توافق دولت جو بایدن با جمهوری اسلامی ایران بر سر آزادی متقابل زندانیان و آزادسازی شش میلیارد دلار از اموال بلوکه شده ایران نزد بانک‌های کره جنوبی، با واکنش خشم‌آلود جمهوری‌خواهان آمریکا روبه‌رو شده است.
در مقابل، جیسون رضائیان، روزنامه‌نگار ایرانی آمریکایی و «گروگان» پیشین در جمهوری اسلامی و سازمان «نایاک» از پایان رنج تحمیل‌شده به شهروندان بازداشتی در ایران ابراز خشنودی کردند.
دولت‌های آمریکا و جمهوری اسلامی روز پنج‌شنبه، ۱۹ مرداد، تأیید کردند که گام‌هایی در راه آزادی پنج زندانی دوتابعیتی ایرانی آمریکایی از زندان در ایران برداشته شده و در مقابل، ایران مایل به آزادی چند شهروند ایرانی از زندان آمریکا و آزادسازی شش میلیارد دلار پول از فروش نفت سال‌های گذشته خود به کره جنوبی است که به دلیل تحریم‌های آمریکا، تا حال در اختیار ایران قرار نگرفته بود.
در این زمینه مایک پومپئو، وزیر خارجه دولت دونالد ترامپ که آمریکا در زمان او از توافق برجام خارج شد، با اشاره به انتقال پنج زندانی آمریکایی از زندان به حصر خانگی، توئیت کرد که آزادسازی شش میلیارد دلار برای «قصابان تهران» تنها برای آن‌که «گروگان‌های» آمریکایی به نوع دیگری از زندان بروند، یک «معامله وحشتناک» است در حالی که ایران «نباید از گروگان گرفتن آمریکایی‌ها نفعی ببرد».
جیم ریش، عضو کمیته روابط خارجی مجلس سنا، نیز همچون تام کاتن در توئیتی نوشت که از آزادی آمریکایی‌هایی که به طور غیرقانونی در ایران بازداشت شده بودند، استقبال می‌کند اما آزادسازی شش میلیارد دلار نیز «به طور خطرناکی» به رژیم ایران «انگیزه بیشتری برای گروگان‌گیری» می‌دهد.
به نوشته آقای ریش، دولت بایدن می‌بایست برای مجازات کسانی که از شهروندان آمریکایی به عنوان مهره سیاسی بهره‌برداری می‌کنند، تلاش کند تا این رویکرد پایان یابد.
کلودیا تِنی، عضو مجلس نمایندگان از نیویورک نیز توئیت کرده که دولت ما «هرگز نباید با تروریست‌ها مذاکره کند، چه برسد به تأمین مالی آن‌ها».
خانم تنی مدعی شد که دولت بایدن شش میلیارد دلار به «ملاهای ایران» برای «تأمین مالی تروریسم و ظلم به مردم ایران» پول رسانده است.
بری لودرمیلک، عضو جمهوری‌خواه دیگر مجلس نمایندگان از ایالت جورجیا، با پیوستن به منتقدان توافق تازه واشینگتن-تهران، توئیت کرد که «درست در زمانی که مردم آمریکا بعد از شکست خروج از افغانستان، فکر می‌کردند سیاست خارجی (جو) بایدن نمی‌تواند فاجعه‌بارتر از این شود، او در برابر ایران کرنش کرد».
در این میان، یک «منبع آگاه» در پاسخ به پرسش شبکه فاکس‌نیوز در این زمینه که «گروگان‌های آمریکایی در ایران» که از زندان به حبس خانگی انتقال یافته‌اند، چه زمان به خانه در آمریکا بازخواهند گشت، ارزیابی کرد که این روند «هفته‌های دیگر نیز طول بکشد».
نیویورک تایمز روز ۱۹ مرداد نوشته بود که سیامک نمازی، مراد طاهباز، عماد شرقی و یک آمریکایی دیگر از زندان اوین به هتلی در تهران انتقال یافته و کماکان تحت نظر بوده و حق خروج از ایران را ندارند. یک زن آمریکایی-ایرانی دیگر ظاهراً زودتر به حبس خانگی منتقل شده بود.
روزنامه «خراسان»، چاپ مشهد، هفته گذشته به وجود زنی که پنجمین زندانی دوتابعیتی است اشاره کرده و نام زندانی چهارم را نیز «شهاب دلیلی» ذکر کرده بود. مقامات ایرانی و آمریکایی نام زندانی‌های چهارم و پنجم را رسماً ذکر نکرده‌اند، اما از آنجا که شهاب دلیلی ظاهراً تنها از اقامت دائم آمریکا ممکن است او در شمار زندانیان موضوع توافق اخیر نباشد.
وزارت خارجه ایران و محمد جمشیدی، معاون ابراهیم رئیسی، تأیید کردند که این شهروندان آمریکایی- ایرانی تا تأمین شرایط مورد نظر جمهوری اسلامی، در ایران خواهند ماند.
با وجود انتقادهای تند جمهوری‌خواهان و کنشگران سیاسی ایرانی در آمریکا از توافق واشینگتن با تهران، شورای ملی ایرانیان آمریکا، موسوم به «نایاک» در بیانیه‌ای نوشت که رهایی شهروندان آمریکایی «ربوده شده» که «به ناحق بازاشت شدند» یک «خبر بسیار خوشایند» است.
بیانیه «نایاک» افزود: «ما از این‌که دولت (جو) بایدن آزادی این شهروندان را در اولویت قرار داده و با تلاش‌های دیپلماتیک مداوم و همکاری با دولت‌های میانجی در منطقه برای آزادی آن‌ها تلاش کره، دلگرم هستیم.»
این شورا نوشته که توافق یادشده «بُرد- بُرد» است، زیرا «دسترسی مردم ایران به غذا و دارو و کاهش درد و رنج شهروندان ایرانی از منظر انسانی و حقوق بشر، بسیار حیاتی است».
جیسون رضائیان، مدیر دفتر تهران روزنامه واشینگتن‌پست که خود پس از دو سال حبس در ایران در یک معامله بین دولت وقت تهران و آمریکا در سال ۱۳۹۴ آزاد شده بود، در گفت‌وگو با رادیوفردا خبر احتمال رهایی پنج زندانی آمریکایی دیگر در تهران را یک تحول مسرت‌بخش نامید و با ابراز امیدواری نسبت به بازگشت سریع آن‌ها نزد خانواده‌های‌شان در آمریکا، تأکید کرد که این افراد از آغاز نمی‌بایست با این برخورد در ایران روبه‌رو می‌شدند.
آقای رضائیان شرایط کنونی را متفاوت از سال ۱۳۹۴ در زمان حصول برجام دانست اما گفت هرچند تلاش شده که توافق بر سر زندانیان جدای از یک توافق هسته‌ای باشد، اما این احتمال نیز هست که به دستیابی به توافق گسترده‌تر بین تهران و واشینگتن کمک کند.
کریستین امان‌پور، گزارشگر ارشد شبکه سی‌ان‌ان نیز شامگاه پنج‌شنبه به نقل از «منبع آگاه» آمریکایی گفت که قطعی شدن آزادی این آمریکایی‌ها، شاید به تسهیل مذاکرات بین دو کشور در زمینه‌های دیگر کمک کند.
دو مقام ارشد دفاعی اسرائیل نیز روز جمعه ۲۰ مرداد، به نیویورک تایمز گفتند که تفاهم اخیر بین تهران و واشینگتن «بخشی از تفاهم‌های گسترده‌تر» برسر امور منطقه‌ای، شامل محدود شدن غنی‌سازی اورانیوم ایران و جلوگیری از حملات شبه‌نظامیان مورد حمایت ایران به نیروهای آمریکایی در عراق و سوریه است.
برخی اصولگرایان در حاکمیت ایران روز جمعه در رسانه‌های خود نوشتند که توافق دولت ابراهیم رئیسی با واشینگتن حاوی «یک پیام ناامیدکننده در سطح عمومی برای براندازان اپوزیسیونی در خارج است که در یک سال گذشته خواستار محدود شدن روابط غرب با جمهوری اسلامی ایران شده بودند».
