نقش «مهم» حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه جمهوری اسلامی که در سقوط هلیکوپتر ابراهیم رئیسی همراه با او کشته شد، در تقویت همکاریها و هماهنگیهای حکومت ایران با گروههای نیابتیاش در خاورمیانه از موضوعاتی است که در روزهای اخیر در رسانههای اسرائیل مورد توجه قرار گرفت.
این رسانهها مرگ امیرعبداللهیان را که چند دهه مناسبات نزدیک با دبیرکل حزبالله، رهبران حوثیها، شیعیان عراقی، بحرینی و سران سازمانهای مسلح فلسطینی، بهویژه سازمان جهاد اسلامی فلسطین مانند رمضان عبدالله شلح و زیاد نخاله داشت، یک ضربه به این نوع همکاریها - دستکم در کوتاهمدت- ارزیابی کردند.
سایت والانیوز اول خرداد نوشت این دیپلمات ۶۰ ساله که دیدگاههای رادیکال و نزدیک به سپاه پاسداران داشت و نمایندهٔ رویکرد تندروانه علی خامنهای در سیاست خارجی بود، همزمان با نظارت بر مذاکرات غیرمستقیم تهران با آمریکا برای احیای برجام، رویکرد ستیزهجویانه در قبال غرب را حفظ کرده بود.
این سایت اظهارات ماه گذشته حسین امیرعبداللهیان در سفر او به نیویورک را در گفتوگویش با شبکهٔ انبیسی نیوز یادآوری کرد که با لحن هشدار شدید خطاب به اسرائیل، تهدید کرده بود اگر اسرائیل بیش از این در منطقه ماجراجویی کند، پاسخ ایران به اسرائیل «فوری و حداکثری» خواهد بود.
به نوشتهٔ والانیوز، قاسم سلیمانی، فرمانده کشتهشدهٔ نیروی قدس سپاه، الگوی حسین امیرعبداللهیان بود و خود او بارها گفته بود دنیای غرب باید از قاسم سلیمانی سپاسگزار باشد که اگر جمهوری اسلامی (برای غلبه بر داعش) نبود، ایستگاههای مترو در بروکسل، لندن و پاریس امنیت امروز را نمیداشت.
این مقاله افزوده که نقش حسین امیرعبداللهیان از زمان وزارت خارجه علیاکبر صالحی برجسته شد و محمدجواد ظریف، وزیر خارجه در دولت حسن روحانی، نیز با تمامی اختلافاتی که با حسین امیرعبداللهیان داشت، او را در مقام معاونت وزارت خارجه در امور کشورهای عربی حفظ کرده بود.
روزنامه یدیعوت آحرونوت نیز نوشت گروههای نیابتی ایران نبودِ حسین امیرعبداللهیان را با توجه به نقش او در تقویت همکاریهای تهران با این سازمانها در دورهٔ نزدیک احساس خواهند کرد.
همچنین وبسایت اقتصادی اسرائیلی کالکالیست در مقالهای با عنوان «نه با رئیسی، که کانال ارتباطی (حسن) نصرالله با مرگ وزیر خارجه قطع شد»، نوشت مرگ ابراهیم رئیسی و وزیر خارجه ایران ادامه سیاست هستهای ایران را مختل نخواهد کرد، اما میتواند در برخی فرایندها تأخیر ایجاد کند و هماهنگی تهران با مقامات و گروههای منطقهای را مختل کند.
این وبسایت با اشاره به دیدارهای پیاپی حسین امیرعبداللهیان با حسن نصرالله نوشت او کانالی برای انتقال پیامهای مستقیم جمهوری اسلامی ایران به حزبالله بود که از شروع جنگ غزه دستکم سه بار به مخفیگاه نصرالله در لبنان رفت و با او به گفتوگو نشست و همزمان نقش مشابهی در روابط با سازمان جهاد اسلامی فلسطین و دیگر تشکلهای تروریستی داشت.
بهنوشتهٔ کالکالیست، نبودِ حسین امیرعبداللهیان یک خلأ ایجاد کرده که پرکردن آن برای تهران ممکن است آسان نباشد.
ماکو، وبسایت خبری شبکه ۱۲ تلویزیون اسرائیل، نیز نوشت حسین امیرعبداللهیان یکی از «محوریترین عوامل در تشکیلات ایران در منطقه در سالهای اخیر» و «یکی از مهمترین سرمایههای جمهوری اسلامی در مبارزات منطقهای و تحکیم جبهه تروریستی» به شمار میرفت که بیش از وزیران خارجهٔ پیشین ایران به «سازمانهای تروریستی در رویارویی با اسرائیل نزدیک بود».
وبسایت ماکو همچنین یادآوری کرد که از آغاز جنگ غزه، همزمان با دیدارهای حسین امیرعبداللهیان با حسن نصرالله، او چند بار با مقامات ارشد دفتر سیاسی حماس در خارج و همچنین با زیاد نخاله، دبیرکل جهاد اسلامی فلسطین و محمد عبدالسلام، رهبر حوثیها دیدار کرد. گروه افراطی حماس را، علاوه بر اسرائیل، آمریکا و اتحادیهٔ اروپا نیز یک سازمان تروریستی میدانند.
شبکه ۱۲ تلویزیون اسرائیل نوشت از روز نخست روی کار آمدن دولت ابراهیم رئیسی در سه سال پیش، روشن بود که حسین امیرعبداللهیان پیشبرد اهداف جمهوری اسلامی ایران در منطقه را در دستور کار قرار خواهد داد و برای این هدف از مناسبات نزدیک خود با قطر و عمان، دو کشوری که دریچه سیاسی ایران به سوی غرب محسوب میشوند، بهره خواهد برد.
این مقاله افزوده خط کلی تهران در سالهای گذشته رادیکالیزه شده و حسین امیرعبداللهیان با شخصیت «ستیزهجو و قاطع» خود، بهویژه بعد از خروج دونالد ترامپ، رئیسجمهور وقت آمریکا، از برجام، این خط را دنبال میکرد.
این شبکه ارزیابی کرده حتی اگر مرگ مقامات ارشد تهران در سانحهٔ سقوط هلیکوپتر تأثیری واقعی بر سیاست داخلی و خارجی ایران نگذارد، مرگ امیرعبداللهیان کار وزارت خارجه ایران و فعالیتهای تهران در «حمایت از تروریسم در خاورمیانه» را با خلأ روبهرو میکند و نبود او «قطعاً» دستکم در کوتاهمدت «محسوس» خواهد بود.
روزنامه اسرائیلهیوم، حامی بنیامین نتانیاهو، نیز حسین امیرعبداللهیان را «قاسم سلیمانی دوم» توصیف کرد که از دیرباز «اسب تروای سپاه پاسداران» در کادر دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران بود.
این مقاله افزود او مانند قاسم سلیمانی معتقد بود که حمایت از شبهنظامیان در تمامی خاورمیانه تأثیرات مسقتیمی بر تلاش دیپلماسی ایران در قبال آمریکا و کشورهای عرب دارد و آنگونه که این «مرد مرموز» بیان میکرد، «زبان قدرت» باید به کار آید.