و کارگزارانی است که از مرکز قدرت طرد شده‌اند. در این‌که برنامه ادعایی فسادستیزی رئیسی به فرجام مثبتی تردید جدی وجود دارد.
دولت دوازدهم به ریاست حسن روحانی در حالی وارد هفتمین سال حیات خود شده، که انتقادها نسبت به عملکرد آن افزایش یافته است. حامیان او چه در عرصه سیاسی و در چه در جمع رأی‌دهندگان روحانی را متهم به عهدشکنی و نادیده گرفتن قول و قرارها و وعده‌های انتخاباتی خود می‌کنند.
اعتراضات هنگ کنگ با نزدیک شدن به سه ماه رنگ خشونت بیشتری گرفته است. هنگ‌کنگ اگرچه بخشی از قلمرو کنونی چین است، اما بر اساس مدل «یک کشور، دو سیستم» به طور نسبی آزادی بیشتری داشته و در حوزه‌های قضایی، اجرایی، مالی و انتظامی از پکن مستقل هست.
ایجاد دودستگی در بین نیروهای یمنی درگیر با حوثی‌ها و متحدان‌شان و در دست گرفتن کنترل شهر عدن توسط جدایی‌طلبان جنوب، جنگ داخلی در این کشور مصیبت‌زده را وارد مرحله جدیدی کرد.
نشست فوق العاده کمیسیون مشترک در حالی به پایان رسید که دستاورد ملموسی در دگرگون‌سازی مسیر مرگ کامل برجام نداشت.
توقیف نفتکش استنا امپرو متعلق به بریتانیا در خلیج فارس، شرایط ملتهب و پرتلاطم این آبراه مهم بین‌المللی را وارد مرحله جدیدی ساخته است. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با این اقدام رویارویی با دولت‌های غربی را گسترش داده تا علاوه بر جنگ پهپادها، جنگ نفتکش‌ها هم به معادلات زورآزمایی دو طرف اضافه شود.
در شرایط کنونی که پنجره فرصت‌ها رو به بسته شدن است و تنها محفظه کوچکی باز مانده، دولت فرانسه و بخصوص امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور این کشور، می‌کوشند برجام را نجات دهند. البته موشکافی مواضع مکرون و دولت متبوعش نشان می‌دهد هدف اصلی او در نهایت جایگزینی برجام با توافق تکمیلی است.
تا زمانی که هنوز در ایران امید به استفاده از اینس‌تکس برای خرید نفت ایران از سوی اروپا و دیگر کشورهای جهان وجود داشته باشد و بتواند مفری برای دور زدن حداقل برخی از تحریم‌ها باشد، فرایند خروج از برجام شتاب پیدا نمی‌کند. گرچه می‌توان گفت اینس‌تکس تنها می‌تواند وقفه‌ای در مرگ تدریجی و کامل برجام باشد.
هر جنگی نیاز به مقدمه‌سازی و زمینه‌چینی دارد؛ از تدارکات نظامی، گرفتن آرایش جنگی، چینش تجهیزات، انتقال نیروها گرفته تا آماده‌سازی سیاسی و روانی جامعه و برنامه‌ریزی دولت و نهادهای متصدی خدمات عمومی برای شرایط اضطراری و ویژه جنگی. رصد کردن اتفاقات و تحولات هنوز چنین علائمی را نشان نمی‌دهند.
بیشتر
