نحوه برگزاری مناظره هشت نامزد يازدهمين دوره انتخابات رياست جمهوری ايران توسط صدا و سيما، اعتراض شماری از نامزدها را در پی داشت.
مجری قسمت اول مناظره را مرتضی حيدری برعهده داشت که بر مسائل اقتصادی متمرکز بود. در اين مناظره حسن روحانی، سعيد جليلی، محمد رضا عارف، غلامعلی حداد عادل، محمد باقر قاليباف، محمد غرضی، علی اکبر ولايتی و محسن رضايی، هشت نامزد انتخابات رياست جمهوری حضور داشتند.
در بخش دوم مناظره، مرتضی حيدری گفت که سوالات کوتاه از نامزدهای انتخابات رياست جمهوری پرسيده می‌شود. او تاکيد کرد که اين سوال‌ها نه با هدف سنجش اطلاعات نامزدهای انتخابات رياست جمهوری بلکه برای سنجش رويکردهای دولت‌های آنها به موضوعات کلان اقتصادی مطرح می‌شود. او گفت که نامزدها می‌توانند بگويند که سوال غلط است، يا پاسخ ندهند يا اگر بنا را بر پاسخ گذاشتند تنها بايد يک کلمه بگويند.
محمد رضا عارف، نامزدی که خود را از اصلاح‌طلبان می‌داند، در اعتراض به اين شيوه گفت: «اين شيوه‌ای که اين انتخابات برگزار شد، در شان هشت کانديدای انتخابات رياست جمهوری نيست. خوب بود که بحث می‌شد و کانديداها برنامه‌های خود را مطرح می‌کردند. من به احترام دوستان قسمت اول را جواب دادم اما واقعا جواب دادن به تست، مگر ما در چه کنکوری و در چه آزمونی می‌خواهيم شرکت کنيم؟»
مجری برنامه در پاسخ به عارف گفت: «سوالات تستی نيست.»
اما عارف بر نظر خود اصرار کرد و اظهار داشت: «تستی است و من به احترام مردم عزيز کشورم اينجا می‌نشينم اما به هيچ‌يک از سوالات جواب نمی‌دهم؛ چراکه در شأن دوستانی که اينجا نشسته‌اند نيست.»
او به اين سخن خود عمل کرد و در پاسخ به همه سوال‌ها گفت: «نظری ندارم»
محسن رضايی نيز در همين راستا خطاب به مجری گفت: «صدا و سيما بايد اين هشت نفر را رئيس جمهور بداند و آنها با يکديگر گفت‌و‌گو کنند.»
مرتضی حيدری در پاسخ گفت: «بله همه شما عزيزان در قد و قواره رياست جمهوری هستيد.»
محسن رضايی ادامه داد: «شما می‌دانيد من آدم صبوری هستم و بسيار تحمل می‌کنم. از اول هم به دنبال اين بودم که اين مناظره به کجا می‌خواهد برسد. اين حرف‌های تکراری، اين عجله، اين که اينکه جويده جويده و يک دقيقه، دو دقيقه، سه دقيقه بخواهيم به سوالات جواب بدهيم، هم به مردم آسيب می‌زند و هم توهين به هشت کانديداست.»
او افزود: «اگر از همان اول ما شئونات رئيس جمهور را رعايت نکنيم، خب از همان اول معروف است که ما نمی‌خواهيم دولت قوی تشکيل بشود. بحث من اين تست نيست البته، من شايد به سوالات شما جواب بدهم اما می‌خواهم عرض کنم ما از ابتدا تا الان صبر کرديم می‌خواستيم ببينيم به کجا می‌خواهيم برسيم. ما خودمان بايد با خودمان مناظره کنيم. بايد شرايط را فراهم کنيد. يا اين که کارشناسان اقتصادی دوستان بيايند من آماده‌ام موضوع به موضوع با آن ها گفت‌و‌گو کنم. برای هر موضوع ۲۰ دقيقه صحبت کنيم از جايی شروع کنيم و به جايی برسيم و من را به چالش بکشند.»
عارف با اعتراض دوباره گفت: «اين واقعا شان ما نيست، در بخش بعد بايد بايد در نوع مناظره برای رياست جمهوری تجديدنظر شود تا بتوانيم شرکت کنيم و مردم را در جريان نقطه نظرات خودمان قرار دهيم.»
اينجا بود که حسن روحانی نيز به معترضان به اين روش صدا و سيما پيوست و گفت: «راهش اين بود که شما بايد نمايندگان کانديداها را قبلا می‌خواستيد، با آنها مشورت می‌کرديد و نسبت به سبک کار به توافق می‌رسيديد. سبک شما سبکی است که به عقيده من مردم آن را از طرف صدا و سيما توهين آميز می‌دانند. وگرنه مساله اين نيست که ما جواب بدهيم يا ندهيم. اما قضاوت مردم اين خواهد شد.»
مرتضی حيدری در دفاع از اين روش برگزاری مناظره اظهار کرد: «اگر سوال‌ها را مطرح کنم شما حتما نظرتان تغيير خواهد کرد. ما بيش از ۲۰ سناريوی مختلف را در جلسات متعدد و متنوع بررسی کرديم. از اساتيد ارتباطات دانشگاه ها و همکاران با تجربه و با سابقه خودمان در سازمان استفاده کرديم. مدلی که به آن رسيديم اينطور بود.»
محمدرضا عارف تاکيد کرد: «ما بايد باهم رقابت کنيم. شما بايد از ما می‌پرسيديد که چه شيوه‌ای بهتر است. ما هشت نفر باهم به توافق می‌رسيديم که به چه شيوه‌ای مردم بهتر در جريان برنامه‌های ما قرار می‌گيرند و بهتر ما را می‌شناسند، نه از استاد يا کارشناس ديگر. صدا و سيما با چه مجوزی بدون در نظر نظر هشت نفر کانديدا آمده برايشان برنامه‌ريزی کرده تعيين تکليف کرده است؟»
مرتضی حيدری پاسخ داد: «اين مدل به تصويب ستاد تبليغات انتخابات کشور رسيده و قانونی است. يعنی سازمان صدا و سيما، شورای نگهبان و وزارت کشور همه در آن عضوند.»
محمدرضا عارف گفت: «آنها نبايد بگويند، ما بايد بگوييم، ما می‌خواهيم باهم رقابت کنيم. ما بايد در يک فضای سالم رقابتی با يکديگر گفت‌و‌گو کنيم.»
مرتضی حيدری ادامه داد: «اعتراض شما محترم. من خواهش می کنم نمايندگان محترمتان فردا به سازمان بيايند، ما با آنها گفت‌و‌گو می کنيم، اگر بر سر مدلی به اجماع رسيديم، مناظرات بعدی را با آن مدل برگزار می‌کنيم.»
مناظره‌ای که صدا و سیما روز جمعه برای هشت نامزد ترتیب داده بود بسیار شبیه به مسابقات تلویزیونی بود. علاوه بر سئوال‌های چند گزینه‌ای تصاویری پخش می‌شد و نامزدها باید برداشت خود را از ان تصاویر بیان می‌کردند.
در دور گذشته انتخابات رياست جمهوری ايران که چهار نامزد داشت، نامزدها دو به دو با حضور در صدا و سيما با يکديگر مناظره کردند. اين بار اما صدا و سيما می‌گويد به دليل تعداد زياد نامزدها، امکان و زمان برای برگزاری مناظره های دو طرفه وجود ندارد.
از مناظره‌های پيش از انتخابات رياست جمهوری سال ۸۸، به عنوان يکی از عوامل حضور خيابانی طرفداران نامزدها پيش از انتخابات و اعتراض‌های خيابانی پس از انتخابات ياد می‌شود. آن مناظره‌ها باعث ايجاد شور و هيجان ميان طرفداران نامزدها شده بود.
در ادامه مناظره بعد از ظهر جمعه نامزدهای انتخابات، ديگر نامزدها به برخی سوال‌های مطرح شده توسط مجری برنامه اعتراض کرده و گفتند که اين سوال‌ها صحيح نيست.
مجری قسمت اول مناظره را مرتضی حيدری برعهده داشت که بر مسائل اقتصادی متمرکز بود. در اين مناظره حسن روحانی، سعيد جليلی، محمد رضا عارف، غلامعلی حداد عادل، محمد باقر قاليباف، محمد غرضی، علی اکبر ولايتی و محسن رضايی، هشت نامزد انتخابات رياست جمهوری حضور داشتند.
در بخش دوم مناظره، مرتضی حيدری گفت که سوالات کوتاه از نامزدهای انتخابات رياست جمهوری پرسيده می‌شود. او تاکيد کرد که اين سوال‌ها نه با هدف سنجش اطلاعات نامزدهای انتخابات رياست جمهوری بلکه برای سنجش رويکردهای دولت‌های آنها به موضوعات کلان اقتصادی مطرح می‌شود. او گفت که نامزدها می‌توانند بگويند که سوال غلط است، يا پاسخ ندهند يا اگر بنا را بر پاسخ گذاشتند تنها بايد يک کلمه بگويند.
محمد رضا عارف، نامزدی که خود را از اصلاح‌طلبان می‌داند، در اعتراض به اين شيوه گفت: «اين شيوه‌ای که اين انتخابات برگزار شد، در شان هشت کانديدای انتخابات رياست جمهوری نيست. خوب بود که بحث می‌شد و کانديداها برنامه‌های خود را مطرح می‌کردند. من به احترام دوستان قسمت اول را جواب دادم اما واقعا جواب دادن به تست، مگر ما در چه کنکوری و در چه آزمونی می‌خواهيم شرکت کنيم؟»
مجری برنامه در پاسخ به عارف گفت: «سوالات تستی نيست.»
اما عارف بر نظر خود اصرار کرد و اظهار داشت: «تستی است و من به احترام مردم عزيز کشورم اينجا می‌نشينم اما به هيچ‌يک از سوالات جواب نمی‌دهم؛ چراکه در شأن دوستانی که اينجا نشسته‌اند نيست.»
او به اين سخن خود عمل کرد و در پاسخ به همه سوال‌ها گفت: «نظری ندارم»
محسن رضايی نيز در همين راستا خطاب به مجری گفت: «صدا و سيما بايد اين هشت نفر را رئيس جمهور بداند و آنها با يکديگر گفت‌و‌گو کنند.»
مرتضی حيدری در پاسخ گفت: «بله همه شما عزيزان در قد و قواره رياست جمهوری هستيد.»
محسن رضايی ادامه داد: «شما می‌دانيد من آدم صبوری هستم و بسيار تحمل می‌کنم. از اول هم به دنبال اين بودم که اين مناظره به کجا می‌خواهد برسد. اين حرف‌های تکراری، اين عجله، اين که اينکه جويده جويده و يک دقيقه، دو دقيقه، سه دقيقه بخواهيم به سوالات جواب بدهيم، هم به مردم آسيب می‌زند و هم توهين به هشت کانديداست.»
او افزود: «اگر از همان اول ما شئونات رئيس جمهور را رعايت نکنيم، خب از همان اول معروف است که ما نمی‌خواهيم دولت قوی تشکيل بشود. بحث من اين تست نيست البته، من شايد به سوالات شما جواب بدهم اما می‌خواهم عرض کنم ما از ابتدا تا الان صبر کرديم می‌خواستيم ببينيم به کجا می‌خواهيم برسيم. ما خودمان بايد با خودمان مناظره کنيم. بايد شرايط را فراهم کنيد. يا اين که کارشناسان اقتصادی دوستان بيايند من آماده‌ام موضوع به موضوع با آن ها گفت‌و‌گو کنم. برای هر موضوع ۲۰ دقيقه صحبت کنيم از جايی شروع کنيم و به جايی برسيم و من را به چالش بکشند.»
عارف با اعتراض دوباره گفت: «اين واقعا شان ما نيست، در بخش بعد بايد بايد در نوع مناظره برای رياست جمهوری تجديدنظر شود تا بتوانيم شرکت کنيم و مردم را در جريان نقطه نظرات خودمان قرار دهيم.»
اينجا بود که حسن روحانی نيز به معترضان به اين روش صدا و سيما پيوست و گفت: «راهش اين بود که شما بايد نمايندگان کانديداها را قبلا می‌خواستيد، با آنها مشورت می‌کرديد و نسبت به سبک کار به توافق می‌رسيديد. سبک شما سبکی است که به عقيده من مردم آن را از طرف صدا و سيما توهين آميز می‌دانند. وگرنه مساله اين نيست که ما جواب بدهيم يا ندهيم. اما قضاوت مردم اين خواهد شد.»
مرتضی حيدری در دفاع از اين روش برگزاری مناظره اظهار کرد: «اگر سوال‌ها را مطرح کنم شما حتما نظرتان تغيير خواهد کرد. ما بيش از ۲۰ سناريوی مختلف را در جلسات متعدد و متنوع بررسی کرديم. از اساتيد ارتباطات دانشگاه ها و همکاران با تجربه و با سابقه خودمان در سازمان استفاده کرديم. مدلی که به آن رسيديم اينطور بود.»
محمدرضا عارف تاکيد کرد: «ما بايد باهم رقابت کنيم. شما بايد از ما می‌پرسيديد که چه شيوه‌ای بهتر است. ما هشت نفر باهم به توافق می‌رسيديم که به چه شيوه‌ای مردم بهتر در جريان برنامه‌های ما قرار می‌گيرند و بهتر ما را می‌شناسند، نه از استاد يا کارشناس ديگر. صدا و سيما با چه مجوزی بدون در نظر نظر هشت نفر کانديدا آمده برايشان برنامه‌ريزی کرده تعيين تکليف کرده است؟»
مرتضی حيدری پاسخ داد: «اين مدل به تصويب ستاد تبليغات انتخابات کشور رسيده و قانونی است. يعنی سازمان صدا و سيما، شورای نگهبان و وزارت کشور همه در آن عضوند.»
محمدرضا عارف گفت: «آنها نبايد بگويند، ما بايد بگوييم، ما می‌خواهيم باهم رقابت کنيم. ما بايد در يک فضای سالم رقابتی با يکديگر گفت‌و‌گو کنيم.»
مرتضی حيدری ادامه داد: «اعتراض شما محترم. من خواهش می کنم نمايندگان محترمتان فردا به سازمان بيايند، ما با آنها گفت‌و‌گو می کنيم، اگر بر سر مدلی به اجماع رسيديم، مناظرات بعدی را با آن مدل برگزار می‌کنيم.»
مناظره‌ای که صدا و سیما روز جمعه برای هشت نامزد ترتیب داده بود بسیار شبیه به مسابقات تلویزیونی بود. علاوه بر سئوال‌های چند گزینه‌ای تصاویری پخش می‌شد و نامزدها باید برداشت خود را از ان تصاویر بیان می‌کردند.
در دور گذشته انتخابات رياست جمهوری ايران که چهار نامزد داشت، نامزدها دو به دو با حضور در صدا و سيما با يکديگر مناظره کردند. اين بار اما صدا و سيما می‌گويد به دليل تعداد زياد نامزدها، امکان و زمان برای برگزاری مناظره های دو طرفه وجود ندارد.
از مناظره‌های پيش از انتخابات رياست جمهوری سال ۸۸، به عنوان يکی از عوامل حضور خيابانی طرفداران نامزدها پيش از انتخابات و اعتراض‌های خيابانی پس از انتخابات ياد می‌شود. آن مناظره‌ها باعث ايجاد شور و هيجان ميان طرفداران نامزدها شده بود.
در ادامه مناظره بعد از ظهر جمعه نامزدهای انتخابات، ديگر نامزدها به برخی سوال‌های مطرح شده توسط مجری برنامه اعتراض کرده و گفتند که اين سوال‌ها صحيح نيست.
