مجید محمدی جامعهشناس ایرانی مقیم آمریکاست.
در روز هفتم اسفند همراه با انتخابات مجلس، انتخابات مجلس خبرگان نیز انجام میشود. آیا این انتخابات در سطح انتخابات ریاست جمهوری یا مجلس جمهوری اسلامی اهمیت دارد (فارغ از میزان اهمیت آنها)؟ آیا صرف انتخاب رهبر آینده توسط این مجلس (و نه نظارت بر رهبر جمهوری اسلامی که سه دهه است از دستور کار آن خارج شده) دلیل خوبی برای اهمیت انتخابات آن است؟
هنر رسمی و ایدئولوژیک جمهوری اسلامی یا همان «تبلیغات اسلامی در قالب هنر» حکایت تمرکز منابع در بخش دولتی، امتیاز و رانت خواری و در عین حال طلبکاری از همهی دنیاست.
از هم اکنون مشخص است که مجلس آیندهای چگونه مجلسی خواهد بود و چه کارکردی خواهد داشت. مجلس دهم با توجه به نوع نامزدها و ائتلافها و وعدهها مجلسی تنها در خدمت کاست حکومتی و نیروهای نظامی و امنیتی و نیز تأمینکنندهی منافع اعضا خواهد بود.
مجلس خبرگان رهبری از حیث سیاسی یک محفل متشکل از روحانیون باورمند به ولایت فقیه و وفادار به آیتالله علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، (دست چین شده توسط شورای نگهبان) است که گهگاه دور هم جمع میشوند، دعایی به جان رهبر کرده و همهٔ کارهای وی را تایید میکنند.
در روز اعلام اجرایی شدن توافق وین سیاستمداران گروه ۵+۱ و جمهوری اسلامی بر امتیازاتی که از طرف مقابل گرفتهاند یا تاثیرات آن (امنتر شدن جهان) تاکید کردند.
حجاب در جمهوری اسلامی فقط دارای یک بُعد نیست تا با تغییر معادلات در آن بُعد اجباری بودن آن بیفایده و منتفی شود. حجاب کارکردهای متفاوتی دارد و نیاز به اِعمال آن گروههای زیادی را در حول و حوش خود گرد هم میآورد.
در آستانهٔ انتخابات مجلس دهم نیروهای اقتدارگرا به دو علت اصلاحطلبان و اعتدالگرایان را به عنوان نیروهای نفوذی مطرح میکنند: ۱) یاس از تفرق اصلاحطلبان و اعتدالگرایان به واسطهٔ در کنار هم قرار گرفتن روحانی و هاشمی و خاتمی و حسن خمینی، و ۲) تفرق شدید میان جناح اصولگرا در شکل دادن به فهرستهای مشترک نامزدها در سراسر کشور در حالی که سه شاخهٔ پایداری، جبهه پیروان خط امام و رهبری به دبیرکلی باهنر و رهروان ولایت نزدیکان به لاریجانی در این جناح دارند با یکدیگر کلنجار میروند.
چرا جمهوری اسلامی و وفاداران به آن تا این حد به حمله به سفارتخانهها علاقهمندند؟ آیا راه دیگری برای اعتراض به کشوری دیگر غیر از حمله به سفارتخانهی آن وجود ندارد؟ آیا نقطهی توقفی بر این عمل غیرعقلانی و خارج از عرف بینالملل در ایران قابل تصور است؟
تعداد پرشمار معتادان بیخانمان در خیابانها و محلات شهرهای بزرگ ایران به یک بحران اجتماعی تبدیل شده است. اینها عمدتا در مراکز عمومی مثل پارکها، خانههای خرابه و دورافتاده و کف پیادهروها زندگی میکنند.
جمهوری اسلامی علی رغم محکوم کردن مداخلهی بشردوستانه، و اطلاعرسانی و اظهار نظر غربیان در مورد نقض حقوق بشر در ایران یا اقدامات تروریستی این حکومت، در همهی این زمینهها از حیث مداخله در دیگر جوامع و تحریک دیگر کشورها به زورآزمایی و جنگ فعال بوده است. اما مداخلههای جمهوری اسلامی به ندرت بشردوستانه و امدادی بوده و حتی بعد از زلزله یا سیل در کشورهای مسلمان و همجوار نیز کمکها بیتشر جنبهی نمادین داشته است.
بر اساس گزارش بانک مرکزی متوسط هزینه خوراکی در یک خانوار شهری ایرانی در سال ۱۳۹۳ اندکی بیش از هشت میلیون تومان بوده است. این ارقام چه تصویری از وضعیت تغذیهی مردم ایران به دست می دهند؟ با این ارقام با چه نسلی در آینده از حیث سلامت جسمانی مواجه خواهیم بود؟ آیا این ارقام می توانند معرف شکاف طبقاتی در ایران باشند؟ آیا مشکل تغذیه در ایران ناشی از نابرابری درآمدهاست؟
وقتی ولایت فقیه به ابزاری برای اختصاص یافتن منابع ملی (تحت عنوان انفال) به روحانیت شیعه و کسب امتیاز توسط روحانیون و مکتبیها تبدیل شود طبیعی است که دیگر شهروندان نیز از این مدل برای توجیه فساد یا گریز از پیامدهای قانونی فساد بهره خواهند برد.
شکاف عمیقی میان انتظارات جوانان ایرانی و واقعیتهای جامعه ایران وجود دارد. آنها کار با ثبات میخواهند اما میزان اشتغال (با رشد منفی اقتصادی) دارد کاهش مییابد. آنها میخواهند از موسیقی زنده ایرانی لذت ببرند اما اسلامگرایان تا حدی که زورشان (به غیرخودیها) برسد نمیگذارند.
عضو مجلس از سنندج میگوید: «معاون سیاسی وزیر کشور و رئیس ستاد انتخابات در جلسهای در استان کرمانشاه به فرمانداران، بخشداران و مسئولان غرب کشور اعلام کرده است که با نمایندگان فعلی مجلس همکاری نکنند.» (مهر، ۷ آذر ۱۳۹۴) توضیح وزارت کشور به جای تکذیب این ادعا تأییدکننده آن است. (تابناک، ۱۸ آذر ۱۳۹۴) این بدین معنی است که دولت روحانی عمر مجلس را تمامشده میداند.
پایین آوردن سن ازدواج نه تنها به کودکآزاری جنسی در ایران رسمیت بخشیده بلکه این پدیده را تشدید کرده است. این روند برای دختران افزایشی بوده است به طوری که ازدواج ۲۰ هزار دختر کودک در شش ماه اول ۱۳۹۴ ثبت شده است و میتوان پیشبینی کرد تا آخر سال به ۴۰ هزار نفر برسد. در سال ۹۳ در حدود شش درصد ازدواجها (۴۰ هزار) دختران زیر ۱۵ سال بودهاند.
علی مطهری عضو مجلس نهم میگوید که رهبر جمهوری اسلامی پس از شنیدن گزارش مربوط به آسیبشناسی اجتماعی در ایران گریه کرده است. (تابناک، ۳ آذر ۱۳۹۴) دفتر رهبر جمهوری اسلامی نیز در برابر این گزارش عکس العملی نشان نداده و تکذیب نکرده است و این نشان میدهد که گزارش وی بیان ما وقع است.
در این نوشته بر موضوع فقدان آزادی تجمعات در جمهوری اسلامی تمرکز میکنیم.
داعش اکنون نیمی از سوریه و حدود نیمی از خاک عراق را در کنترل خود دارد و بیش از دو هزار حمله هوایی نیروهای ائتلاف ایالات متحده و کشورهای عربی نتوانسته آن را از تحکیم حکومت خود در عراق و سوریه باز دارد. علی رغم همه حملات ائتلاف و دیگر کشورها داعش یا خلافت اسلامی مناطقی را در عراق و سوریه از دست میدهد اما مناطق دیگری را اشغال میکند.
کشتار و حمام خونی که گروههای اسلامگرا در پاریس به راه انداختند بسیاری را شگفتزده کرد. در این عملیات بیش از ۱۲۰ نفر از مردم پاریس در بیرون یک استادیوم، یک رستوران و یک سالن کنسرت کشته شدند. اما اگر به تاریخ این گونه بربریتها نه در چند دههٔ اخیر بلکه در یکی دو سال اخیر نگاه کنیم چندان شگفتزده نخواهیم شد. در چند دههٔ اخیر از حیث کشتار و ترور هیچ ایدئولوژیای به گرد پای اسلامگرایی نمیرسد.
نظرسنجیهای مراکز مستقل افکار سنجی در ایران (توسط موسسهٔ آینده و موسسهٔ ملی پژوهش افکار عمومی در سال۱۳۸۱) نشان دادند که اکثریت مردم ایران و بخش قابل توجهی از نخبگان سیاسی (عملگراها) با ایالات متحده و کشورهای غربی دشمنی ندارند و خواهان رابطه با این کشورها هستند.
بیشتر