رضا مرعشی، مدير تحقيقات در شورای ايرانيان آمريکايی که ماههاست اين مذاکرات را در محل دنبال می کند. آقای مرعشی در لوزان در گفتگویی با هانا کاویانی، خبرنگار اعزامی رادیو فردا به لوزان شرکت کرده است.
در مهلت باقی مانده، تا چه حد دستيابی به آن هدف مد نظر که تفاهم سياسی خوانده شده را ممکن می دانيد؟
به نظر هدفی که وجود دارد و آنچه که به صورت عمومی هم گفته شده اين است که تا يکشنبه شب کار را تمام کنند. تا ۲۹ مارس کار را تمام کنند و فرصت کافی برای کری بگذارند که به واشنگتن بازگردد و در جلسات محرمانه کنگره را در جريان بگذارد و اقدام اينچنينی ای از سوی ايرانی ها انجام شود که دکتر ظريف به ايران بازگردد و مجلس و ساير مقام ها را در جريان بگذارد.
اما داشتن هدف و رسيدن آن دو موضوع جدا از يکديگر است. و در ديپلماسی اينچنين است که وقتی می دانند که هنوز ۲۴ ساعت يا ۴۸ ساعت ديگر فرصت دارند، از آن به عنوان اهرم فشار استفاده می کنند و مثلا اينگونه القا می کنند، که يک يا چند موضوع خط قرمز است و سعی در امتيازگيری می کنند. و اين شايد موجب شود کار يکی دو روز بيشتر ادامه يابد اما آن تصميم گيری و مصالحه آخر مهم است.
پس در مجموع معتقديد که ايران و ۵+۱ می توانند به آن هدفشان در پايان اين ۴ ماه برسند؟
به نظرم می توانند، دو طرف هم گفته اند که فکر می کنند اين کار شدنی است، و من به صورت محتاطانه خوشبينم که دو طرف توانايی اين کار را دارند. البته تاکيد هم می کنم که موانعی بر سر راه وجود دارد و هنوز ضمانتی برای اين موضوع نيست. اما اگر نتوانند به نظر اين شکست بزرگی خواهد بود.
اگر اين تفاهم مشترک بر سر کليات به دست آيد، به نظرتان چه موضوعاتی دستيابی به يک توافق نهايی را می تواند تحت الشعاع قرار دهد. خطر اصلی در هفته های آينده تا مهلت تيرماه برای دستيابی به توافق کامل چه خواهد بود ؟
از آخر مارس تا آخر ژوئن من دو خطر اصلی را می بينم. خطر بزرگ ِ اول، تندروها در واشنگتن و تهران هستند که ممکن است اقداماتی انجام دهند از جمله اعمال تحريم های تازه توسط کنگره يا در تهران بخش هايی از خکومت که از سوی مردم انتخاب نمی شوند، شرايط سختتر و غيرمعقولانه ای را برای توافق در نظر بگيرند.
چنين وضعيتی می تواند دستيابی به توافق جامع را سخت کند. اما صادقانه بگويم، خطر بزرگتر، رهبران سياسی در هر دو پايتخت هستند که يا تمايل نداشته باشند، يا نتوانند، قدم هايی را بردارند که برای دستيابی به صلح لازم است.
چرا که هر توافقی که در نهايت به دست آورند، يک ريسک سياسی خواهد بود و آنها نه تنها بايد مردم را قانع کنند بلکه بايد مقام های سياسی تهران و واشنگتن را با آن همراه کنند. اينطور نيست که توافق به دست آيد و پس از ارائه آن همه با آن موافق باشند، آنها بايد اين توافق را به اصطلاح بفروشند، و اين کار را بايد به صورت مستمر و سريع انجام دهند. اگر تمايل کافی به اين کار وجود نداشته باشد، اين روند با خطر شکنندگی مواجه است.
