اعلام آمار مربوط به نرخ رشد اقتصادی در نیمه نخست سال که در هفته گذشته پیش از انتشار رسمی از زبان مسئولان دولتی شنیده شد با واکنش‌هایی در میان کارشناسان و صاحبنظران اقتصادی روبرو شد که در شماری از یادداشت‌ها و تحلیل‌های اقتصادی نشریات ایران بازتاب داشت.
شان رئیس‌جمهوری و آمار اقتصادی
احمد توکلی، اقتصاددان نماینده مجلس در وبسایت «الف» با انتشار یادداشتی مرجع اعلام آمار مربوط به رشد ۲ درصدی اقتصاد ایران در نیمه نخست امسال را که در سخنان حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران بازتاب یافته بود، نتایج گزارشی تحقیقی اعلام کرده که موسسه آموزش و پژوهش در مدیریت و برنامه‌ریزی وابسته به سازمان برنامه سابق، انجام داده است.
آقای توکلی در ادامه یادداشت خود یادآور شده است که «بر اساس قانون برنامه پنجم توسعه، مرجع رسمی تهیه و اعلام آمار، مرکز آمار ایران است.»
او در عین حال متذکر می‌شود که «رسمیت مرکز آمار ایران در این مورد، مانع از تلاش‌های علمی مؤسسات پژوهشی جهت پیش‌بینی تغییرات شاخص‌های مهم مانند تولید ملی نیست.»
این نماینده مجلس، در ادامه تحلیل خود می‌نویسد که در تحقیق موسسه‌ای که پیش‌بینی‌های آن مبنای سخنان رئیس‌جمهوری ایران شده ضعف‌هایی وجود دارد، از جمله آنکه «داده‌هایی که برای برآورد از آنها استفاده شده است به تعبیر گزارش "حداقل اطلاعات" است»، و از سوی دیگر تهیه‌کنندگان آن گزارش، برای رسیدن به برآورد و پیش‌بینی‌های خود به استفاده از سری زمانی‌های فصلی، روی آورده‌اند.
به نوشته احمد توکلی، روش‌های برآورد و پیش‌بینی بر اساس سری زمانی، «ضعف‌های ذاتی دارد که نتایج را تحت تأثیر قرار می‌دهند.»
این اقتصاددان، در پایان یادداشت خود تأکید کرده است که «جایگاه مهم ریاست جمهوری اقتضا دارد که در این عرصه محتاطانه‌تر رفتار کنند و به اتکای آمارهای رسمی اظهارنظر فرمایند.»
به باور آقای توکلی، «رکود اقتصادی موروثی» به‌سرعت رفع نخواهد شد، بلکه باید به تعبیر او «دو سال خون دل خورد و همه دست‌به‌دست هم بدهند تا تدریجاً از دوران تلخ آن، خارج شویم.»
آمار و اطلاعات، قطب‌نمای کشتی اقتصاد
احمد میر مطهری، اقتصاددان و دبیر کل اسبق بورس تهران، در تحلیلی که برای روزنامه آرمان، چاپ تهران نوشته است، تأکید می‌کند که «از دیدگاه نظری، تحلیل اقتصادی روشی قاعده‌مند برای تعیین حداکثر استفاده از منابع کمیاب است.»
به نوشته آقای میر مطهری، «این روش، مشتمل بر مقایسه دو یا چند گزینه برای دستیابی به هدفی مشخص با فرضیاتی معین و محدود است.»
این اقتصاددان تأکید می‌کند که برای این مهم، «مجموعه‌ای از اعداد و قدر مطلق‌ها برای تحلیل داده‌ها و علت وقوع رویدادها با مشخصه‌های آماری برای تحلیل‌های توضیحی و استنتاجی مورداستفاده قرار گیرد.»
احمد میر مطهری در ادامه یادداشت خود با طرح پرسش‌هایی تلاش می‌کند تا نشان دهد بدون در دست داشتن آمار و اطلاعات و محاسبه شاخص‌های کلیدی اقتصادی و اجتماعی، امکان تحقق برنامه‌ها و آرمان‌های اقتصادی و اجتماعی و تحلیل آنها میسر نیست.
این صاحب‌نظر مسائل اقتصادی در ادامه تأکید دارد که حتی «ارتباط با افکار عمومی از طریق آمار و تحلیل‌های اقتصادی و اجتماعی است و داوری درباره عملکرد هر دولتی از طریق تحلیل آمارها و شاخص‌های کلیدی دوره مربوطه است، در عین حال با کمک همین آمارها و شاخص‌هاست که هر دولتی می‌تواند از کارنامه خود دفاع کند.»
در پایان این تحلیل، احمد میر مطهری بر نیازمندی اقتصاد ایران به داشتن آمار و اطلاعات درست و به هنگام برای خروج از رکود تورمی تأکید کرده و در پایان یادداشت خود می‌پرسد: «این قیاس شاید کمی مع‌الفارق باشد، ولی کشتی اقتصاد کشور در دریای پرتلاطم منطقه‌ای و جهانی بدون داشتن قطب‌نما که همان داده‌های آماری است چگونه می‌خواهد خود را به ساحل ثبات اقتصاد کلان برساند؟»
آقای میر مطهری تأکید می‌کند که «به‌طور قطع سپردن مسیر حرکت این کشتی به باد که هر طرف می‌خواهد آن را ببرد، به صلاح نیست.»
