با وجود خروج آمریکا از برجام و یکی از گزنده‌ترین تهدیدها در سخنان دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور این کشور مبنی بر «تحریم شرکت‌هایی که به ایران کمک کنند»، جمهوری اسلامی و اروپا با احتیاط و تردیدهایی نسبت به پایبندی فعلی خود به حفظ برجام تأکید می‌کنند.
ارزش قراردادهای شرکت‌های هواپیماسازی «آی آر تی» و «ایرباس» اروپا، همراه با قراردادهای شرکت‌های نفت، پتروشیمی، خودروسازی و حوزه برق به ده‌ها میلیارد دلار می‌رسد. اما در کنار این، تجارت و سرمایه‌گذاری دوجانبه کنونی ایران و اروپا نیز مقدار قابل توجهی است.
بر اساس آمارهای رسمی اتحادیه اروپا، میزان صادرات کالاهای اروپایی به ایران در سال گذشته نزدیک به ۱۳ میلیارد دلار بوده که ۹۴ درصد آن کالاهای صنعتی بوده است.
این کالاها معمولاً محصولاتی هستند که شرکت‌های آسیایی نمی‌توانند از لحاظ کیفیت به پای آن برسند و برای ایران اهمیت زیادی دارد.
در این میان، میزان واردات اروپا از ایران نیز بیش از ۱۲.۱ میلیارد دلار بوده که حدود ۸۳ درصد آن نفت خام و میعانات گازی بوده است. ایران در سال ۲۰۱۷ حدود ۲۰۰ میلیون بشکه نفت به اروپا صادر کرده است. هر پالایشگاهی بنا به نوع نفتی که دریافت می‌کند، طراحی شده و در صورت تغییر نوع نفت، بایستی طراحی و ساختارهای پالایشگاه‌ها نیز تغییر یابد.
اگرچه اوپک و برخی دیگر از کشورها به رهبری عربستان، روزانه متعهد به کاهش تولید روزانه نفت خود به میزان ۱.۸ میلیون بشکه از ابتدای سال ۲۰۱۷ شده و کماکان ادامه می‌دهند، نفت تولیدی اکثر آنها متفاوت با نوع نفتی است که ایران تولید می‌کند.
بازطراحی و تغییر در پالایشگاه‌ها معمولاً میلیون‌ها دلار هزینه دارد و افزایش صادرات نفت ایران به آسیا نیز بسیار مشکل است.
در این میان، اگرچه سهم تجارت با ایران در کل تجارت خارجی اتحادیه اروپا حدود شش دهم درصد است، اما اروپا چندین سال است که با رشد اقتصادی بسیار نازل و رکود مواجه است. اروپا در سال‌های ۲۰۱۰ و ۲۰۱۲ بار رشد منفی اقتصادی مواجه بود و هم اکنون نیز میزان رشد اقتصادی آن حول و حوش ۲ درصد در نوسان است.
تجارت با ایران می‌تواند حداقل تکانی به برخی شرکت‌های مهم صنعتی اروپا بدهد. حدود ۳۷ درصد از صادرات اروپا به ایران محصولات صنعتی مرتبط با ماشین آلات، خودرو، لوازم خانگی و از این قبیل بوده است.
میزان صادرات اروپا به ایران در دوران تحریم‌ها به نصف رسید و سال گذشته به زحمت توانست به میزان صادرات دوران قبل از تحریم‌ها برسد.
نکته مهم دیگر اینکه، قبل از تحریم‌ها، تراز تجاری میان ایران و اروپا به شدت به نفع ایران بود، اما از سال ۲۰۱۲ تاکنون، تراز تجاری به نفع اروپا بوده و کماکان این وضعیت ادامه دارد.
میزان صادرات اروپا به ایران در سال ۲۰۱۷ حدود ۸۴ درصد رشد داشت و میزان واردات نیز رشدی بالای ۳۱ درصدی نشان می‌دهد. اروپا امیدوار بود که این وضعیت در سال‌های آینده با کمک برجام ادامه داشته باشد.
از طرفی، اگرچه آمارهای سال گذشته سرمایه‌گذاری‌های خارجی اعضای اتحادیه اروپا منتشر نشده است، اما شرکت‌های اروپایی در سال ۲۰۱۶ بیش از پنج میلیارد دلار سرمایه‌گذاری مستقیم در ایران انجام داده و ایران نیز تقریباً نصف این میزان در اروپا سرمایه‌گذاری کرده است.
به غیر از این موارد، موضوع صادرات خدمات نیز مطرح است. اروپا در سال ۲۰۱۶ حدود ۱.۵ میلیارد دلار خدمات به ایران صادر کرده و با توجه به اجرایی شدن برخی قراردادها در سال گذشته، انتظار می‌رود که میزان صادرات خدمات به مراتب بیشتر از سال ۲۰۱۶ باشد.
