مارکو روبیو، وزیر امور خارجه ایالات متحده، اعلام کرد مذاکرات با اوکراین در ژنو که در حال برگزاری است، تا اینجا «سودمندترین و معنادارترین» گفتوگوها از زمان آغاز به کار دولت ترامپ بوده است.
روبیو گفت نشستهایی که در سوئیس با حضور دیپلماتهایی از ایالات متحده، اوکراین، بریتانیا، فرانسه و آلمان با هدف دستیابی به طرح صلح برای بزرگترین درگیری اروپا از زمان جنگ جهانی دوم در حال برگزاری است، تا شامگاه یکشنبه دوم آذر ادامه خواهد یافت.
دیدگاه مثبت او را آندری یرماک، مذاکرهکنندۀ ارشد اوکراین، نیز تکرار کرد. یرماک گفت: «ما پیشرفت بسیار خوبی داشتهایم و در مسیر دستیابی به صلحی عادلانه و پایدار حرکت میکنیم.»
این پیام در تضاد آشکار با انتقادهای تند دونالد ترامپ، رئیسجمهور ایالات متحده، از اوکراین و کشورهای اروپایی بود.
نشستها در شهر ساحلی ژنو بر طرحی ۲۸ مادهای برای توقف جنگی متمرکز است که از زمان تهاجم گستردۀ روسیه به اوکراین در اسفند ۱۴۰۰ همچنان ادامه دارد.
این طرح هنوز بهطور رسمی منتشر نشده است، اما عناصر کلیدی آن فاش شده و همین امر باعث شده است متحدان کییف هشدار دهند که طرح بهشدت به نفع روسیه تنظیم شده است.
ترامپ پیشتر گفته بود که این طرح نظر نهایی او نیست و ممکن است تغییراتی در آن ایجاد شود. اما اظهارات او روز یکشنبه در شبکۀ «تروث سوشال» نشانگر نارضایتی از مواضع اروپا و اوکراین بود.
او نوشت: «رهبری اوکراین در قبال تلاشهای ما قدردان نبوده، و اروپا نیز همچنان از روسیه نفت میخرد»؛ جملهای که او با حروف بزرگ نوشته بود.
دو کشور عضو اتحادیه اروپا هنوز نفت خام روسیه خریداری میکنند: مجارستان و اسلواکی. همچنین ترکیه، عضو ناتو، نیز از روسیه نفت میخرد.
اظهارات ترامپ یادآور نشست پرتنشی در کاخ سفید در اسفندماه پارسال بود، زمانی که جیدی ونس، معاون رئیسجمهور آمریکا، ولودیمیر زلنسکی را متهم کرد که برای حمایت عظیم نظامی و اقتصادی آمریکا ابراز قدردانی نکرده است.
با این حال، زلنسکی بارها سپاسگزاری خود را ابراز کرده است، از جمله در جریان سفرش به واشینگتن در تابستانی که گذشت. یرماک نیز در هنگام وقفهای در مذاکرات ژنو و در کنار روبیو گفت: «ما از دوستان بزرگ خود، ایالات متحده و شخص رئیسجمهور ترامپ تشکر میکنیم.»
شامگاه یکشنبه، زلنسکی در یک پست دیگر در شبکههای اجتماعی بار دیگر شخصاً از ترامپ برای کمکی که «جان اوکراینیها را نجات میدهد»، تشکر کرد.
در پی مخالفتهایی از سوی قانونگذاران آمریکایی و متحدان اروپایی آمریکا، آقای ترامپ روز شنبه احتمال ایجاد تغییر در این طرح را منتفی ندانست. وقتی خبرنگاران از او پرسیدند آیا پیشنهادش «پیشنهاد نهایی به اوکراین» است، ترامپ پاسخ داد: «نه.»
متحدان اروپایی اوکراین که در تدوین طرح آمریکا نقشی نداشتهاند، گفتهاند این پیشنهاد نیازمند «کار بیشتر» است.
رهبران بریتانیا، آلمان، فرانسه، اسپانیا و ایتالیا به همراه مقامات ارشد اتحادیه اروپا و رهبران ژاپن و کانادا در بیانیهای مشترک هشدار دادهاند که مرزها «نباید با زور تغییر کنند». آنها ابراز نگرانی کردند که محدودیتهای پیشنهادی بر ارتش اوکراین میتواند این کشور را در برابر حملات آینده آسیبپذیر کند.
خبرگزاری رویترز جزئیاتی از طرحهای متقابل اروپایی گزارش داد که شامل افزایش اندازۀ نیروهای اوکراین و ارائه تضمین امنیتی آمریکا مشابه ماده ۵ ناتو بود. براساس این ماده، حمله به یک کشور حمله به همۀ اعضا تلقی میشود.
روبیو و یرماک دربارۀ این گزارش اظهارنظری نکردند و این خبر به طور مستقل تأیید نشده است.